Lesbók Morgunblaðsins - 19.07.1953, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
429
Vi
1
}
í
}
I
I
I
J
í
}
l
J
J
l
1
I
3
1
cl’jrcí
orqun
Fagur rís af djúpi dagur,
dýrðargeislum heimur skín.
Þú, sem vaknar sæll af svefni,
sjá, hér birtist veröld þín.
Vonum þínum vígð og starfi,
vaxtarmátt þér lífið kýs.
Brosir við þér blessuð sólin
björt og fögur morgundís.
Morgunhlýr og mildur blærinn
mjúkt um engi líður hljótt.
Gegnum hugann geislafingur
glæða fögnuð von og þrótt.
Loftið hreint, sem lindin tæra
lífsins örvar strengjaspil.
Þar sem allt í árdagsljóma
á sér gleði að vera til.
Ástargeislum guðleg sólin
gvllir loftsins bláa sal.
Allt er samræmt einum vilja,
allt sem honum lúta skal.
Undradjúp, sem auga mætir,
opnar himin þinni sál.
Mátt sinn drekkur mannsins
hjarta
morgundýrð af lífsins skál.
Kjartan Olafsson.
f
í
1
i
t
3
r
\
3
3
t
(
1
t
t
t
t
3
'i Q\
var. Áður stækkuðu smásjárnar allt
að 3000 fallt, en nú varð sú regin-
breyting á, að þær gátu stækkað
allt að 200.000 fallt. Það eru ekki
nema nokkur ár síðan rafeinda-
sjárnar urðu svo fullkomnar, en
fram til loka 1950 hafði með þeim
tekizt að finna helmingi stærri líf -
veruheim, en áður var þekktur.
Það er eins og segir í „Science
New Letter": „Ein jarðvegar ör-
eind er þéttsetnari lífverum, held-
ur en húðy sem er fullt af fólki“. Og
í bók sinni „Seeing the Invicible"
segir Gessner G. Hawley að áður
fyrr hafi það verið álíka vonlaust
að leita að inflúensu-vírusum, eins
og að taka upp saumnál með jarð-
ýtu. En nú hafa menn séð þennan
óvin að lokum, og meira að segja
hefir mönnum tekizt að ná mynd-
um af vírusum þar sem þeir eru
að tæta í sundur líkamsfrumu.
Nú eru enn meiri framfarir í
vændum. Claude Magnan, við
College of France í París, telur sig
hafa fundið upp smásjá með
„vatnsauga“, sem geti stækkað allt
að 600.000 fallt. Hann notar for-
eindir úr vetniseind sem ljósgjafa,
en þær hafa miklu lengri sveiflur
heldur en nokkur önnur birta, sem
þekkist.
Hvaða gagn er svo að því að fá
betri og betri smásjár? Fyrst og
fremst hefir það ómetanlega þýð-
ingu fyrir læknavísindin í barátt-
unni við alls konar sjúkdóma, eigi
aðeins þá, er þjá mannkynið, held-
ur einnig jarðargróða og dýr, sem
mannkynið lifir á. Þær hafa einnig
ákaflega mikla þýðingu fyrir alls
konar iðnað, þar sem með þeim má
finna hina smæstu galla á fram-
leiðslu, galla, sem menn skildu
ekkert í áður af hverju stöfuðu, en
gátu eyðilagt meira og minna. Það
er t. d. hægt að finna með þeim,
hvort litunarefni fyrir klæðnað eru
haldgóð, og hvort trjátrefjar sé
hæfar til þess að gera úr þeim
góðan pappír. Með þeim er og
hægt að rannsaka arið í andrúms-
loftinu, hvort það sé mönnum
óholt, og með þeim er hægt að
rannsaka jarðveg og segja fyrir um
hvaða gróður getur í honum þrif-
ist. Þannig mætti lengi telja.
«——'
Málarinn Whistler var kunnur að
því að vera gagnorður og meinyrtur.
Einu sinni bað auðmaður nokkur
hann um að koma til sín. Auðmaður-
inn átti stórt málverkasafn og hafði
ákveðið að gefa það einhverri stofn-
un eftir sinn dag. Vildi hann nú hafa
við ráð Whistlers um það, hvaða
stofnun skyldi verða fyrir happinu.
— Þér skuluð arfleiða blindraheim-
ilið að þeim, sagði Whistler.
Sannleikurinn
um Gorki
í HVERT skifti sem stjórnin í Moskva
hefir reitt refsivönd sinn yfir höfðum
rithöfundanna er heimtuð ný stefna
í skáldskap. Blöðin eru þá full af
vandlætningargreinum og þar klingir
alltaf, að rithöfundarnir eigi að taka
Maxim Gorki sér til fyrirmyndar, því
að hann hafi verið einlægur í ást sinni
og virðingu fyrir sovétskipulaginu,
hann hafi verið boðberi þúsund ára
ríkis Stalins og grimmur andstæðingur
„svikaranna", þ. e a. s. allra þeirra,
sem ekki aðhyllast sovétskipulagið.
Það er mjög fróðlegt að bera þennan
lofsöng blaðanna saman við það, sem
Gorki sagði sjálfur, en þess er nú kost-
ur, því að rússneska tímaritið „Nowyj
Journal", sem gefið er út í París, hefir
nú byrjað á því að birta sendibréf frá
Gorki til skáldsins W. F. Chodasjewicz,
sem átti heima í Frakklandi frá 1917
og þangað til hann andaðist í síðasta
stríði. Chodasjewicz var ágætt ljóðskáld
og hann var einn þeirra skálda, sem
vörpuðu glæsibrag á rússneska menn-
ingu frá aldamótum fram að bylting-
unni. Eigi var hann þó önnur eins
hamhleypa og Gorki. Hann flýði land
þegar kommúnistar komust til valda,
en þrátt fyrir það bar aldrei neinn
skugga á vináttu þeirra Gorkis. Og það
er dálítið annað hljóð í bréfum þeim,
er Gorki ritar þessum vini sínum, held-
ur en í lofblæstri rússnesku blaðanna
um tryggð hans við sovétskipulagið.
Að vísu er það satt, að Gorki vann
sovétstjórninni hollustueið 1918. En
þremur árum seinna þoldi hann ekki
við og komst úr landi undir því yfir-
skyni að hann þyrfti að leita sér heilsu-
bótar. Hann hafði verið berklaveikur
frá æsku og versnaði með aldrinum.
Hann settist fyrst að í Berlín, og var
það þó síst líklegri heilsubótarstaður
en margir staðir í Rússlandi sjálfu.
Þegar hann var þangað kominn tók
hann að gefa út tímarit, með tilstyrk
rússneskra flóttamanna. Tímarit þetta
kallaði hann „Besjeda" (Samtal).
Skrifaði hann sjálfur mest í það, og
auk þess sendi hann greinar til rúss-
neskra blaða. Rússneska stjórnin lagði
bann við því að tímarit hans væri