Kirkjublaðið - 01.09.1896, Blaðsíða 6

150
þessi framkoma þeirri spretti, að minnsta kosti stundum,
af þekkingarskorti, sumpart á þeim guðlegu frseðum, sem
þeir fordæma, sumpart á sögulegri rás viðburðanna, en
hins vegar, og ef til vill ekki hvað sízt, af allt of sterJcri
trú á orð ýmsra útlendra rithöfunda, sem þeir, þótt und-
arlegt sje, trúa miklu betur en Kristi sjálfum og postul-
um hans. Þessir útlendu rithöfundar eru sumir mjög
lærðir og merkir menn, en flestar af hugsmíðum þeirra
standa venjulega ekki jafnmörg ár og kristindómurinn
er búinn að standa í margar aldir. Það er óefað, að
þessir menn, sem vilja afkristna landið, þekkja meira eða
minna heilaga ritningu, en að líkindum ekki nógu vei;
og ef þeir vildu hafa fyrir því að lesa hana vel ofan í
kjölinn, með einlægri löngun eptir að finna sannleikann,
gæti svo farið, að þeir kæmust að annari niðurstöðu.
Hvað sögu landsins snertir, þá er mönnum nokkur vor-
kunn, þar sem hún hefir aldrei til þessa verið skrifuð
nema í örstuttu ágripi, og því eðlilega ekki getað sýnt til
nokkurrar hlítar, hvernig gengið hefir til með kristnina i
landinu á hinum ýmsu öldum. Það hefir lengi legið hjer
i landi sú trú, að kirkjan, einkum hin katólska kirkja,
hafi beitt stórkostlegri kúgun og ásælni við þjóðina og
haldið henni svo að segja í járngreipum. Það er óneit-
anlegt, að margir af kirkjumönnum vorum hafa margar
og miklar syndir á baki sínu. En að öllu samtöldu hefir
kirkjan hjer á landi, og einnig hin katólska kirkja, stór-
mikið unnið að því, að afstýra illdeilum, milda háttsemi
manna, bæta siðferðið og vernda alþýðuna gegn ofstopa
hinna veraldlegu, höfðingja fyr á tímum. Og að því er
menntun og uppfræðingu snertir, þá hafa klerkar átt
langmestan þátt i henni að fornu og nýju. Það er auð-
vitað, að i svo fjölmennri stjett, sem hin islenzka klerka-
stjett hefir verið, hefir verið »misjafn sauður í mörgu
fje«. En margir ágætismenn hafa líkaverið meðal henn-
ar. Og höfuðsmenn kirkjunnar, biskuparnir, að minnsta
kosti hinir innlendu, hafa bæði í katólskum og lúterskum sið
flestir verið framúrskarandi menn að viti og mörgum mann-
kostum. Hinir erlendu katólsku biskupar voru að vísu ærið
misjafnir, en hvergi nærri hafa þeir verið slikir niðingar