Lögberg-Heimskringla - 14.06.1985, Qupperneq 5

WINNIPEG, FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 1985-5
Egill Skallagrímsson í háskasjóum
Togarinn Egill Skallagrimsson fékk stóráfall og lagðist á hliðina. Skipið
rak fyrir fárviðri og stórsjóum í yfir 30 stundir meðan áhöfnin barðist
hetjubaráttu við að ausa það og rétta. Kannske sáu þeir lengst þeirra,
sem af komust.
Loftskeytamaðurinn á Agli
Skallagrímssyni sat uppi í klefanum
og bjóst til að taka veðurfregnir frá
T.F.A. Hann stillti viðtækið og renndi
augum upp eftir leiðslunum, þar sem
gildir loftnetseinangrarar gengu í
gegnum þakið, Veðrið hafði versnað
og Hilmar Norðfjörð loftskeytamaður
var að hugsa um hvort loftnetið væri
ekki örugglega í lagi.
Loftskeytaklefinn var úr timbri og
stóð uppi yfir eldhúsinu, og þegar
hann var byrjaður að skrifa niður á
eyðublaðið heyrði hann að slegið var
úr blökkinni og þeir byrjaðir að hífa
upp. Hilmar lauk móttöku
veðurfréttanna og flýtti sér síðan
fram í brú til skipstjórans,
Snæbjarnar Stefánssonar og fékk
honum blaðið. Sjór var orðinn
þungur, og það var tekið að snjóa, en
veður ennþá stillt.
Hilmar ílengdist í brúnni og horfði
á mennina vinna á þilfarinu. Það leið
ekki á löngu þar til tók að hvessa af
suðaustri og snjókoman jókst. Skipin
voru mjög þétt þarna á Halanum, og
þeir urðu að gæta sín að rekast ekki
á. Það var lítið í vörpunni, og eftir
litla stund var kastað á ný. Snæbjörn
togaði heldur stutt í þetta sinn, og um
klukkan hálf tólf var trollið híft upp
og bundið. Snæbjörn Stefánsson var
meðal þeirra skipstjóra, sem heldur
sigldi í var en halda sjó í vondum
veðrum, en í þetta sinn ákvað hann
að leita ekki til lands. Veiðiferðin var
á enda og lítil kol orðin eftir, kol til
svona þriggja daga. Hann ákvað því
að eyða ekki kolaforðanum í siglingu
inn á firði, heldur láta reka og geta
þá verið einum degi lengur á veiðum
áður en hann héldi af stað til
Reykjavíkur. Loftvog stóð lágt, og
Snæbjörn var viss um, að hann yrði
hvass, en rok höfðu þeir oft fengið
áður og ekkert orðið að. Það var því
ekki ástæða til æðru nú, væri rétt á
haldið. Hann sneri skipinu upp í
meðan gengið var frá á þilfari.
Varpan var bundin, fiskikassinn
tekinn niður og gengið frá öllu sem
rammlegast. Skipstjóri fór síðan
niður, vélin var stöðvuð og brátt
flatrak Egil Skallagrímsson og fór vel
undir í fyrstu. Mennirnir hröðuðu sér
inn í borðsal þegar vinnu var lokið á
þilfarinu og fóru síðan fram í lúkar
hvíldinni fegnir. Þeir, sem átt höfðu
frívakt komu upp, borðuðu og
hröðuðu sér síðan til að leysa félaga
sína af klukkan hálf eitt. Hann var
enn hvass á suðaustan, mikil
snjókoma og sjólagið óreglulegt of
skipið valt. Erlendur Helgason
yfirvélstjóri kom upp ásamt Haraldi
Erlingssyni kyndara, en niðri höfðu
Magnús Einarsson og Eiríkur
Gíslason tekið við. A stjórnpalli var
Guðmundur Halldórsson 1.
stýrimaður ásamt tveimur hásetum.
Varla gat heitið að boðabjart væri.
