Morgunblaðið - 28.03.1999, Qupperneq 42
42 SUNNUDAGUR 28. MARZ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
DANIEL PALMASON
+ Daníel Pálma-
son fæddist á
- Gnúpufelli í Eyja-
íjarðarsveit 21. júní
árið 1912. Hann lést
á Fjórðungssjúkra-
f húsinu á Akureyri
19. mars síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Pálmi Jónas
Þórðarson, f. 1886,
d. 1956, bóndi á
Gnúpufelli, og Anna
Rósa Einarsdóttir
Torlacíus, f. 1872, d.
1948. Foreldrar
Pálma voru Guð-
laug Jónasdóttir og Þórður
Daníelsson, hjón í Gnúpufelli.
Foreldrar Onnu Rósu voru
Þuríður Friðfinnsdóttir frá
Seljahlíð og Einar Hallgrímsson
Torlacíus frá Hrafnagili. Daníel
átti fimm hálfsystkini. Eldri var
sammæðra, Pálína Jónsdóttir
sem lést í barnæsku og yngri
samfeðra systkinin Sigríður
Jónína sem lifír bróður sinn og
Þórður, Þorsteinn og Birgir sem
allir eru látnir. Móðir þeirra,
stjúpmóðir Daníels, var Auður
Þorsteinsdóttir frá Ytra-Dals-
gerði, f. 1892, d. 1944. Daníel
ólst upp í Gnúpufelli hjá ömmu
—e sinni og afa og föður og stjúp-
móður. Hann lauk prófi frá Al-
Ef ég mætti yrkja, yrkja vild’ eg jðrð.
Sveit er sáðmanns kirkja, sáning bænagjörð.
Vorsins söngva seiður sálmalögin hans.
Blómgar akur breiður blessun skaparans.
(BjamiÁsg.)
Daníel Pálmason tengdafaðir
minn lést á Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri föstudaginn 19. mars
síðastliðinn. Tuttugu og eitt ár er
liðið síðan við hittumst í fyrsta sinn
og man ég vel að ég kveið þessum
íundi töluvert þar sem ég átti að
hitta tengdafólk mitt í fyrsta skipti.
Þegar ég var kynntur fyrir Daníel,
tók hann í hönd mína og sagði á
sinn hógværa og hlýja hátt:
„Komdu sæll og blessaður, Gunnar
minn,“ og fann ég strax að ég var
CrfiscJrykkjur
VsKingohú/ið
GAPi-infi
Sími 555 4477
>■>>:, .
i:.i
Utfararstofa Islands sér um:
Útfararstjóri tekur að sér umsjón útfarar
i samráöi við prest og aðstandendur.
- Flytja hinn látna af dánarstað í likhús.
- Aðstoða við val á kistu og llkklæðum.
- Undirbúa lík hins látna i kistu og
snyrta ef með þarf.
Útfararstofa íslands útvegar:
- Prest.
- Dánarvottorð.
- Stað og stund fyrir kistulagningu
og útför.
- Legstaö í kirkjugaröi.
- Organista, songhópa, einsöngvara,
einleikara og/eða annað listafólk.
- Kistuskreytingu og fána.
- Blóm og kransa.
- Sálmaskrá og aðstoðar við val á
sálmum.
- Llkbrennsluheimild.
- Duftker ef likbrennsla á sér stað.
- Sal fyrir erfidrykkju.
- Kross og skilti á leiði.
Legstein.
- Rutning á kistu út á land eða utan af
landi.
- Flutning á kistu til iandsins og frá
landinu.
Sverrir Einarsson,
útfararstjóri
Sverrir Olsen,
útfararstjóri
Útfararstofa fslands - Suðurhllð 35
- 105 Reykjavik. Simi 581 3300 -
allan sólarhringinn.
þýðuskólanum á Eið-
um árið 1932 og vann
einn vetur á fjórða
áratugnum í bygging-
arvinnu í Reykjavík.
Hann fór að búa með
ömmu sinni sem þá
var orðin ekkja í
Gnúpufelli árið 1935.
Árið 1950 kvæntist
Daníel Ingibjörgu
Bjarnadóttur, f. 1926,
frá Lambadal í Dýra-
firði. Foreldrar henn-
ar voru Sigríður
Gunnjóna Vigfúsdótt-
ir, f. 1881, d. 1964, og
Bjarni Sigurðsson, f. 1868, d.
1952, hjón á Fjallaskaga í Dýra-
firði og síðar í Lambadal. Daníel
og Ingibjörg eignuðust fimm
börn. Þau eru: 1) Anna Rósa, f.
1950, hjúkrunarfræðingur á
Akureyri, var gift Sævari Erni
Sigurðssyni framkvæmdastjóra.
Þeirra dætur eru Linda Björk, f.
