Þjóðólfur - 12.08.1862, Síða 1
Skrifstofa „f>jd?;ó]fs“ er i AÍal-
stræti nr. 6.
þJOÐOLFR
Anglýsíngar og lýsíngar nm
einstakleg málefni, eru teknar
í hlaí)ib fyrir 4 sk. á hverja
smáletrslínu; kaupendr blaibs-
ins fá helmíngs afslátt.
1862.
Sendr kaupendum kostna^arlaust; verb: árg., 20 ark., 7 mork; hvert einstakt nr. 8 sk.; sFdulaun 8. hver.
14. ár. 12. Ágiht. 38.
— Pdstskipift fór héíian aí) morgni 2. þ. mán., og fer
nú ekki nema til Liverpool á Englandi, og sigldi nú meþ því
mesti fjöldi útlendra mauna: 10 þeirra Englondínga, er meþ
þessari ferí) komu og þarámeþal Herra Alexander Bryson frá
Edínborg, er þó mun hafa ætlaþ sér meþ fyrsta ai) feríast
hkr miklu meira; Asbjórn gullsmiþr Jacobsen sigldi nú líkaaptr,
Ennfremr þeir Shepherd fölagar úr Alpina-Klubb, er hér komu
meíl Apríl-póstskipi, þeir Gould, Haig, Lawson og Robertson
er komu me?) Júní-ferþinni; James Kitchie, iaxamaíir-
inn, sigldi einnig meí> þessari ferb, me?) alla sína menn;
vildi honum þa?) óhapp til, 2 nóttum fyren hann silgdi, ai>
hjá mónuum hans braun hjallr a?) Laugarnesi me?) áfóstu
reykhúsi er hann hafii sjálfr bygt í vor, brunnu þar inni
ýmsir munir, eigi alllítils virþi. Mei) þessu póstskipi fóru
héban um 90 hrossa norþan úr Skagaflrþi, eg átti þau Hen-
derson kaupmaÍr.
— Skipkoina og siglíng heflr verii) allfjörug um önd-
verÍian þ. máu., bæiii fram og aptr, mest af lausakaupförum
þeim, er kaupmeun htóban hafa gjört út til annara liéraia,
bæÍi Fischer, Smith, bræirnir Siemsen, Hygom og Johnsen í
Hafnarflrii. Mest er vert um vaxandi aisókn Spánverja híng-
ai, til þess aÍ sækja flsk og flytja beinlínis héian á sínum
skipum, því þarmei hverfr ójafnaiartollrinn af flski vorum,
er til Spánar kemr, og nær því hærra verii hír hjá kaup-
mönnum; 3 skip spansk eru nú her komin til C. F. Siem-
sens, 2 til verziana Knudtzons, eitt til Johusens í Flens-
borg (jiorf. Jónatanssonar). Anderskow frá Horsens, er fór
hfeÍan til Eriglands í fyrra mán. mei hross, er nú aptrkom-
inn þaian mei kol; hrossakaupmair kom enn nndverÍan þ.
mán., keypti hross um Rángárvelli og flytr nú liéian um 7tt
hross, og var hvort keypt á tæpa 20 rd. ai meialtali
— Híngai til staiarins er nú alflutt ekkja Jónasar sál.
Thorstensens sýslumanns í Suir-Múlasýsln, frú j>,ó rd í s, ýngsta
dóttir amtmanns sál. Melsteis, mei 2 böru síu, Elínu og Jón.
— Organsaungrinn í dómlcirl'junni heyriist ekki
2 næstlibna sunnudaga; á sunnudaginn var, 10. þ.
mán., var messufall vegna saungleysis, ai þeir
segja; — hvab 'korn til? Var orgelið bilab ? ekki
segja þeir; var organistinn forfallaðr? eingi hefir
heyrt þess getii; hvai er þá bilai eia hversvegna
er þá hætt organslættinum svona allt í einu? Spyr-
ii þii organistann ai því og stiptamtmanninn, hús-
bónda hans og æista verndarmann dómkirkjunnar
hér innanlands!
