Eimreiðin - 01.01.1908, Page 72

72
og ýms heilræði, sem að haldi koma Skal nokkurra getið hér, sem tekin eru úr
bókinni af handabófi.
Ef maðr hefir þrota í andliti ok verk í höfði eðr hósta ok þrýstir opt vinstri
hendi fyrir brjóst sér ok kroppar opt um nasraufar sínar, sá maður mun deyja.
Ef ormur skríðr í mann sofanda, þá tak hleif súran, svo heitan, sem úr ofni
kemr, ok brjót í sundr ok legg við tvo vega ok þrýst fast, þá mun hann úr fara.
Ef hár eðr skegg skortir, þá tak hár, er vaxa innan læris ösnum ok um vetr-
um finnast, en um sunirum eigi; brenn þau ok tak duptina ok blanda við oleo
fornan af oleotré ok smyr með því þat, er þú vilt. f*að stoðar svo mjök, þó at
þú ríðir því á konu kinn, þá mun gróa ok hár vaxa.
En við augum: tak gáshauks saur ok stappa við vín í mundlaugu ok hun-
ang, þat er við augun gott. Við augna verk tak kloflauk ok rafanum ok salt ok
bik eðr tjöru ok vell alt saman ok gjör af plástr ok legg við, þá mun batna.
Við kveisu tak brennustein ok atarmatu ok dúfnasaur, alt jafnmikið, ok stappa
við hunang ok súrt vín ok bitt við.
Ef þú vilt hepta þik við lostasemi, tak gras þat, er ruta heitir, ok etydolia,
þá mun linast.
í formálanum er glöggur samanburður á þessari og öðrum eldri lækningabók-
um íslenzkum við danskar og norskar bækur, þær er áður er getið. I eftirmálan-
um lýsir útg. skinnritinu og þar getur að líta ljósmynd af tveim blöðum þess. Par
er og skrá yfir orð, bæði af dönskum og norskum uppruna og íslenzk fornyrði, sem
í bókinni eru. J. Sig.
KONUNGS ANNÁLL er kominn út í nýrri útgáfu eftir dr. H. Buergel
Goodwin í Uppsölum, og er annállinn þar prentaður algerlega stafrétt og öll
bönd og stafamyndir handritsins sýnt svo nákvæmlega sem unt er með prentletri.
Og framan við textann er ákaflega lærður inngangur. — Orðið í vísunni, sem um
ræðir bls. 16—17, og sem dr. B. G. hefir lesið sem »heddamjótt«, en dr. Kálund
álítur að lesa eigi »hreddamjótt«, á náttúrlega að vera »herðamjótt«. Skýring Ei-
ríks Magnússonar, að »heddamjótt« sé sama og »haddamjótt« (af haddr = hár) er
fjarri öllum sanni. Lestur dr. Kálunds er auðsjáanlega alveg réttur að öðru leyti
en því, að r-teiknið yfir e-inu táknar hér að lesa eigi er, en ekki ref eins og Ká-
lund hefir haldið. Teiknið gæti auðvitað táknað hvort sem væri, en bæði sam-
bandið og myndin, sem stendur yfir vísunni, sýna, að hér á að lesa »herðamjótt«.
V. G.
UM KRÁKUMÁL hefur dr. Finnur Jónsson ritað í ritsafn Vísindafélagsins
danska 1905 nr. 2.
Um fornkvæði þetta hafa margir fjallað og eigi orðið á eitt sáttir um uppruna
þess né aldur, Sumir álíta það ort af Ragnari loðbrók sjálfum, sumir af Áslaugu
konu hans eða af öðrum skömmu eftir dauða hans; aðrir, að það sé danskt kvæði
eða norskt frá 12.—13. öld, og enn aðrir, að kvæðið sé ort á Orkneyjum um 1150
—1200. Rafn skiftir kvæðinu í tvent og ætlar fyrri hlutann ortan af Ragnari loð-
brók, en síðari hlutann litlu seinna. Pykist hann geta sannað það með ýmsu og
markar það einkum á kveðandi, máli, orðaröð, efni og meðferð kvæðisins, að það
sé ort á þeim tímum. — G. Storm hyggur kvæðið upprunalega ort í Danmörku eða
Noregi, en síðar hafi það verið ort upp á íslandi.
F. J. leitast við að sanna í ritlingi þessum, að kvæðið sé ort af einum manni
á sama tíma. Rímið er eins á öllu kvæðinu, málið svipað, heiti og kenningar sams-