Helgarblaðið - 07.02.1992, Qupperneq 10

Helgarblaðið - 07.02.1992, Qupperneq 10
Melgar 10 blaðið Útgefandi: Fjörðurinn sf. Framkvæmdastjóm og hönnun: Sævar Guðbjömsson. Ritstjórar og ábyrgðarmenn: Ámi Þór Sigurðsson, Sigurður Á. Friðþjófsson. Fréttastjóri: Guðmundur Rúnar Heiðarsson. Ljósmyndari: Kristinn Ingvarsson. Prófarkalesari: Hildur Finnsdóttir. Umbrot: Silja Ástþórsdóttir. Auglýsingar: Svanheiður Ingimundardóttir, Unnur Ágústsdóttir. Dreifing: Sveinþór Þórarinsson. Heimilisfang: Síðumúli 37,108 Reykjavík. Sími á ritstjórn og afgreiðslu: 681333. Auglýsingasími: 681310 og 681331. Prentun: Oddi hf. Hleypt af stokkunum Helgarblaðið hefur nú göngu sína. Eins og lesendur sjá, er efnisval fjölbreytt enda ætlunin að blaðið geti höfðað til sem flestra lesenda, bæði yngri kynslóðarinnar og eins þeirra sem eldri eru. Ritstjóm blaðsins er umhugað um að vanda efnistök og alla vinnu við blaðið. Þau tíðindi gerðust á fjölmiðlamarkaðinum um síðustu helgi að Þjóðviljinn hætti að koma út, en þar með varð íjölmiðlaflór- an óumdeilanlega fátækari. Það er einn af homsteinum lýðræð- issamfélagsins að öll sjónarmið eigi greiðan aðgang að almenn- ingi, en það kallar á íjölbreytta fjölmiðlun. Það er markmiðið með útgáfu Helgarblaðsins að auka fjölbreytnina, halda uppi málefnalegum málflutningi um helstu svið mannlegs lífs og sinna sérstaklega þeim lesendum sem hafa nú til færri blaða að venda. Helgarblaðið mun leitast við að verða gagnrýnin rödd til vinstri. Rödd sem ber fyrir bijósti hag almennra launamanna og lítilmagnans í samfélaginu, rödd sem snýst til vamar velferðinni og elur á bjartsýni og kjarki til að skapa hér réttlátara og byggi- legra samfélag. Ekki sist mun Helgarblaðið eftir megni taka af- stöðu með þeim sem eiga sér formælendur fáa eða enga, en stærsti hópurinn af því tagi í samfélaginu er án nokkurs vafa bömin og unglingamir, sem iðulega em homreka vegna þess að enginn tekur málstað þeirra og berst fyrir honum. Engu að síður býr framtíðin í bömum okkar, þótt upp á síðkastið hafi fortíðin verið eitt helsta umræðuefni þjóðmálanna. Ráðamenn dagsins í dag mega biðja um að bömin okkar verði ekki fortíðarhyggju- fólk þegar þau erfa landið því þá er eins víst að þeir fengju ým- islegt í hausinn. Þess vegna er ávallt brýnt að horfa björtum augum til framtíðarinnar. Þótt eitthvað bjáti á um stundarsakir skal eigi gráta Bjöm bónda. Helgarblaðið er í senn gagnrýnið blað og jákvætt. Það gagn- rýnir það sem miður fer í samfélaginu en bendir jafnframt með jákvæðum hætti á leiðir til úrbóta. Helgarblaðið ætlar sér að verða rödd sem eftir er tekið, rödd sem skiptir máli og kemur með ferskan blæ inn á fjölmiðlamarkaðinn. Ríkisstjómin og meirihluti hennar á Alþingi hefúr á undan- fomum mánuðum verið að gera stórfelldar breytingar á islenska velferðarkerfinu sem svo er kallað. Stjómin hefur valið sér kjörorðið „Velferð á varanlegum granni“ en aðgerðir hennar tala skýrastu máli um það hversu mikil öfúgmæli felast í þeim kjörorðum. Á meðan sífellt er seilst lengra ofan í vasa sjúkra, eldri borgara, námsmanna og bamafjölskyldna era hundrað miljóna greidd út úr fýrirtækjum til hluthafa - skattfijálst. Þess- ar aðgerðir era svo varðar með því að þær séu löglegar. Jafnvel klerkastéttin heldur uppi málsvömum fyrir siðleysið og segir: Öfundið