Lesbók Morgunblaðsins - 28.08.1966, Blaðsíða 11

Jóhann Hannesson:
\ld ÞANKARÚNIR
PRESTUR einn las nýlega upp úr Fjallræðu Jesús og hlaut
ámæli fyrir að flytja hugleiðingar um hórdóm. Vissulega ber
leikmönnum að vanda um við presta ef þeir flytja falskan boð-
skap eða lifa illa, því öllu fólki ber að vaka yfir hreinni kenn-
ingu og grandvöru líferni og er þa'ð nauðsynleg þjónusta heil-
agri kirkju. Sízt allra mega prestar „halda framhjó með fram-
andi guðum“ — eða lygaöndum — eða annarra manna konum.
En þótt prestur hefði flutt hugleiðingar um hórdóm, var ekki
við hann að sakast, því tvennt gefur málefnalegt tilefni tii að
gefa því máli gaum; annað er Guðs orð í Ritningunni, hitt andi
þeirrar aldar, sem vér lifum á. Og var ekki um neitt við þenn-
an prest að sakast — miklu fremur gætu aðrir prestar hér gefið
tilefni.
Hér kemur oss til hugar viðtal, sem erlendur blaðamaður
átti við góðkunnan höfund „Klakahallarinnar", eitt fremsta
skáld Norðmanna. „Yfir veröldina gengur nú pornógrafisk
bylgja“, sagði skáldið, „en hún mun hjaðna, eins og aðrar bylgj-
Ur“. Pernografí er alþjóðaorð, samsett úr tveim grískum,
pornee, skækja og graphee, það er skrifað rit, lýsing eða frá-
sögn. Pornografí er því lýsing á ólifnaði hórkvenna og hórkarla,
það er klám á voru máli. Porneia er hórdómur, og kemur orðið
ailoft fyrir í Nýja testamentinu. Athugun leiðir í Ijós áð hór-
karlar fá þyngri dóm en skæjur. Þegar höfundur Hebreabréfs-
ins rifjar upp nokkur nöfn á fornum trúanhetjum, telur hann
meðal þeirra eina skæju, en i prédikun sinni segir Jesús að
tollheimtumenn og skækjur muni ganga inn í Guðs ríki á und-
an ýmsum háttsettum mönnum. f>etta þýðir ekki að Jesús lýsi
blessun yfir lauslæti og hórdómi. Við seku konuna (Jóh. 8)
segir hann: Far þú og syndga ekki framar. Tilgangur Jesú
með mildi hans er að boða að Guðs ríki standi opið öllum, sem
gera iðrun og yfirfbót, en í mörgum hörðum orðum — sem
margir íslendingar svíkja undan þegar þeir vitna til Bi'blíunnar!
__er hann að láta menn vita hvað við liggur „ef þú i gjörðum
glæp girnist að liggja“. Alvarlegustu svikin í kirkju vorri felast
í að sniðganga lögmál Guðs og gera fagnaðarboðskapinn þar
með að marklausu hjali.
Kjarninn í kristnum boðskap um porneia er þessi: Forðisl
hórdóminn, flýið félagsskap ólifnaðarins — því hórkarlar
munu ekki Guðs ríki erfa. — Frá beztu mönnum heiðninnar
má einnig heyra boðskap: Hórdómurinn nagar lífsrætur mann-
félaga, þjóða og fjölskyldna.
