Lesbók Morgunblaðsins - 11.11.1945, Blaðsíða 10

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
veturinn reri Grímur svo að sveinn
inn var í landi; þá týndust þeir
allir. en spá marmennils ra'ttist. I
Grímsey hefir ekki bygð veriðf en
hún er kostaland. Þar er æðarvarp,
heyskapur og þrýtur aldrei beit
fyrir útigangspening. Þar er og
sjálfgert húsaskjól, hellir, sem tek-
ur 40—50 fjár. Mjótt sund er milli
Grímseyjar og norðurlandsins. Heit
ir þar Reyjcjanes, og dregur nafn
af jarðhita. Er jarðhiti víða hjer
um slóðir, svo sem milli Steinadals
og Ljúfustaða og hjá Litla-Fjarð-
arhorni í Kollafirði, í Hveravík á
Reykjanesi og í Bjarnarfirði
Degi er farið að halla og sól í
norð-vestri yfir fjarðarbotninum.
Speglast allur fjörðurinn í skini
hennar. Yfir dökkleiít nesið að
norðanverðu rísa hvít-bláir tindar
fjallanna við Reykjarfjörð. Mikill
snjór er í þeim enn. Meðfram
ströndinni glampar víða á hvítleit
hús og inst við fjörðinn sjest húsa
þyrpingin á Hólmavík. Hjer er mik
ill gróður undir fjöllunum og í
dölunum. Grasið er hjer miklu
dökkgrænna heldur en í sveitun-
um fyrir sunnan. Það er kjarnbetra
en víða annars staðar^ enda verður
Eggert Ólafssyni tíðrætt um það.
Hann segir að á einum kotbæ þar
hafi 8 manns lifað af tveimur
kúm, því að þeir náðu ekki til
sjávar að afla fiska, en gátu þó
safnað smjöri, skyri og sýru til
vetrarins. Kýr mjólka hjer ágætlega
og mjólkin úr þeim er svo feit,
að hún gefur ekki eftir rjómanum,
sem seldur er í Reykjavík.
Á fjörunum má víða sjá rekavið
og þó er ekki jafn mikill reki hjer
og norðar í sýslunni. Menn sögðu
að aldrei í manna minnum hefði
rekið jafn mikið og í vetur og vor.
Hafa margir bændur haft drjúgan
skilding upp úr trjáviðarsölu.
Yið fórum fram hjá Húsavík.
Þar er mikil bygging, stórt hús og
mikil nýrækt. í gili upp af Húsa-
vík hafa • fundist fallegir jurta-
steingjörvingar. Yfirleitt eru mikl
ar byggingar á flestum jörðum
hjer, og er mikill munur á húsa-
kosti hjer og víða í Hvámmssvéit
og á Meðalfellsströnd.
Svo opna^t Tungudalur. Þar
frammi í dalnum er Tröllatunga.
Það er landnámsjörð. Þar bjó Stein
grímur sá, seiu fjörðurinn er við
kendur. Þar er kirkjustaður. Jeg
get ekki stilt mig. um að taha hjer
upp kafla úr sóknarlýsingu eftir
prest, sem bjó þar. Ilann er að
tala um Tröllatungu:
j.Einn helsti ókostur þeirrar
jarðar er, að áin rennur þeim meg-
in bæjarins sem beitin vetur og
sumar, er kostabetri og skemmra
til hennar. Sækja því skepnur yfir
ána, sem oft haust og vor getur
orðið lítt fær, og því mun að sögn
hjer vera einhver lakasti stöðull
eða kvíabólsvegur á Islandi. Bæði
er hann langur og liggur yfir ána á
brú, sem hún þó oft af tekur, ef
ei er vel athugað, og ge'ngið upp og
ofan klettasniðgötu og þar upp af
grasbrekku^ sem sleip verður í vot
viðrum og á haustin“.
Nú eru allir hættir að færa frá
hjer og mæðiveikip drepur niður
fjeð. Varnargirðingin, sem gerð var
á milli Steingrímsfjarðar og Þorska
fjarðar, er fyrir innan Hólmavík.
Einn(bóndi, sem er þarna utan girð
ingar, kvaðst hafa mist þriðjung
fjár síns.
Vegurinn liggur nú fram hjá
bæjunum Tungugröf, Ilrófá, Víði-
dalsá og Skeljavík. Þar þrengist
f.jörðúrinn um helming og mynd-
ast eins og .stallur á hann. Beygir
vegurinn þar út með víkinni til
Hólmavíkur. Þar er stutt yfir fjörð
inn. Ilinum megin við hann heitfr
Selströnd og þar sjást bæirnir
Kleifar, Ilella, Sandnes og Bassa-
0
staðir. Við þann bæ var Jón Strand
fjeld barnakennari oft kendur og
kallaður Jón bassi Ilann var auðnu
lítill maður, en einkennilega greind
úr og skáldmæltur Var hann oft að
flækjast með strandferðaskipum,
og átti þá ekki ætið fyrir fargjaldi.
Þeása vísu kvað hann um Guðmund
Kristjánsson skipstjóra á f,Vestra“
einu sinni:
llefirðu ei þann heldra sið,
með hrokans eldibröndum
stjaka einatt aumum við
en auðmenn bera á höndum.
Til Hólmavíkur er komið einni
stund fyrir miðnætti.
- Molar -
Kórea-skagi var innlimaður í
Japan árið 1910.
Ætisveppur inniheldur 90%
vatn.
— — #
Magellan varð fyrstur til þess að
sigla suður fyrir Ameríku svo að
vitað sje. Gerði hann það árið 1520.
Póllands er ekki minst í neinum
sögusögnum fyrr en á 10, öld.
Rómverjar tóku það upp eftir
Grikkjum, að nota grímur við sjón
leiki.
Saga Jerusálem nær aftur í stein
öld, eða eitthvað um 2500 f. Kr.
Ilonshu er stærst Jaþanseyja.
Síðan 1696 hefir 21 jarðskjálfti
orðið í Japan, og hafa í þeim hverj
uim um sig yfir 1000 manns látið
lífið.
Árið 1943 dóu helmingi færri
menn sakir of mikils kulda en of
mikils hita.