Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1959, Side 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
355
flakki sínu og tók að lifa hinu
einfalda, nægjusama lífi. Fyrst
keypti hann sér búgarð nálægt
bernskustöðvunum í Nordland, en
loftslagið var of kalt fyrir hann,
svo hann fluttist á búgarðinn Nör-
holm nálægt Arendal syðst í Nor
egi. Söguhetjan í „Markens Gröde ‘
er ekki förumaður, heldur bóndi,
sonur moldarinnar, sem á enn í
fari sínu þann einfaldleik, sem
menningin hefur rænf fórnarlömb
sín. ísak er í öllum greinum sjálf-
um sér nógur og þess vegna er
hann óbuganlegur.
í skáldsögum sínum eftir fýrri
heimsstyrjöld sneri Hamsun sér
aftur að árásum á þjóðfélag samtím
ans. „Konerne ved Vandposten'
(1920) og „Siste Kapitel" (1923)
eru bitrar þjóðfélagsádeilur þar
sem spillingunni og úrræðaleysinu
er lýst af óhugnanlegu raunsæi.
Þar er enginn vonarneisti. En fjór-
um árum síðar tók hann að nýju
upp sönginn um förumanninn í
öðrum dúr. Það var með skáldsög-
unum „Landstrykere" (1927),
„August“ (1930) og „Men Livet
lever“ (1933). Söguhetjan í þessum
bókum er August, ævintýramaður
í ætt við Pétur Gaut, sem hefur
flækzt land úr landi í leit að nýrri
reynslu, en fyrir vikið týnt sál
sinni. Hamsun var ekki lengur að-
dáandi förumannsins, heldur leit
á hann með augum hins nægju-
sama og heimakæra bónda.
Eigi að síður á skáldið erfitt með
að gleyma því, að hann var sjálfur
förumaður fyrir eina tíð, og hann
leikur hið gamla lag einu sinni
enn í elskulegri tóntegund í „Ring-
en sluttet" (1936). í þeirri bók
reynir hann að gefa sálfræðilega
skýringu á förumanninum.
Andúð Hamsuns á þjóðfélag-
inu og þeim framförum, sem
kynslóðin á undan hafði boðað,
var djúprætt og árásir hans
grimmilegri en árásir nokkurs ann-
ars norsks skálds í samtíð hans.
Fjandskapur hans við lýðræðið og
þjóðfélagið nærðist einnig á hatri
hans á Bretum og Bandaríkja-
mönnum. Það þurfti því engan að
undra þó hann tæki ástfóstri við
Þjóðverja og þau öfl sem náðu tök-
um á Þýzkalandi eftir fyrri heims-
styrjöld. Árás Þjóðverja á Noreg
og hernámið breytti í engu við-
horfum Hamsuns, hann hélt fast
við skoðanir sínar og studdi leynt
og ljóst einhverja harðsvíruðustu
ógnarstjórn sem sögur fara af. Til-
raun skáldsins til að skýra afstöðu
sína í bókinni „Pá gjengrodde
Stier“ (1949) dregur lítið úr harm-
leiknum, sem hann tók þátt í. En
þessi síðasta bók hans sannaði svo
ekki varð um deilt, að hann var
einn mesti stílsnillingur norskrar
tungu, þó hann væri á nítugasta
aldursári þegar hann samdi hana.
Hamsun lézt árið 1952.
s-a-m.
Leiðréttingar
ÞAU leiðu mistök urðu í síðustu Les-
bók að eftirnöfn tveggja biskupa í
ávarpi Gísla Sveinssonar misprentuð-
ust. Helgi biskup var THORDERSEN
(ekki Thordarsen) og Þórhallur biskup
var BJARNARSON (ekki Bjarnason).
Þá vildi svo illa til í umbroti, að 6.
lína í 6. erindi í Avarpi Fjallkonunnar
skolaðist til og lenti milli þriðju og
fjórðu línu fyrsta erindis. Eru báðir
höfundar beðnir velvirðingar á þess-
um rrpstökum og svo lesendur.
Þar sem allir hugsa eins, hugsar eng-
inn mikið.
Enskur málsháttur.
P
Bjartsýnismaður er sá sem sér grænt
ljós hvar sem hann fer. Bölsýnismað-
urinn sér aðeins rauða stöðvunarljósið.
En sá, sem er í sannleika vitur, er lit-
blindur.
Albert Schweitzer.
Roberf Burns:
V
0,
nce
mait'
Laií thee
Enn ertu, desember, dimmur sem
skugginn,
dapur ég heilsa þér, beygður sem reyr,
Þú kallar fram minning og kvíða, er
hnugginn
kvaddi ég Nancy, að sæumst ei meir.
Góðvinum sárt er, en gaman að
kveðjast,
geisli þar vonin á skilnaðarstund,
en ógurleg hugsun um eilífð að skilja.
angist in mesta, in Iogandi und.
Wy Joyt
Minn forni, frækni vinur,
er fyrst við sáumst, — Jón!
þitt hár var svart sem hrafninn
og hvöss þín brá og sjón.
Nú bliknuð er þín brá, Jón,
en blessun stafar þó
á fölva lokka hríms um haust,
á hár þitt líkt og snjó.
Við klifum saman fellið.
við höfum komizt hátt,
og harla glaða daga,
svo marga, saman átt.
Nú hratt skal ofan halda
en hvor skal styðja hinn.
Við brekku saman sofa þar
hve sætt! Jón, vinur minn.
Siguröur Norland
Þýddi.
»
r