Ritningin talar einnig um hórdóm í ö'ðrum skilningi, oft
með táknrænu orðalagi: Framhjáhald með framandi guðum,
að elta framandi Guði. Ekki skilja menn þetta nema með nokk-
urri fyrirhöfn. Spádómsrit Hósea skýrir hins vegar málið. Ná-
lega fremst standa þar þessi furðulegu og einstæðu orð: Drott-
inn sagði við Hósea: Far og tak þér hórkonu og eignast hór-
börn, því að landið drýgir hór og hefir snúizt frá Drottni. —
Hver var nú hórkonan? Engin önnur en eiginkonan, en hún
hafði áður verið rekin að heiman, og börnin voru eigin börn
þeirra hjóna. Hósea var óvenjulegur maður, tók konu sína til
sín aftur og fyrirgaf henni. Þetta átti hann að gera til að sýna
og boða hvernig Guð kemur fram við synduga menn, sem hann
fyrirgefur, enda nefnist hann „spámaður kærleikans". Um leið
og hann boðar þetta, horfir hann yfir árangurinn af gæzku
Guðs við mennina. Og hvað sér hann — og hvað sér Guð?
Áframhaldandi svívirðingar, svik, morð, blóðsúthellingar og
hórdóm. Hjálp hans til endurreisnar er ekki þegin, nema af ',r-
fáum mönnum, „leifum“, sem hverfa til Guðs. Hinir drukkna
í hórdómsbylgjunni — fávís lýðurinn steypir sér í glötun. f>eir
skulu hórast, en engan unað af því hafa segir Hósea. Og það
fór svo. Árfð 722 var rikið eyðilagt og reis aldrei upp aftur.
Hér er nóg að hugsa fyrir guðfræðinga og leikmenn, sem vilja
skilja fagnaðarboðskapinn fremur en þræta um dauðar og fá-
nýtar guðshugmyndir, eigin og annarra.
En hvað þá um þá miklu klámbylgju, sem nú gengur yfir?
Undan henni kemst enginn, allt er tekið í þjónustu þess mikia
viðbjóðs. List, kvikmyndir, skemmtanir, fjölmiðlun og skríl-
menning nota hórdómsbylgjuna líkt og hráefni. Það er unnið
úr henni, líkt og verksmiðjur vinna úr síld, hún er daglegt
brauð margra manna. Og vörurnar seljast, blöðin auglýsa þær
og mæla með þeim. „Leifar" eru að vísu eftir, og alls ekki
litlar, af hreinlyndu og heilbrigðu fólki, sem getur trúað og
elskað, tilbeðið Guð og þjónað mönnum — og þarf ekki á hór-
dómi að halda og stendur bylgjuna af sér. En marga sogar
bylgjan með sér. Líkt og kynslóð Hósea gat kysst sína trékálfa
— skurðgoðin — (Hós. 13), geta menn trúað á „vinsæla“ leið-
toga skrílmennskunnar, menn geta trúað svikamiðlum og aum-
asta þvættingi anda, sem sagt er að tali gegnum mi'ðlana! En
þeim er ómögulegt að tilbiðja kærleikans Guð og horfast í augu
við sannleikann um sjálfa sig, í vísindum og lífsvizku kynslóð-
anna. Foreldrar hætta að geta elskað börnin sín, heldur slíta
þau á milli sín unz börnin verða að aumum vesalingum. Hór-
dómurinn verður að allsherjar ótrúmennsku gagnvart öllum
verðgildum, nema peningum (sex and money). Lauslætið og
framhjáhaldið eru aðeins greinar á miklu stærra meiði, alls-
herjar ótrúmennsku andspænis verðgildum lífsins og er, svo
sem bæði ritningin og Freud segja, „bandalag vi'ð dauðann".
A erlendum bókamarkaði
Alfræði:
Pears Cyclopaedia. 74th Edition.
1965-66. Pelhm Books 1965. Verð:
21/-.
í þessari bók má finna hitt og
annað, sem ekki er auðvelt að
ganga að í venjulegum alfræði-
orðabókum. Bókinni er skipt f
þrjá höfuðkafla, sá fyrsti hefst
með annál, sem hefst á tilorðn-
ingu jarðarinnar og nær fram á
þennan dag, síðan kemur skrá
um sögufrægt fólk frá öllum
löndum og tímum, þarnæst er
skrá um helztu atburði frá stríðs-
lokum, svo eru greinar varðandi
England og loks kaflar um vís-
indi og efnahagsmál. Annar höf-
uðkaflinn er um trúarbrögð, hug-
myndir manna um alheiminn,
griska leiklist og þar er að finna
landfræðiheiti og úrdrátt úr bók-
menntasögu. Þriðji kaflinn er
um heimilið og þjóðfélagið,
læknisfræði, sálfræði, garðrækt
og leiki og skemmtanir. Auk
þessa fylgja 32 blaðsíður, landa-
kort og margvíslegar skrár.
