Lesbók Morgunblaðsins - 21.01.1945, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGTJNBLÁÐSTNS
35
- FRÁ liðimum dögum -
Frásögn Þorbjargar Steinsdóttur frá Mjarðvík
Eftir Halldór Pjetursson
Húsakynni.
BAÐSTOFAN hjá okkur var
Lygð á })i-opi. Bæjai'áyrnar voru
þröngar og lápar, svo menn fengu
oft að reka sig á í þeim. Göngin
voru ekki riijög lág en þröng, skaint
var til baðstofu.
Baðstofan var í einu lagi og að-
eins tvær rúmlengdir á lengd og
stutt á milli rúmanna á breiddina.
Engir husmunir voru þar inni nema
lítið borð undir glugga, nelgt fast.
Gluggarnir voru svonefndir skjá-
gluggar, úr hildarskæni. Þeir vildu
oft rifna þegar snjór var og ofviðri
og báru þess utan ekki góða birtu.
Baðstofan var með sperrum og
þiljað á þær með reisufjöl, einnig
var hún með trjególfi. Aldrei voru
gólf þvegin fyrst þegar jeg man
eftir mjer, heldur skafin, en eftir
að við systurnar komust á legg,
var farið að þvo gólfið. Bærinn og
hlaðið var sópað með vendi. Faðir
mihn var ákaflega hréinlátur eftir
Jiví, sem þá gerðist, en samt þótti
honum ekkert athugavert að spýta
á gólfið frekar en öðrum. Jeg man
ekki hvenær gler kom í glugga, en
jeg hygg að það hafi ekki verið
fyr en um 1880. Ógurlegur kuldi
var í baðstofunni og þegar sem
kaldast var, vornm við krakkamir
klædd og farið rrieð okkur fram í
fjós. Stundum var borin glóð í
potti inn í baðstofu og hitnaði
ofurlítið af því. Mjólkin var altaf
flóuð í þotti og pótturinri bórinn
inn til að notá hitan af gufunni.
Itúmföt voru ekki úpþ á marga
fiska óg fáir áttú yfirsængúr. Við
fengum þó tiltölulega. fljótt vfir-
sængtir af því pabhi skaut svo mik-
5ð af fngli. Anriars höfðu menh of-
aná sjer ullarbrekán og aðrar tusk-
úr, undirsængur áttu flestir. Inn
úr göngunum fyrir innan baðstofu-
dyr, var gengið inn í eldhúsið.
Eldhiisið var stórt og var ann-
ar endinn á því notaður fyrir búr.
AIilli bita í búrínu voru lagðar
fjalir eða renglnr og var þar
geymdur harðfiskur og hangiket,
þegar það var til. Vegna reyksins,
var altaf reykbragð af fiskinum.
Þarna var fugl einnig látinn hanga.
Tnn úr eldhúsinu var gengið inn í
fjósið. Fjósið var aðeins fyrir tvo
nautgripi, enda höfðum við ekki
tvær kýr fyr en á síðari árum.
Þarna höfðumst við krakkarnir við
þegar, sem kaldast var og lásum í
Jíverinu. Fjósið var með skjáglugga
og útidyrum.
Einu sinni þegar jeg var að lesa
8 kapitulann í kverinu, þá sletti
kýrin halanum yfir opnuna og var
hún lítt læsileg eftir það. Alt vatn
var borið lir læk,'sem rann neðan
við túnið.
Skemtanir.
OPINBERAR SKEMTANIR voru
engar í þá daga, nema brúðkaups-
veislur. Þar var vel veitt bæði í
jmat og drykk, því annað þótti ekki
sæma, jáfnvel þó efnalítlir ættu í
hlut. Maturinn var oftast smá-
feteik hituð í feiti, flatbrauð. pott-
hrauð og steikt brauð. Kaffi var
veitt með lummurii, að ógleymdu
brerinivfni, því ekki þótti veisla
hfari víns og oft drukkið fast.
Sumir hrutu fyrir borð er leið
n nóttina, en aðrir spjölluðu, sögðu
eögur, sungtt og kváðu. Enn aðrir
kýttu og skömmuðust og jöfnuðu
pakir sínar með hándalögmáli. Oft
þurfti að stilla til friðar og gengu
þá hinir friðsamari á milli. Hihir
vígreifu vildu ekki láta sjer skilj-
ast þetta og sneru sjer þá oft að
því að berja þessa góðu menn, en
af því að þeir voru líka kendir, þá
hitnaði þeim í hamsi við þessar að-
farir pg veittu viðnám. Þannig
stækkaði hópurinn stundum þar
til aflið af karhnönnunum var kom-
ið í eina þvögu, þar*sem hver hugs-
aði um að berja frá sjer. Kvenfólk
aðeins dreypti í vín, því slíkt þótti
biesta skömm ef kvenmaður sást
drukkinn. Jeg man eftir einu til-
felli, þar sem jeg sá drukkinn kven-
piann. Karlmenn drukku yfirleitt
allir á þeim árum, er svo bar und-
ir en eins og nú, var það misjafnt
hvernig menn fóru með vín. Vín
var altaf haft við jarðarfarir.
Börnum var strax leyft að bragða
ú víni og var gefið það í skeiðum
þegar komið var úr kaupstað. Fólk-
ið fór stundum í heimsókn hvað til
finnars og var þá farið í leiki. Leik-
irnir voru, blindingaleikur, brynna-
músum, pantaleikur og útásetn-
ingarleikur. Af þessu þótti panta-
leikur besta skemtnnin. Þá vóru
farnar sleðaferðir upp í fjall og sló
þá fólkið af bæjunum sjer saman.
Pá sem stýrði sleðanum, var á
broddúm. Væri hjarnfenni og far-
Íð hátt upp, urðu stundnm af þessu
smá slvs, annars þótti þetta besta
skemtnri. Aldrei fengum við börriin
að vera með í þessum férðum og
þótti sárt. Við gátum stnndum