Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1948, Blaðsíða 2

126
LESBÖK MORGUN"LADSINS
' . ______________ •
Articulations-kennsla. — Drengurinn þrýstir hendinni á barkakýli kennarans til
að finna hljóðið frá raddböndum hans.
eru mállausu börnin þarna í skólan-
um í' Stakkholti 4 að öllu eins og
önnur börn, að því einu undanskildu,
að þau vantar heyrn og haía af þeim
orsökum ekki lært að tala. Þau eru
að vísu eitthvað örlítið seinni að þrosk
ast, þau eru ef til vill eitthvað til-
finninganæmari og óþolinmóðari en
aðrir jafnaldrar þeirra, en að öllu
jöfnu eru þau eins broshýr og kát og
kátustu krakkar og jafn algerlega á-
hyggjuiaus og alheilbrigð börn.. Að
minnsta kosti á meðan þau eru !enn
oí ung til að skilja að fullu erfiðleik-
ana, sem málleysið óhjákvæmiiega á
eftir að valda þeim. Mállaus börnæru
í fáum orðum sagt eins og börn eru
flest: meðal þeirra má finna jafnt
skýrleiksbörn sem skussa.
Um orsakir heyrnarleysis er það að
segja, að ýmsir sjúkdómar geta valdið
því. — Þannig hefur nýverið
komið í ljós að ef kona fær rauða
hunda 3 fyrstu mánuði meðgöngutím-
ans getur það valdið ýmiskonar vönt-
un hjá barninu, t.d. heyrnarleysi.
Stakkholt ý
Málleysingjaskólinn í Stakkholti 4
er í tveimur sambyggðum húsum,
sem standa andspænis Hampiðjunni.
Þetta eru þrifaleg hús, en ekki svip-
mikil, sýnilega bygð á þeim tímum
þegar fáir gerðu stærri kröfur til
skólahúsa, en að þau hefðu sæmilegt
þak og sæmilega útveggi og sæmilega
traust gólf fyrir barnsfæturna. Húsin
eru þokkaleg að sjá og meira ekki,
en þau eru hrein, og þar er góð stjórn
og þau eru miðstöð málleysingja-
fræðslunnar á íslandi, skóli og heim-
ili nítján mállausra barna víðsvegar
af landinu.
Það kann að koma dálítið einkenni-
lega fyrir sjónir, að mjer datt einna
helst í hug einhver „æðri“ mennta-
stofnun, þegar Brandur skólastjóri
sýndi mjer námsstofur og vistarverur
barnanna nítján. — Síður en svo að
háttalag barnanna og framkoma bæri
nokkurn keim af hátíðleik, eða úr
svip þeirra mætti lesa heimspekilegan
þankagang og stórbrotin örlög: þarna
voru á ferðinni brosandi börn og
kurteis börn og skelfingar ósköp for-
vitin börn; en það, sem skipaði þeim
á annan bekk en jafnaldra þeirra
úti á götunni, var, að það var eins og
flest það, sem þarna fór fram, þá
stuttu stund, sem jeg dvaldist þar,
hefði eitthvað sjerstakt hálfhulið
markmið, hefði jafnvel verið vand-
lega hugsað og löngu ákveðið. Og því
datt mjer í hug virðuleg menntastofn-
un, að þótt leikur barnanna virtist
áhyggjulaus og dutlungar þeirra í
kennslustofunum jafn óskiljanlegir og
jafnaldra þeirra, var þó einhver þoku-
kend alvara yfir þessu öllu samhn,
svo maður gekk þess ekki dulinn, að
ef vel væri leitað mætti finna ætlunar
verkið innan um leikana og lokatak-
markið bak við barnabrosin.
Ef til vill hefur það verið heim-
sóknin í svefnstofu yngri barnanna,
sem fyrst skaut þessari hugsun upp i
huga mjer: röðin af hvítu járnrúm-
unum, fatahengin með litlu húfunum
og litlu kápunum hlið við hlið, glösin
með tannburstunum, öll jafnstór og
öll eins á litinn; þetta var allt svo
skipulegt og ,.fullorðinsleet“. Eða ef
til vill hefur það verið eitthvað annað.
Jeg veit það ekki, en þetta með „æðri“
menntastofnunina skaust upp í koll-
inn á mjer þarna í Málleysingjaskól-
anum, og þaðan hefur því ekki verið
þokað síðan.
Þolinmœðisverk
Að lýsa kennslunni í Málleysingja-
skólanum eftir stutta heimsókn er
ærið vonlaust verk. Kennsla þeirra
mállausu er mikil þclinmæðisvinna og
flóknari vinna en svo, að ókunnugur
geti gert henni nokkur skil í stuttri
blaðagrein. En með því að stikla á
því stóra, mætti ef til vill gefa örlitla
hugmynd um starfsemina í sam-
byggðu húsunum tveimur andspænis
Hampiðjunni.
Fyrst er þá það, að þegar rætt er
um málleysingjakennslu, er fingra-
málið um það bil eins úrelt og gamli
Ford. Þessi aðferð þeirra mállausu
til að „tala“ er að smáhverfa, það er
reynt að fá málleysingjana til að nota