Registur fylgir og þar má fljót-
lega finna það, sem leitað er að.
Þetta er mjög fjölskrúðug bók,
það má nota hana sem uppslátt-
arrit, fræðirit um vissar greinar
og svo geta menn lesið í henni
sér til ánægju. Þetta er ódýrasta
bók sinnar tegundar, sem fáanleg
er.
Saga:
Die Perser. Von den Anfánge*
bis sur Gegenwart. Alessandro
Bausant: W. Kohlhammer Verlag
Stuttgart 1965. Verð: DM 4,80.
Bókin er þýdd úr ítölsku af
Barbara von Palombini. Höfund-
urinn er prófessor í persnesku
og persneskum bókmenntum við
háskólann í Neapel. Saga Persa
sem stórveldis hefst með Kýrosi
og Persar ná áhrifum og völdum
í Litlu Asíu, Egyptalandi og allt
til Indlands. Síðan hefjast átökin
milli Hellena og Persa, og loks
kemur hinn mikli sigurvegari,
Alexander Fillippusson, sem legg
ur undir sig þetta víðlenda ríki
og ryður hellenskri menningu
braut um þessi svæði, af því ríki
rísa síðan hellenísku ríkin. Þar
næst koma Sassanítar, sem
grundvalla persneskt stórveldi,
sem stenst allar árásir Rómverja
og Araba allt fram á sjöundu
öld. Nú hófust Arabar til valda
í Persíu og ríkið skiptist síðan
upp í smærri furstadæmi. Safa-
vidar stofna þarna Nýpersneska
ríkið og síðar koma til áhrif
margvíslegra þjóða næstu aldirn-
ar. Persía liggui vel við þjóð-
flutningum og þjóð kemur eftir
þjóð, menningin verður fyrir
áhrifum sundurleitustu menn-
ingarsviða. Höfundi tekst að
rekja sögu þessa landsvæðis og
fólks þess, sem það byggir á
greinagóðan og skýran máta.
Bókin er 191 blaðsíða og fylgir
bókaskrá og registur. Urban
bækurnar eru vel valdar að höf-
undum og mjög ódýrar. Þessi
bók er nr. 87 i þeim bókaflokk.
Royal Escape. Georgette Heyer.
Pan Books Ltd: London 1965.
Verð: 5/-.
Heyer kann að segja sögu.
Þetta er saga Karls II í átökun-
um milli konungssinna og Crom-
wells. Sagan lýsir ósigri konungs
við Worcester og flóttanum um
England allt til Ermarsunds, þar
sem konungi tekst að komast á
skip og flýja yfir sundið á náðir
Frakkakonungs. Sagan er mjög
spennandi og vel saman sett.
Höfundur gefur góða samtíðar-
lýsingu á Englandi þesara txma,
hugsunarhætti og lífernismáta.
konungssinnar bíða þennan ósig-
ur 1651 og konungur lifði eftir
það á náðarbrauði Frakkakon-
ungs oft heldur knöppu allt til
1660 að hann nær aftur völdun-
um á Englandi og ríkir til 1685.
Dvölin í Frakklandi var honum
oft dapurleg, en hann reyndi að
vinna það upp eftir heimkomuna
og valdatökuna. Þessi saga lýsir
Karli II sem unglingi og ævintýr-
um hans og flótta og er eins og
áður segir hin skemmtilegasta
aflestrar.
Xr
28. ágúst 1966
■LESBÓK MORGUNBLAÐSINS JJ.