eigi! Hér skiptir vitaskuld engu máli hvort óréttlætið er löglegt eða ekki. Óréttlæti er og verður óréttlæti og það er verkefni samtaka launafólks og félagshyggjufólks, hvar í flokki sem það stendur, að beijast gegn því. Þegar samtök launafólks ganga nú til viðræðna við atvinnu- rekendur og ríkisvald um nýja kjarasamninga verður það að vera forgangsverkefni að auka kaupmátt launa, mest hjá launa- Iægstu hópunum, en einnig og ekki síður að standa vörð um velferðarkerfið og réttindamál launafólks, sem ríkisstjómin hef- ur annað hvort þegar skert eða ætlar sér að skerða. í þeim slag dugar ekkert pískur á göngunum í Borgartúni, það dugar ekkert minna en hróp og köll á torgum. Stjómarandstaðan og samtök launafólks verða nú að taka höndum saman við hin nýju grasrótarsamtök Almannavöm og brjóta á bak aftur gerræðislegar aðgerðir ríkisstjómarinnar - þannig verður sam- takamátturinn öflugastur. Fýluför Ingólfur Alþýðublaðsritstjóri á naumast orð til yfir það, hvílíkur yfirburða kjarkmaður Jón Baldvin sé. Hann hætti nánast lífi og limum með því að boða til fundar með bændum til þess að sannfæra þá um það hvað hann sé snjall samningamaður fyrir hönd bændastéttarinnar. Raunar hefur ekki annað frést en að Jón hafi sloppið nokkumveginn hcilskinnaður frá þess- um mannraunum. Hilt kann frcmur að vera, að æran hafi eitthvað látið á sjá. En Jón Baldvin var, sem betur fór, ckki einn síns liðs á þessu háskasamlcga ferðalagi. Hann hafði m.a. í farteski sínu hagfræðilærðan fund- arstjóra, meira að segja úr sjálfu ráðuncytinu. Það var hyggilegt, því auðvitað cr búandkörlum út á landi ekki treystandi til þess að stjórna fundi svo nokkur mynd verði á. Og hagfræðin lætur ckki að sér hæða. Hún komsl að þeirri niðurstöðu að hagkvæmast væri fyrir ráðherr- ann að hann fengi að vaða elginn endalaust cn öðrum væri nánast sagt að þcgja. Og náttúrlcga var það hættuminnst fyrir niálstað ráðherrans. Það duldist auðvitað hvorki fundarstjóranum né ráðhcrranum sjálfum. Og svo kom úrskurður- inn frá háborðinu: Hans hágöfgi, ráðherrann, mátti tala cins oft og lcngi og honum þóknað- ist cn óbreyttir mcnn fengju allra náðarsamlcgasl 5 mínútna (íma til fyrirspuma. Tæki því ckki fyrir þá að vera að ónáða ræðustólinn, cnda cðlilcgt að hann væri aðeins fyrir hina mciri hállar mcnn - og gælu fyrirspyrjcndur bara borið fram spumingar úr sætum sínum. Trúboðar kunna til vcrka. Flcstir munu hafa hlýlt þcssum hagfræðilcgu fundar- sköpum, vitandi það að cinræður ráðhcrrans bára aðeins votl um vcikan málstað manns scm vildi forðast rökræður. Þrátt fyrir þessar varúðarráðstafanir var þó ýmsum spumingum varpað að ráðhcrranum. Þeim svaraði hann annað tveggja með vífilcngj- um og innantómu málæði cða alls cngu. Og þegar svo fundarmcnn vildu bcra upp ályktanir slitu þeir kumpánar bara fundi og lilupu hcim til sín. Það virtist koma ráðhcrranum og fylgifé hans algerlega á óvart hversu bændur voru vel að sér um GATT-tilboð Dunkels. Hann hélt að hann gæti matað menn að vild sinni, sagt það sem honum sýndist, þagað um annað. En svo mætti hann þama mönnum sem hölðu gert sér fulla grein fyrir því hvers eðlis þetta óskabam ulan- ríkisráðherrans er. Þessir fundir voru ekki haldnir til þess að upplýsa heldur blekkja. Þessvegna hafa þeir rýrt álit manna á ráðherra og var þó ekki af