Lesbók Morgunblaðsins - 10.09.1978, Blaðsíða 15

ÐNU S/A/M RE.VNO! ÉGAÐHANPTAKA pORR-
ARA, EN HANN TÖK MkS KVERKATAK/, St/ONA
Kérr E/NS OG T/L A£> GBRA MéR ÖNPUN/NA
ENF/ÐA 'AN SéRSTAKS SflMþyKK/S.
5/£>AN
PÁ
HBF
éG
EKK/
KbUnt
AÐ
LE/KA
HETJU.
þEGAR
e'GKOM
HE/M
ÍGÆR-
KVÖLÞ/
UAR
APR/ENA
/'búb/na
M/NA.
EG HAFPt
HEVRT
AE> PAB
VÆR/
Ól/AKLEGT
ABKEVNA
AP T/LKHNNA
UM /NN ,
SWTSþJÓR
þi/THANN
G£T/ BttJ6E>.
/ST/LLA
U/Ð.
h/e,ofme>í}\
PyRNAK!
SUO EG
LÉT$EM
EKKEKr
PfEfl/
■C---
AF'
Klæde>ist
FPR
/'BAP-
EG ERAÐNERPA
BOlMM, EKK.I LATA
---- UM NUG,
VL pélagij/
... FEKK
MÉR
SNARL...
OG
ENN
HÉLT
pJÓFUR/NN
'AFRAM
AP 8ERA
C/T ÚR
/BÚP/NN/
"f-23
© Bvll s
^WESEOú, G/&TIKPO 6Efi>r
A1ÉI? GREWA, FVRST >0
EKT ’A LEIÐINMI ÚT-OG
PÓSTLEGGJA þETTA
Völundarhús vitneskjunnar
Framhald af bls. 3.
Þessi náungi, sem var tveimur árum eldri en ég, hafði
einu sinni búið í sama hverfi og ég og lékum við okkur
oft saman hér áðurfyrr. Hann hafði alltaf verið mjög
snyrtiiegur og vel klæddur, en nú var hann búinn
eldgömlum síðum frakka, snjáðum gallabuxum og
ónýtum stígvélum. Furðulegt hvað sumir breytast með
aldrinum! En furðulegra var þó, að þrátt fyrir mjög
náin kynni hér áðurfyrr og það að við höfðum ekki hist
p langan tíma, höfðum við ekkert að segja hvor öðrum.
„Hvað gerðir þú í sumar?“ sagði ég, bara til að segja
eitthvað.
„Ég hugsaði."
„Já þú hugsaðir." Þetta var alveg ferlegt! Ég hafði
ætlað að spyrja hvernig vinnan hefði verið og allt það,
en nú vissi ég ekkert hvað ég átti að segja.
Nú kom alveg hræðilegt tímabil! Það voru svona tíu
manns inni í reykstofunni og enginn sagði neitt. Menn
bara horfðust í augu og svitnuðu. Þögnin er örugglega
besti fjölmiðill sem völ er á. Þessvegna eru líklega allir
svona hræddir við hana.
Eftir um það bil fimm mínútur, þegar allir voru
næstum bráðnaðir í sætunum, kom einhver kunningi
Sigga og þeir fóru að ræða saman um kvikmyndir.
„Og sástu þá ekki myndina í Fjalakettinum um
helgina?"
„Jú. Hún var alveg stórkostleg! Það er alveg
merkilegt hvernig leikstjóranum tekst að halda uppi
spennu í háfílósófískum samræðum."
„Einmitt! Og svo hvernig hann notar klippinguna til
að gefa í skyn og fá áhorfandann þannig til að hugsa
sjálfstætt “
„Já, ég var einmitt að lesa grein um nýjustu myndina
hans, þar sem hann hreinlega klippir burt öll
veigamestu atriði myndarinnar, en setur þess í stað
mynd af bandaríska fánanum, þannig að áhorfendur
verða bara að geta sér til um hvað myndin fjallar."
„Já ég hef lesið þessa grein. Og það er einmitt í
þessari sömu mynd sem hann á sumum stöðum klippir
helminginn af filmunni, þannig að aðeins helmingur
sýningartjaldsins er notaður. Það er tildæmis maður
á hægri hlið tjaldsins að tala við mann á vinstri hlið
tjaldsins, en þessi á vinstri hliðinni sést bara ekki,
vegna þess að hann hefur verið klipptur burt. Svo verða
áhorfendur bara að geta sér til um hver maðurinn er.“
Alltíeinu mundi ég eftir að nú var ekki langt í
jólaprófin og ég var ekki byrjaður að lesa. Það fór
hrollur um mig og ég flýtti mér uppá bókasafn. Ég varð
að koma í veg fyrir að ég byrjaði þá fyrst að lesa
námsefnið í strætó á leiðinni í prófin.
Ég tók upp líffræðina og gluggaði aðeins í hana.
Þetta var alveg ferlegt! Ég er örugglega eitthvað veikur
í hausnum. Ég gat ekki lesið líffræðina sem líffræði.
Ég las hana alltaf sem félagsfræði. Á blaðsíðu tuttugu
og þrjú stóð: / safni aðskilinna fruma er hver fruma
í snertingu við umhverfið á allar hliðar, sro að hún
verður að eyða efni oy orku á allar hliðar til að standast
ágang umhverfisins. En ef þessar sömu frumur eru
sameinaðar i fjölfrumu heild, svo sem kúlu eða flögu,
þá eru aðeins ystu frumumar í beinni sneiiingu við
umhverfið, þannig að innri frumumar þurfa ekki að
sinna vamar- eða hlífðarstörfum.
