Þjóðólfur - 12.08.1862, Blaðsíða 2

- 136 -
sumar tók organisti P. Gufejohnsen aíi Sfr hvorntveggja
starfann, saungkenslnna og organsláttinn, og hvorntveggja
launin, 150 rd. og 80 rd.,£og heflr vih sama stafcrö síían ó-
breytt og óhaggab af beggja hálfu, organistans oghins
opinbera, aí) þvf einu fráteknu, aí) stjórnin heflr veitt herra
Gu%johnsen dýrtíharuppbót í einu lagi á hvorntveggja
launin, eins og sjá má af fjárhagslógunnm, bæíli hinum
síbustu 1862—G3, og þeim þar næst á undan.
S amb an d i?) milli organista cmbættisins og saungkenn-
araembættisins hefir því átt St r staÍ> i raun og rettri gerb, eea
verib „factisk“ um næstliþin 13 ár, og stjórnin heflr bæ%i
frá upphafl samþykt og sett þetta samband, eptir uppástúng-
um þ. Sveinbjörnssonar og Rosenörns 1848—49, og síban
vibrkent þab meb dýrtíharuppbótinni árlega, er heflr verib
veitt og ákveíiin í einu lagi fyrir bæíii embættin til samans.
Nú ef aþ stiptsyflrvöldin bera þaí) fyrir, eins og er eptir þeim
haft, ab þau viti ekki til og geti eigi beitt þeirri ástæbu vft
herra P. Gubjohnsen. ai) organsláttrinn í dómkirkjunni sé
sameinabr vib saungkensluna í skólanum, þá væri sú
fávizka stiptsyflrvaldanna alveg óskjljanleg, þar sem þan bæbi
hafa fyrir sér uppástúngnr Rosenörns nm þetta 1848—49,
undirtektir stjórnarinnar s. ár, þarábygt „factiskt" fyrirkomu-
lag nm undanfarin 13 ár, og skýlausa ákvórbun hinna árlegu
ijárhagslaga rikisins um dýrtíbarnppbótiua fyrir hvorutveggja
starfann til samans og í einn lagi.
þess vegna var þab og er óskiljanlogt, hvernig stiptamtih
fór ac) verha í þeim vandrælum og gat fallib svo flatt fyrir
organistanum hanstii) 1860, eins og þais gjörhi, er orgelii) kom
úr aigjöri) frá Höfn, eptir 14 mánaba lamasess. Allan þann
tíma né heldr fyrri bafii organistimi ekki snúii) sér aí) sín-
um sala, stjórninni eÍ)a háyðrvöldunum um þaÍ), aÍ) þau
yri)i annaÍhvort ai) gjöra, a?) veita honnm eia útvega launa-
bót, eÍa þola þai) ai) öhrum kosti, ai) haun hætti öllu sam-
au; þetta var eins augljós skylda organistaus, sem hafii þegií)
launin fyrir starfa þenna um 13 ár undanfarin, eins og hii)
opinbera átti á hinn bóginn augljósan rétt á því, fyrir launin
er þai) veitti; hitt var sama, eins og ef hjú býir þai) hús-
bónda ai) stökkva úr vist á mibju ári fyrirvaralaust og á-
stæiulanst. Allt nm þaí) þoldi stiptamtft organistanum þetta
baustii) 1860; hann sag%i sig ekki frá þjónustunni skriflega
né me% fyrirvara, en snertir ekki vii) orgelinn fyrsta mánui)-
inn eptir ai> þai) kom; stiptamtft skorar ekki á hann ai)
gegna skyldu sinni né bendir á þær afleftíngar, sem þar af
gæti flotií) fyrir hann: — aí> hann yr%i þá einnig sviptr
saungkenslunni og þeim launnm, og mætti búast vii) máis-
sókn til daglegra sekta fyrir ástæÍlulausan mótþróa gegn rétt-
um yflrboíiurum, — nei, stiptamtii) sneyddi hjá allri þess-
leiíils réttri aiferi), hleypr ótilkvatt og ótilneytt í söfnui)-
inn, og bftr hann aí> ráiia úr vandræiíunum, — í söfmft-
inn, sem hafti formlega og skorinort afsagt þaÍs vft stjórn
og yflrvöld 11 árnm fyrri, ai) hafa neina meiigjöri) me% or-
ganistann; og þessa undanfærslu hafti stjórnin sjálf aihylzt.