miklu að taka. Magnús H. Gíslason I3:iíí ftís.;. „ dfcí Hægri pressan Fróðlegt var að lesa ýmis þau eft- irmæli sem Þjóðviljinn hlaut í síðasta blaðinu. í»ær voru t.d. kaldar kveðjumar sem Jón Bald- vin Hannibalsson sendi blaðinu. Sömuleiðis kvað Jónas Kristjáns- son ritstjóri upp þungan dóm, þótt í sumu sýndist mér hann í raun vera að lýsa eigin skriíum í þeim orðum sem hann lét falla um Magnús Kjartansson. I raun cr það algjört aukaatriði hvort mcnn hafa verið sammála skrifum pólit- ísks blaðs. Ef um það citt væri að ræða gæti ég að sjálfsögöu tekið undir ýmsar þessar köldu kveðjur. Eg hef ætíð verið andslæðingur kommúnismans, svo ég tali nú ekki um ýmissa harðstjóra og ofbeld- ismanna scm skákuðu í skjóli hans, eins og l.d. Stalíns. Það er hins vegar ekki neitt aðalatriði í þessu tilfelli. Til umræðu crmiklu fremur rétlurinn til þcss að koma skoðun sinni á framfæri. Þótt kommúnisminn hafi reynst, þegar upp cr slaðið, lil lílillar gæfu þeim sem hann aðhylltust, verður því ekki neitað að stór hluti mannkyns greip til hans í ör- væntingarfullri tilraun lil að hrynda af sér oki og kúgun og arðráni yfirstéttar og hcrkonunga. En jafnvel það cr aukaatriði. Kjami málsins er hvort allar skoðanir eigi ckki rétt á málsvara í lýðræðisríki? Því svara ég jálandi, a.m.k. innan þeirra marka að ckki séu boðuö ólýðræðisleg vinnubrögð og valdrán. Það lýsir satl að scgja ótrúlcgri skammsýni að fara svo hörðum orðum um Þjóðviljann hcitinn cins og fram kom hjá ofangrcindum ein- staklingum. Sú mikla brcyting. scm á undanfömum árum hefur orðið á fjölmiðlahciminum, hlýtur að vckja mciin lil umhugsunar um það hvort lýðræðinu sé hætt. Ekki verður á móti því mælt að aðstaða til þcss að koma hinum ýmsu sljórnmálaskoðunum á framfæri cr orðin mjög ólík í þcssu þjóðfélagi. Þótt málgögn hægri manna hafi lcngi vcrið útbrciddust og öfiugust í þessu landi var það þó varla svo að úrslit- um réði. Málgögn vinstri- og miðju- manna vora einnig allsstaðar vel að- gengileg. Nú hcfur þctta breyst. Nú má heita að Morgunblaðið ásamt DV, það er að segja hægri pressan, sé einráð í blaða- heiminum. Sjónvarp og hljóvarp er að sjálfsögðu á sínum stað og eiga að hcita hlutlausir fjölmiðlar. Staðreyndin er þó sú að ríkisstjóm á hverjum tíma á stórum auðveldari aðgang að sjónvarpi en stjóm- arandstaða. Sumar þjóðir eins og t.d. Norðurlöndin Ieggja á það mikla áherslu að gera öllum stjómmálaflokkum og stefnum kleift að koma skoðunum sínum á framfæri. Veitt- ir eru miklir styrkir úr ríkissjóði til þess að stjómmálaflokkar megi starfa sem Steingrímur Hermansson skrifar frjálsast og blaðaútgáfa á vegum þeirra nýtur mikillar aðstoðar. Hér á landi lét Friðrik Sophusson það verða eitt sitt fyrsta verk að draga úr slíkri aðstoð og í raun veita litlu blöðunum náðarhöggið. Vel má vera að dagblöð, gefin út af stjómmálafiokkum, séu úrelt fyrirbæri. Að minnsta kosti kappkostar hægri press- an að kalla sig óháða. Það er hún þó að sjálfsögðu ekki. Hvað sem því Iíður verð- urhinu ekki neitað að því fer víðsíjam að aðstaða stjómmálaflokkanna sé svipuð til þess að koma skoðunum sínum á fram- færi. Það tel ég í raun hið alvarlegasta mál fyrir lýðræðið. Þessi aðstaða er reyndar ólík að mörgu öðru leyti en i blaðaútgáfu. Flokkarnir búa við afar misjafna aðstöðu til þess að fylgjasl sem