Eftir matinn fór Hilmar
loftskeytamaður upp í klefann og
hlustaði. Hann hafði samband við
nokkra starsfélaga sína á öðrum
skipum. Sumir voru nýhættir, en
aðrir enn að veiðum. Ekkert skip
hafði fiskað neitt að ráði um nóttina
nema Leifur heppni, sem hafði fiskað
vel. Mennirnirí brúnni sáu grilla í
skip rétt hjá. Það var enn á veióum
og þegar kom nær, sáu þeir að þetta
var Leifur heppni og hafði þó
nokkurn fisk á þilfari. Skipið bar fljótt
undan og hríðin byrgði frekara
útsýni.
Um fjögur leytið um daginn brast
óveðrið á. Vindáttin, sem hingað til
hafði verið suðaustan, snerist nú svo
snöggt í norðuastur að það var eins
og hendi væri veifað. Til viðbótar við
bylinn rauk nú sjórinn sem mjöll og
óveðrið lagði skipið á rekinu.
Snæbjörn skipstjóri kom upp í brú og
sagði við Finnboga Finnbogason, sem
var vaktarformaður, að líklega væri
bezt að halda í áttina til lands. Hann
gekk að vélsímanum og hringdi á
hálfa ferð áfram. Hringingunni var
svarað úr vélarrúmi og brátt sigldi
Egill Skallagrímsson í átt til lands
með bylinn og vaxandi sjóinn á
bakboræð. Sjó staerði mjög fljótt og
ekki leið á löngu þar til skipið fór að
detta ískyggilega; þeir urðu að slá af
vegna káskasjóa. Um leið og
norðaustan áttin skall á, kólnaði og
eftir litla stund var komið grimmdar
frost. Um það leyti er Egill
Skallagrímsson hafði siglt í
klukkutíma í átt til lands, var
frostharkan orðin svo mikil að hver
sletta, sem kom á yfirbyggingu, reiða
og bátaþilfar fraus þar föst, en um
þilfarið skolaði sjóinn viðstöðulaust
og þar festi ekki. Norðaustan sjóirnir
æddu að skipinu og fárviðrið lagði
það og þegar hér var komið, var ekki
lengur ferðaveður. Þeir töldu sig hafa
siglt 4—5 sílur þennan klukkutíma,
sem þeir stefndu að landi. Skipstjóri
lét leggja stýrinu yfir til bakborða og
hungðist ná skipinu upp i veðrið, en
það hrakti undan. Hann hringdi á
fulla ferð og þá loksins eftir ítrekaðar
tilraunir komst skipið upp að. Pannig
gekk fram til kvölds, að þeir andæfðu
upp í veðrið.
Veðrið jókst og bylurinn og að
sama skapi stærði sjóinn. Vélin var
oft knúin til hins ýtrasta til að halda
skipinu í horfinu. Niðri í vélarúmi
var Erlendur Helgason 1. vélstjóri á
vaktinni, og milli þess sem hann
svaraði hringingum úr brúnni og jók
eða minnkaði snúningshraða
vélarinnar smurði hann, þreifaði um
legur og leit eftir að allt væri í góðu
lagi. Stjórnborðsmegin í vélarúminu
gekk ljósavélin, lítil gufuvél og rafall,
og það var orðið nokkuð heitt niðri
því þeir höfðu orðið að loka
hágluggunum.
Laust fyrir klukkan 23.00 fór
Erlendur fram í kyndistöðina og
aðstoðaði kyndarann við að hreinsa
og koma öskunni fyrir borð. Það var
ekkert sældarverk eins og á stóð og
gott þegar því var lokið. Skipið efiðaði
í stórsjóunum og þetta voru gífurleg
átök. Sjólagið var óreglulegt, og
straumhnútar köstuðust á skipið.
Fyrsti stýrimaður var á stjornpalli,
en Finnbogi Finnbogason, gamall og
reyndur sjómaður, var
vaktarformaður á kvöldvaktinni.
