Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1980, Blaðsíða 11

Sieglinde leibeinir
tveimur nemend-
um sínum í
Söngskólanum þar
sem hún kennir
„Hingaö kominni
var mér boðið aö
syngja hlutverk
Kátu ekkjunnar í
samnefndri óperu
— og gerði þaö. En
síðan ekki söguna
meir“. Ljósm. Mbl.
Emilía.
„Er þessu svipaö fariö meö músíkfólk
og söngvara; situr einlægt í fyrirrúmi að
hlusta krítískt fremur en aö njóta?“
Siguröur: „Ætli það sé ekki misjafnt.
Ég hef grun um að sumir tónlistarmenn
fari á tónleika til þess að gagnrýna — og
þá á neikvæðan hátt. Ég held þó að ég
geti mælt fyrir munn okkar beggja og
fullyrt, að viö förum með það fyrir augum
— eða kannski eyrum — að njóta þess
sem flutt er. Sé eitthvað vel gert, þá
getum við glaðzt innilega yfir því.“
Sieglinde: „Ég reyni alltaf að vera
jákvæð og ef ég gagnrýni, þá geri ég það
á jákvæðan hátt og með vinsemd. Og ég
fer á hverskonar hljómleika til þess að
njóta, en ekki til að gagnrýna."
Lesbók: „En þessu starfi þínu, Sig-
uröur, fylgir væntanlega óreglulegur
vinnutími."
Sigurður: „Já, það er víst óhætt að
segja. Stundum einum um of. Þegar mest
er að snúast, finnst mér ég í rauninni vera
á sólarhringsvakt, — vera í Keflavík á
öllum tímum sólarhringsins — annað-
hvort að ná í gesti hljómsveitarinnar, fara
með þá, eða sinna öðru, sem óhjákvæmi-
legt er. Til eru þeir, sem ekki skilja
nauðsyn þessa; ríkisendurskoðunin hefur
til dæmis gagnrýnt allan þennan akstur.
En ástæðan er einfaldlega sú, að ég er
búinn aö prútta við þetta fólk, — ýta
verðinu langt niöur fyrir það sem því
býðst annarsstaðar og þarmeð að gera
okkur kleift að geta notiö listar þess. En
þá finnst mér um leiö, aö ég veröi að
koma til móts við þessa ágætu gesti
okkar; sýna þeim virðingu og þakklætis-
vott. Ég get ekki verið sá dóni að ná fyrst
niður verðinu og segja þeim svo að koma
sér bara til Reykjavíkur með rútunni."
Lesbók: „Hefur þú nokkur heilræði
handa þeim, sem hafa blundandi áhuga
á klassískri músík; fyndist athugandi að
hlusta á góðar plötur og jafnvel að fara
á tónleika hjá Sinfóníunni, en eru
smeykir um aö „skilja ekki“ músíkina?“
Sigurður: „Ég held að auðveldast sé
að kveikja þennan áhuga með því að fara
á tónleika. Það sjónræna hefur vissulega
sitt aö segja óg mikils virði að geta horft
á hljóðfæraleikarana um leið og hlustaö
er. Þaö er að minnsta kosti ólíkt
vænlegra til árangurs en hlusta á mónó-
útsendingar í útvarþinu. Viö þann sem er
að stíga fyrstu skrefin inná þessa braut,
vildi ég segja, að mikilvægt er að koma
með opnu hugarfari, vilja til þess að
njóta. Hljómplötur geta aldrei komið í
staö þess aö hlusta á lifandi flutning; þær
eru vissulega góöar svo langt sem þær
ná, en byrjandi kemst í miklu nánari
snertingu við músíkina með því aö horfa
á hljómsveitina um leiö. Toscanini sagöi,
aö hlusta é hljómþlötu, væri líkt og tala
við kærustuna í síma. Til dæmis get ég
nefnt, að eitt sinn bauö ég kunningjum
mínum á léttan konsert og þeir komu fyrir
kurteisissakir, en þótti gaman og fóru
næst á eigin spýtur. Og nú eru þeir
fastagestir."
Lesbók: „En er til einhver hentug brú
frá popp- og dægurtónlist yfir í þá
klassísku, — eitthvaö til að taka í
áföngum og gera auðveldara að njóta
klassískrar tónlistar?“
Sigurður: „í þessu sambandi koma
mér í hug hringferðir Sinfóníunnar í
kringum landið. í fyrri ferðinni vorum við
með mjög létt þrógram; okkur fannst
stundum, að kannski gengjum við óþarf-
lega langt í því efni. En það var ekki vafi,
að fólkið á þessum stöðum naut þess
verulega. Þegar viö fórum í hringferö í
annaö skipti, varö áleitin spurning, hvort
eitthvað ætti að þyngja prógrammið.