þessi úrræÍii stiptamtsins reyndust líka næsta óheppileg,
eins og nú er fram komii). Sóknarfundrinn, sem svo var
nefndr, 7. Okt. 1860, gjörili í rauuinni ekki neitt, og átti
heldr ekki neitt ai) gjöra. J>á var farii) ai) knýja á bæjar-
stjórnina nm ai) veita organistanum launabót úr bæjarsjói)!,
máiii) var tekii) til úrgreiislu 29. Nóvbr. 1860, og urliu 3
fulltrúarnir á því, meii ákveimurn skilyftum, ai) veita organ-
istanum árlega iaunabót úr bæjarsjóii, en 3 í móti; bæjar-
fógetinn, sem þá var, fylgdi hinum, og 69 rd. lannabót var
eptir skipun og samþykki amtsins tekin á áætlun hæjargjald-
anna 1861, eu Seltjarnarneshreppr mun hafa undirgengizt
ai) borga ai) sínum hluta fyrir þai) eina ár svo, aí) organist-
inn fengi í lannabót alls 120 rd. frá söfmftinum þetta árii), ai)
meitöidum þeim 20 rd. fyrir aí) svara prestinum. þeir 3
fulltrúarnir, sem ímótimæltu. vora aÍ) vísu staÍráiinir í því frá
upphafl, ai) Jeita úrskuftar stjórnariunar um málft, og reyna
ai) létta þessari byfti af bæjarsjólii, en drógst þó þángai) til
í fyrra sumar, er 3 vorn oftnir nýir fulltrúar í hinna stai),
svo ai) nú gat öll bæjarstjórnin oftii) á eitt sátt.
Svar lögstjórnarrábherrans kom uú met) sftustu póstskips-
feft, og hljóbaiji á þá leii), al) stjórnin gæti ekki sam-
þykt ályktnn bæjarstjórnarinnar 29. Nóvbr. 1860 um ai)
veita organistanum lauuabót úr bæjarsjóii.
J>egar búin var til áætlnnin yfir bæjargjöldin 1862, höftu
þessir sömu 69 rd. handa organistanum verið áætlaiir, en samt
meii þeim fyrirvara, ai) þeir yfti því a% eins greiddir, al)
stjórnin samþykti.
Nú gat því bæjarstjórnin aí> vísn sagt, ai) úr því stjórnin
væri búiu ai) leggja á þai) ósamþykki sitt, þá ætti organist-
inn ekki ai> hafa þá laanabót framar ; en bæjarstjórnin fór
nú ekki svo hart í málft, heldr svaraíii hún stiptamtinu því,
er þai) birti þenna stjórnarúrskuri), aí) organistinn mætti
halda þessari launabót til næstu ársloka, beint eptir áætlun-
inni, og mætti máske vefta til þess, ai) stiptsyflrvöldin, er
málii) mundi helzt liggja undir, som æi)stu umrábendr dóm-
kirkjunnar, mætti hafa þvf betra ráirúin og tækifæri til þess
ai> koma málefni þessn sem bezt í lag.
ReyDdarfylgdi þessu bréfl stiptamtsiris afskript af bréfl herra
organista P. G., er hann afsegir stiptamtinu alla nái) og miskun
me% aÍ) leika á orgelií) framar, sakirþessa úrskuftar lögstjórnar-
innar, o. s. frv.1; en úr því nú bæjarstjórniu sviptir engu af
orgaiiistauum a% svo komnn, þá viftist honum einnig ástæimlaust
ai> afsegja orgelsláttinn aí) svo komnu eia fyrir árslokiu, en samt
heflr hann látii) sitja þar vií), og stiptamtiÍ) látii) bjóila sér
þessa aÍ)feri), nú í annah sinn, svo a% í fyrra dag vaft hér
messufall sakir sanngleysis.
Nú kval) stiptamtií) ei)a stiptsyflrvöldin hafa afráiíft
ai> kveÍja til almenns lókaarfundar, til þess ai) ráíia
úr þessnm vandræi)um(!); oss uggir, at) hér rætist þai) sem
gamli Njáll mælti foftum: „ai) erfltt muni veita ai) bæta öll
slys Hallgeftar“, og or þai) nú mei) einn og sömu öfugu ai)-
feftinni, eins og þai) kollhljóp sig á 1860. Hvai) ætla þá
stiptsyflrvöldin aÍ) hafa fram á þessum sóknarfundi? Ef þai)
er ai> vinna efnilegustn saungmennina til þess ai) sameinasig
um al> taka upp aptr vanalegan raddsaung í dómkirkjunni,
þá ætlum vér, aí) okkar vinsæla sóknarpresti takizt þai) engu
miiir; til þess viftist oss aii einmitt hann hefiíi átt aíi
kveiija til sóknarfundar. En ef þai) ætti ai) vera til þess ai>
söfmftrinn beygili iiú kné, mei) stiptsyflrvöldunum, fyrir or-
ganistanum sjálfum, og færi ai) drotua honum me% geypiboi)-
um og skuldbiudandi álögtim á alda og óborna, til þess ai>
halda áfram þeim embættisstarfa, sem hann er ráilinn til af
stjórn konúngsins og heflr ákveiin laun fyrir og launa-
1) þetta bréf herra organistans geymist bæi)i í skjalasafni
stiptamtsins og bæjarstjórnarinnar, og má þai) víst, þegar
fram Ifta stundir, vefta talandi vottr um þai), hvaí) undir-
rnacr og þénari hafl mátt bjó%a aftsta embættismauninum,
sem hér var árii) 1862.