best með því sem er að ger- ast í umheiminum. Við íslendingar sog- umst jafnt og þétt inn í nánara, alþjóðlegt samstarf. Það er að ýmsu leyti mjög vandmeðfarið fyrir smáþjóð. Tökum til dæmis hið evrópska efnahagssvæði og Evrópubandalagið sem slíkt. Þingmenn og ýmsir fulltrúar fiokkanna þurfa að fá tækifæri til þess að kynna sér slík mál sem best og öðruvísi en af afspum einni. Þótt ýmsum þyki ferðalögin mikil, verður því miður ekki hjá því komist að við tök- um þátt í fjöldamörgum alþjóðlegum funduin og ráðstefnum, bæði til þess að kynnast og til þess að hafa áhrif á gang mála. I þessu sambandi hafa stjómar- flokkar langtum betri aðstöðu cn stjómar- andstaða, að minnsta kosti hér á landi. Það hefur hins vcgar vakið athygli mína, hve fjölmenn stjómarandstaða ýmissa einráð landa er á sumum slíkum fundum. A Norðulöndunum t.d. fær stjómarandstað- an ríflega styrki til þess að taka þátt í slíku. í Vestur-Þýskalandi og í Bandaríkj- unum era sérstakar stofnanir á vegum stjómmálaflokkanna sem standa fyrir al- þjóðlegri þátttöku þeirra og fræðslustarf- semi um heim allan. Þessar stofnanir fá miklar fjárveitingar úr ríkissjóði viðkom- andi landa. Vel má vera að kaup á dagblöðum stjómmálaflokka séu úrelt fyrirbrigði. Um hitt er ég hins vegar sannfærður að auka þarf veralega opinbera aðstoð við starfsemi stjómmálaflokkanna. Þeir geta þá ráðið því hvemig þeir ráðstafa slíku fjármagni, hvort því er varið til útgáfu- starfsemi í keppni við hægripressuna eða á annan máta til þess að kynna sína stefnu og til þess að byggja upp flokks- starfið með fiindum, ráðstefnum, alþjóð- legri þátttöku o.s.frv. Ekkert skal ég um það fullyrða hvort sú hægri stjóm sem nú situr fellst á slíka skoðun. Aðfor hennar að sjálfum grandvelli okkar þjóðskipu- lags og velferðar, heilbrigðis- og mennta- kerfinu, gefur ekki miklar vonir um víð- sýni. Að öllum líkindum eru þeir flokkar sem að ríkisstjóminni standa, jafnvel Al- þýðuflokkurinn, hæstánægðir með ástandið eins og það er nú. Sú kalda kveðja sem Þjóðviljinn fékk gefur ekki miklar vonur um víðsýni. Ekki er þó rétt að gefa lýðræðið upp á bátinn. Fulltrúar stjómmálaflokkanna þyrftu að ræðast við og skoða af fullri alvöra þau mál sem ég hef hér hreyft. Þær fyrstu opinberu ádeilur sem ég fékk kornu frá Þjóðviljanum. Ég var ný- kominn til landsins frá námi erlendis og fiutti erindi á fundi Verkfræðingafélags íslands um erlenda fjárfestingu og sam- starf okkar íslendinga við erlenda aðila um uppbygginu orkuffeks iðnaðar. Þá birti Þjóðviljinn stóra frétt um það að ég vildi selja landið. Mér sámaði þetta svo að ég var að hugsa um að fara í meið- yrðamál við blaðið. Faðir minn réð mér hins vegar frá því og kvað slíkt aðeins verða til þess að skerpa umræðuna og herða. Síðan hef ég í gegnum árin iðulega fengið kaldar kveðjur frá Þjóðviljanum, en ég hef lært að ráð foður míns vora rétt. Ég hef látið kveðjumar sem vind um eyra þjóta. Alþýðubandalagið, eða hvað það sem sá flokkur hefur heitið í gegnum ár- in, á rétt til sinna skoðana og til að koma þeim á framfæri. Ég get jafnvel ekki neit- að því að nú sakna ég Þjóðviljans. Fösludagurmn 7. fcbrtar

x

Helgarblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Helgarblaðið
https://timarit.is/publication/259

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.