Með honum voru þeir Þorgils
Bjarnason, Guðmundur Thorlacíus
og Vilhjálmur Þórarinsson. Þegar
skipstjóri fór niður í herbergi sitt, nær
miðri vakt, lagði hann svo fyrir, að
enginn færi úr brúnni án þess hann
vissi. Klukkan rúmlega ellefu um
kvöldið spurði Finnbogi Vilhjálm,
hvort hann treysti sér að fara fram í
lúkar of ræsæ hásetana, sem áttu
vakt um miðnætti. Vilhjálnrur vissi
að það myndi mikil hættuför, í
náttmyrkri og ofsaveðri. Hann vildi
sarnt ekki neita, því togaraplássin
voru vandfengin, og sagðist skyldu
reyna.
Þorgils stóð við stýrið. Hann kallaðí
til Finnboga, að hann skyldi heldur
fara frameftir, því Vilhjálmur væri
ekki eins vanur. En Vilhjálmur var
kominn út í dyr, og veðurgnýrinn og
öskrið í hafrótinu yfirgnæfði það,
sem talað var. Hann átti í erfiðleikum
með hemja sig. Ofsaveðrið stóð í
stakkinn og hann komst við illan leik
niður á þilfarið. Um leið og hann var
að komast niður, kallaði
vaktarformaður til hans og bað hann
að hreyfa spilið. Vilhjálmur vissi, að
ekki hafði verið blasið úr
strokkunum, og hætta var á að það
frostspringi. Hann handfetaði sig að
vindunni, opnaði gufuhanann og var
byrjaður að hreyfa vinduna, þegar
brotsjór hvolfdist yfir skipið. Sjórinn
hreif Vilhjálm, hann hvarf í
blágrænan svelginn, og sem örskot
laust gegnum hug hans þeirri hugsun,
að skipið væri að sökkva og hann
hugsaði: Jæja, svona endaði þetta þá
fyrir mér. Síðan varð allt svart.
Uppi í brúnni sagði Þorgils: ,,Nú
hefur þú drepið strákinn." Þeir
Guðmundur Thorlacius og Þorgils
fóru út á brúarvænginn
bakborðsmegin og svipuðust um.
Guðjón Finnbogason bátsmaður, sem
var afturí kom upp úr káetunni um
svipað leyti og hnúturinn reið á
skipið. Hann skyggndizt út og sa,
hvar maður flaut í sjónum við
skipssíðuna. Um leið og skipið
lagðist, flaut maðurinn inn og
stöðvaðist við afturgálgann. Guðjón
snaraðist út og náði handfesti á
manninum, og í sama bili komu þeir
Þorgils og Guðmundur. Þeir tóku
Vilhjálm, sem nú var kominn til
meðvitundar og drösluðu honum upp
á vélarreisnina. Hann ætlaði að
hjálpa til, en þegar Guðmundur tók
undir hægri handlegg hans fann hann
skerandi sársauka. Handleggurinn
lafði máttlaus niður neð síðunni.
Þeir drösluðu Vilhjálmi með sér
upp í bríu. Snæbjörn skipstjóri var
kominn upp og var ómjúkur í máli,
þar sem skipun hans um að enginn
mætti fara úr brúnni hafði ekki verið
hlýtt. Það var ljóst, að Vilhjálmur var
slasaður, og Snæbjörn sagði þeim að
fara aftur í og reyna að gera eitthvað
fyrir hann. Aftur í káetu var Hilmar
loftskeytamaður, sem að boði
skipstjórans svaf ekki í
loftskeytaklefanum þegar slæmt var
veður. Þeir Guðjón og Hilmar hófust
nú handa um að rista fötin utan af
Vilhjálmi og binda um handlegginn,
sem var þverbrotinn fyrir ofan
olnboga. Vilhjálmi var síðan komið
fyrir í neðri koju bakborðsmegin í
káetunni. Honurn leið illa, fékk mikil
skjálftaköst og hafði kvalir í
handleggnum.
Framh. á bls. 6
Þjóðræknisfélag íslendinga í Vesturheimi
FORSETI: OLI NARFASON
Gimli, Manitoba
ICELANDIC NATIONAL LEAGUE
Support the League and its Chapters by joining:
MEMBERSHIP: Individuals $3.00 Families $5.00
Mail your cheque to your local Chapter or
Lilja Arnason,
1057 Dominion St., Winnipeg, Man. R3E 2P3