Með því að rekja þróunarferil fruma og lífvera,
þóttist ég geta rakið þróun samfélagsins og þannig séð
inn í framtíðina. Ég dró þessa niðurstöðu eftir að ég
taldi mig hafa sannað að sömu lögmál gilda innan
likamans og utan hans.
Þetta var alveg djöfullegt! Þarsem ég sat þarna og
fletti líffræðinni, varð ég smátt og smátt gripinn
kæruleysi gagnvart öllu heila draslinu. Ég reyndi aö
bægja þessum hugsunum frá mér og snúa mér að
ritgerð sem við vorum að vinna að í ensku, en allt kom
fyrir ekki. Mér var ómögulegt að taka þetta alvarlega.
Það er alveg ferlegt að geta ekki trúað á neitt. Það er
einsog maður eigi hvergi heima — tilheyri ekki neinum
eða neinu. Og þá fer maður líka að gefa skít í allt!
Stundum er einsog maður sé ekki að fara yfir um,
en það er mjög sjaldan. Ég get krosslagt hendur mínar
uppá það að ég var alveg að verða vitlaus. Þetta var
farið að fara svo í mig. Allt helvítis draslið. Hvaða
drasl? Jú tildæmis allar þessar eðlilegu og skynsömu
umræður — allar þessar eðlilegu sýndaruppreisnir,
þessi sjálfsblekking sem við höfum okkur til sefjunar
einsog hvert annaö geðlyf — allur þessi meiriháttar-
minnimáttarmerkikertafýlupúkaháttur — ég sjálfur
með mínar sextíuþúsund grímur og samt alltaf að
missa andlitið útí veður og vind — allt þetta sem orðið
er alltof satt og rétt til að geta verið satt og rétt —
þetta líf sem orðið er svo þrúgað af friði að friðurinn
sjálfur er jafnvel farinn að hrópa á stríö: brjálað og
geggjað og kolvitlaust stríð!
Ég get ekki sagt að ég hafi verið neitt afgerandi
rólegur, þ.e.a.s. ekki í neinu hugleiðsluástandi eða
svoleiðis. Hausinn á mér var að springa! Ég óskaði að
ég væri kominn eitthvert burt frá öllu helvítis draslinu.
Eitthvert þar sem ég gæti hugsað mín mál í næði. Þetta
er kannski ofsalega barnalegt, en ég lokaði augunum
og ímyndaði mér að ég væri staddur í eyðimörk. í
eyðimörk er nefnilega ekkert til að erta eða þreyta
augun og hugann. Þar sé ég aðeins sand og sól og himin
— aðeins þetta þrennt.
Að smá stundu liðinni fór klukkan á veggnum að vera
með kjaft og sagði að jarðfræðitíminn byrjaði eftir
tvær mínútur. Ég tók draslið mitt og fór.
Á leiðinni í jarðfræði fékk ég alltíeinu svo Ijótar
hugsanir að ég lokaði augunum og gekk þá á unga
stúlku sem var að koma út úr kennslustofu. Ég bað
hana margfaldrar afsökunar, en hún bara glápti á mig
með hálfopinn munn og flýtti sér síðan í burt, lítandi
öðruhvoru um öxl.
Þegar ég kom inn í jarðfræðistofuna var þar allt í
háalofti. Kennarinn sat náfölur, klesstur niðurí
kennarastólinn, og hlustaði á bekkinn lýsa þeim
pyntingaraðferöum sem hann yrði beittur ef hann
kæmi ekki með okkur í kaffi. Á endanum gafst hann
upp og við studdum hann inná kaffistofuna.
Þetta var ágætiskall og allt. Og meiraaðsegja, ég
kunni ágætlega við hann, þrátt fyrir að síðan ég svaraði
á prófi að rjómaís hefði komið upp úr Lakagígum 1783
og rússneskir hermenn upp úr Heklu í síðasta gosi,
hafði hann alltaf horft á mig einsog ég væri ekki ég,
heldur einhver annar, sem ég var ekki, en fór þó'með
tímanum að halda að ég væri, og þá einnig að verða.
Það eina sem kannski mátti finna að honum, var að
hann hélt að heimurinn væri raunverulegur. En það er
kannski ekki hans sök.
Það gerðist fátt sem eftir var dagsins. Ég á við að
það gerðist alveg glás af allskonar smáum atburðum
sem enginn hefur áhuga á að lesa um, en skipta þó öllu
ef útí það er farið. Ég skrópaði í síðasta tímanum.
Ég er alltaf að sjá betur og betur að ég er eitthvað
meira en lítið geggjaður. Tildæmis þegar ég gekk burt
frá skólanum átti ég í ofsalegu sálarstríði við að líta
ekki til baka. Ég hafði nefnilega eitt sinn lesið sögu
um eitthvert pakk sem var á leið upp fjall og hafði verið
bannað að líta aftur fyrir sig á leiðinni upp. Auðvitað
þurfti þá ein kelling að kíkja augnablik um öxl sér og
breyttist hún samstundis í stein. Ég haföi þá trú að
ef ég liti aftur myndi hjartað í mér breytast í stein.
En að lokum gerði ég auðvitað meir en að líta aftur
— ég sneri mér alveg við.
Ég veit ekki um þetta með hjartað — og hvað ég sá?
Ég myndi aldrei segja frá því.