Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Page 15

15
en mér þykir liklegt að það stafi af umferð Norðlinga þar. Þegar
þeir fóru til Suðurnesja, lá leið þeirra um Mosfellsheiði og yfir Mos-
fellssveit. k fyrri öldum var litið að erinda til Reykjavíkur, sem
þá var að eins eitt býli. Lá þá beinast við að slá sér á austan-
veginn hjá Rauðavatni; er örstutt úr Grafarvogi suður á hann, enda
er enn sýnileg skýr fornvegarskora yfir Hádegismóa hjá Hádegis-
vörðu í þá stefnu, ótrúlega djúp til að geta verið heimilisgata frá
Gröf, og að öllu leyti lítil ástæða til slíkrar umferðar þar þaðan.
En hafi Norðlingar farið þá leið, lá vegur þeirra meðfram Norðlinga-
holti að austan og sunnan. A suðurleið sást þar fyrst til ferða þeirra
frá næstu bæjunum þar, Elliðavatni og Vatnsenda.
207—211. Oddagerði (Oddgeirsnes ?) o. s. frv. Hér virðist reik
og ruglingur kominn á örnefni. Oftast nefnt »suður í nesi« eða
Odda. í afskrift sem eg hefi af jb. Á. M. frá 1704 stendur: *Odda-
geirsnes, forn eydi jörd, og hefur í auðn verið fyrir allra manna
minni sem nú eru á life .... Meina menn ómögulegt aftur að
byggja fyrer því að tún öll sem að fornu hafa verið eru upp blásin
og komin í mosa«.
Frá Klapparholtsmóum (128) gengur þarna mishæðóttur lyng-
móahryggur suður í flatlendið, sem Elliðavatnsengjar eru á, og beyg-
ist Bugða fyrir hann, rennur fram með honum, og myndar þannig
langt og eigi breytt nes eða odda. Syðst á oddanum er stór hóll
eða holt, en í lægð norðan við hann hefir bær verið og fleiri bygg-
ingar. Eru þær rústir mjög fornlegar. Vestur frá þessu aðalnesi
gengur lítið nes, slægnablettur, sem enn er nefnt Oddagerðisnes1).
Þvert yfir nesið er afar-forn girðing, frá Bugðu austan við Skygn-
irinn, vestur yfir norðanvert við hann, lítið eitt á ská til norðurs
og vestur í ána aftur fyrir norðan Oddagerðisnes. Bæjarrústirnar
standa suð-vestan undir Skygninum upp frá Oddagerðisnesi. Er lík-
legt að býlið hafi heitið Oddagerði (af garðinum yfir Oddann?), og
hefi eg hér ritað örnefnin að nokkru leyti samkvæmt því. Mann-
virkiu þarna eru jafn-fornleg eins og á þingstaðnum við Elliðavatn.
221. Um Grafarkot segir í Á. M.: »bygð upp að nýju fyrir
50 árum, þar menn meina að forn eyðijörd verið hafi, og hún fyrir
svo löngum tíma í audn komin að fæstir vita hvað hún hafi til forna
köllsd verid; eftir sögn eins gamals manns þykjast nokkrir heyrt
hafa að þessi jörd hafi heitið Holtastadir*. Forn-rústirnar eru miklar
um sig. Túnið hefir verið mikið stærra fyrrum og girt. Eru utan
’) Á þvi byg-&i Bened. heit. Sveinsson í fyrstu flóðstiflu sina til að veita á
Elliðavatnsengjarnar, en hún sprakk, og braut um leið af nesinu. Var svo bygt ofar.