A þessa leii hafa verii umræiur staiarbúa og
annara sóknarmanna síian á sunnudaginn 3. þ. m.,
þá var prestavígsla í dómkirkjunni, en organistinn
sást ekki vii orgelii og orgelii þagii; og næstl.
sunnadag var messufall!
I 12 ári }>jóiólfs, bls. 155 — 56 og 13. ári bls. 1—4, var
skýrt Irá glenníngi þeim, er kom á málii 1S60, og frá upp-
tökum þess einsog þau voru 1848 -49 j>á gafst organistanum
fuílt og formlegt tilefni til þess ai færast nndan organleikn-
um, er konúngsúrskurir 2. sept. 1848 svipti hann þeim 100 rd.
launum, er hann halii haft til þess tíma, frá árslokum 1848,
og Rentukammersbréf 23. sama mán. fór því fram, ai söfn-
uirinn ætti ai réttu iagi aÍ taka ai sér organistann fram-
vegis. Hér brá aniiar partrinn eia húsbóndinn (stjórnin) út
af umsömdum kjörum, sem höfiu staiii til þess tíma, því
var þai eililegt og rétt í alla staii, þó ai liiim partrinn eia
hjúii (organistinn) áliti sig bæii vanhaldinn og gabbaian í
saiiiníngunum, og mætti hann því vera laus allra þeirra mála
ai lögum og hafa sig undan ai leika á orgelii, einsog hann
líka gjörii.
En þóai stjórnin sjálf svipti þá organistann launum sínum
mei konúngsúrskurii, og þóai sjálft stjómarráiii færi því
fram, „ai söfnuiriun ætti ai anuast organista sinn og launs
honum“, þá vari ekkert úr hvorugu þessu. Söfnuirinn eia
oddvitar hans: bæjarstjórnin í Reykjavík og sveitarforstjór-
arnir í Seltjarnarneshreppi, lýstu því yflr skýrt og skorinort
af gildum rökum, ai söfnnii þessarar einu dómkirkju
eia stólkirkju landsins kæmi organsauiigrinii ekki vii,
heldren hún sjálf eia hennar „orna og instrumenta“; kon-
úngrinn væri eigandi dómkirkjnnnar, og yrii hann ai ann-
asst viihald kirkjunnar og allt sem heuni mætti vera til sóma
og prýii; söfnuirinn hefii aldrei útvegai orgelii né organ-
istann, og væri þvj laus allra þeirra mála. Og voru oddvitar safn-
aÍarins, sem þessu héldu fram 1848 — 49, engin smámenni né
ómerklegir menn: j>órir konferenzrái og yfl dómari Svein-
björusson og j>órir etazrái og yflrdómari Jónasson, er var
þá formair bæjarfulltrúanna í Reykjavík, og vorn þeir svo
fastir og eindregii á þessari skoiun, aÍ báiar sveitastjórn-
irnar afsögiu stiptaintinu þaÍ, ai ábyrgjast laun handa org-
anistanum um fáa mánuÍi, þángaitil svar næiist frá stjórn-
inni af nýju um þai, hvort hún ynnist ekki til ai útvega
organistanum bin fyrri laun úr konúngssjóii framvegis, og
jafnframt ai sameina þanu starfa vii saungkennara em-
bætti vii læria skólann, eins og þeir Rosenóru og j>. Sveiu-
björnsson stúngu þá uppá ai yrii gjört.
Samsumars 1849 var þetta saungkennaraembætti stofnai
vii læria akólann mei 150 rd. launum árlega; stjórnin veittl
jafnframt organistanum 80 rd. lauu árlega úr konúngssjóii,
en söfnuÍrinn undir gekkst ai leggja fram 20 rd. árlega fyrir
forsaungvarastörf, eir ai taka undir vii prestinn1. j>etta sama
1) Organistinn færiist þá eia nokkru síÍar uridan því ai
svara prestinum, svo til þess voru þá airir teknir; en hann
tók þetta aptr ai sér um haustii 1860.
— 135 -