Niðurstaðan var sú að hafa þaö sviþað; í
mjög léttum dúr, — en þar að auki var
sinfónía eftir Haydn látin fljóta með. Ekki
urðum við vör við annaö, en það mæltist
mjög vel fyrir. Ég get ekki annað en dáðst
aö því, hvaö fólk úti á landi tekur
hljómsveitinni og flutningi hennar með
oþnu hugarfari og ég hef á tilfinningunni,
að það vildi heyra í henni miklu oftar. Ég
Við megum ekki gleyma því, að samtíðin
er oft glámskyggn: Beethoven var stund-
um klappaöur niður á sínum tíma og
vinsælasta og mest leikna ópera heims-
ins á vorum dögum, Carmen eftir Bizet,
var klöppuö niður, þegar hún var frum-
flutt. Margir modernistar þessarar aldar
eru nú þegar orðnir klassískir; menn eins
og Sibelíus, Britten, Katsjaturian, Rach-
maninov, Richard Strauss, Soltan Kodai,
Bela Bartok, Hindemidt og fleiri.“
Lesbók: „Af ýmsu því sem þið hafið
sagt má ráða, að þið hafið orðið fyrir
vonbrigðum með búsetu ykkar, störf og
tækifæri á íslandi. Fer veturinn og
skammdegismyrkrið illa í þig, Sieg-
linde?“
Sieglinde: „Ó-já. Stundum verð ég
þunglynd í öllu þessu myrkri. En þaö
mætti mín vegna vera kaldara, — miklu
kaldara. Ég kann aftur á móti vel við
sumarið á íslandi".
Lesbók: „Hefur hvarflað að ykkur að
flytja aftur utan?“
Sieglinde: „Viö höfum þæði hugsaö
mikið um það og margoft rætt þann
möguleika. Það hefur sína kosti að búa á
jslandi, en það er líka rétt til getið, að við
höfum orðið fyrir vonbrigðum."
Sigurður: „Kannski gerðum viö okkur
of miklar vonir; bjuggumst við of miklu.
Tónlistaráhuginn er meiri í orði en á
borði, enda hefur veriö upplýst nýlega, aö
ríkið ver aöeins 0,46% af ráðstöfunarfé
sínu til meningarmála; fyrr er nú hægt aö
skera við nögl. Þaö er ekki uppörvandi aö
starfa að menningarmálum, þegar skiln-
ingur landsfeöranna er á þessu stigi."
Sieglinde: „Ég verð að segja, að
stundum gerist sú hugsun áleitin, að ef til
vill höfum við of snemma sagt skiliö viö
óperuna. Hvað hefur gerst hér? Jú, mér
var boðið að syngja hlutverk Kátu
ekkjunnar í samnefndri óperettu og gerði
það, — en síöan ekki söguna meir.“
Sigurður: „Þegar ákveðið var að flytja
óperuna Orfeif og Evridísi eftir Glúck í
Þjóðleikhúsinu um síðustu jól, voru flest-
allar íslenzkar söngkonur boðaðar til
prufusöngs. Sieglinde, eina óperusöng-
konan hér á landi, sem sungið hefur i
þessari óperu, var ekki einu sinni spurð,
hvort hún hefði áhuga á að taka þátt í
þessari uppfærslu".
Sieglinde: „Ég bjóst satt að segja við
því að geta snúið baki við óperuhúsunum
og öllu því lífi, sem ég þekkti svo vel og
verið hafði daglegur veruleiki svo lengi.
En nú sé ég, hversu erfitt það er. Enginn,
sem þefaö hefur af því lífi, getur það meö
góðu móti, — og þá á ég við fólk meö
mína skapgerð."
Framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar íslands er á sífelldum þönum: Hér í símanum á skrifstounni í Edduhúsinu, til
hægri í Háskólabíói að ræða við Úrsúlu Ingólfsson píanóleikara og kynna hana fyrir hljómsveitinni. „Mér finnst ég
stundum vera á sólarhringsvakt", segir Sigurður. Ljósm. Mbl. Kristján.
Samtal við
Sieglinde
og Sigurð
Björnsson
óperusöngvara
held líka, að það sem flutt var, geti vel
talizt hentug brú frá dægurtónlist yfir í
klassík."
Lesbók: „Kannski er það rangt mat,
en margir hafa á tilfinningunni að
nútíminn — og jafnvel öll þessi öld —
hafi ekki látið eftir sig eins stórkostlega
músík og þeir geröu fyrr í tímanum,
Hándel og Bach, Mozart, Beethoven ðg
Schubert. Er nokkur skýring til á
þessu?“
Sigurður: „Á dögum þessara tón-
skálda, sem þú nefndir, voru einnig uppi
mörg tónskáld, sem nú eru gleymd. í
nútímanum eru einnig til tónskáld, sem
hafa skrifað perlur, — en tíminn á eftir að
skera úr um það, hvernig þau verk veröa
þorin saman við Mozart og Beethoven.