1973, og Katrín, f. 1981, og dótt-
urdóttir Þórunn Björk, f. 1995. 2)
Þórlaug, f. 1952, framkvæmda-
sfjóri í Bandaríkjunum, gift Þor-
steini Ernst Gíslasyni fiugmanni.
Sonur hennar er Tómas Stefáns-
son, f. 1976. Faðir hans er Stefán
Sveinbjörnsson, prentari Reykja-
vík. 3) Friðfinnur Knútur, f. 1954,
verkfræðingur, Seltjarnarnesi,
velkominn í fjölskylduna. Alla tíð
síðan kvöddumst við eða heilsuð-
umst á þennan máta og alltaf var
sama hlýjan og festan í handtaki
Daníels. Hann tók alltaf báðum
höndum utanum mína. Það var eitt
aðaleinkenni hans, hin mikla hlýja
og alúð sem hann sýndi samferða-
fólki sínu, náttúrunni og búpeningi.
Þegar við kynntumst, voru þau
hjón enn með tölverðan búrekstur á
jörð sinni, Gnúpufelli. Hann byggði
upp allan húsakost nema „gamla
húsið“ sem byggt var 1930 en
skemmdist mildð í eldsvoða árið
1956. Þegar litið er heim að Gnúpu-
felli má sjá hve mikill smekkmaður
Daníel var. 011 eru húsin í senn,
reisuleg og traust, og heildarmynd
bæjarhúsanna einstaklega falleg.
Það er mér oft umhugsunarefni
þegar ég geng um hlaðið hversu gíf-
urleg vinna það hefur verið að koma
upp öllum þessum húsakosti sem
allur er steyptur fyrir árið 1960.
Daníel var mjög listfengur og hagur
í höndunum og ber uppbygging
jarðarinnar þess glöggt merki. Þá
UTFARARSTOFA
OSWALDS
si.Mi 551 3485
ÞJÓNUSTA ALLAN
SÓLARHRINGINN
AÐALSTRÆTl ÍB • 101 RLYKJAVÍK
LÍKKlSTOVlNNUSTÖfÁ
EWINDAR ÁRNASONAR
kvæntur Örnu Þorvalds, leik-
skólakennara. Þeirra börn eru
Hilda, f. 1976, og Birkir, f. 1982.
4) Svanhildur, f. 1958, kennari á
Akureyri, gift Gunnari Jónssyni
framkvæmdasljóra. Þeirra synir
eru Daníel, f. 1979, og Sigurður
Þorri, f. 1989. 5) Friðjón Asgeir,
f. 1967, slökkviliðsmaður og
múrari, Reykjavík, kvæntur
Heiðrúnu Arnsteinsdóttur kjóla-
klæðskera og skrifstofumanni.
Dóttir þeirra er Valdís Halla, f.
1996.
Daníel var alla tíð bóndi í
Gnúpufelli og sinnti auk þess
mörgum störfum fyrir sveit
sína, var m.a. oddviti og hrepp-
stjóri og átti sæti í mörgum
nefndum. Þá var hann kennari
um nokkurra ára skeið, bæði
farkennari á fjórða áratugnum
og síðar við barnaskólann í Sól-
garði. Einnig vann hann mikið
að jarðabótum fyrir Búnaðarfé-
lag Saurbæjarhrepps á fjórða
og fimmta áratugnum. Hann var
alla tíð áhugamaður um skóg-
rækt og hin síðari árin þegar
skepnubúskapur dróst saman
voru kraftarnir notaðir í skóg-
ræktina.
Utför Daníels fer fram frá
Akureyrarkirkju á morgun,
mánudaginn 29. mars, og hefst
athöfnin klukkan 13.30
var skipulag innandyra þannig að
allt var gert til þess að auðvelda
vinnuna, hvort sem það var í gripa-
húsum eða við heimilisstörfin. Bet-
ur vinnur vit en strit, var eitt af hin-
um mörgu spakmælum sem á lofti
voru. Ég hafði ekki verið í sveit á
mínum yngri árum og kunni ekkert
til verka við þau margvíslegu störf
sem vinna þarf til sveita.
Strax fyrsta sumarið eftir að ég
tengist fjölskyldunni fórum við í
heyskap og fór þar Daníel fremstur
í flokki og var unun að fylgjast með
því hvemig hann vann og stjórnaði
vinnunni við heyskapinn. Hann var
af þeirri kynnslóð sem fæddist í
torfbæ og lifði því alla þá gjörbylt-
ingu sem orðin eru á híbýlum og
tækni. Hann ólst upp við að öll
vinna til sveita var unnnin með ber-
um höndum og frumstæðum áhöld-
um og upplifði þróunina til dagsins í
dag, þar sem mannshöndin kemur
vart nálægt hinum ýmsu störfum
lengur. A sama tíma eru sveitir
landsins að leggjast í eyði.
Daníel var umhugað um að þau
tæki og áhöld sem keypt væru til að
auðvelda búreksturinn væru af
bestu fáanlegri gerð, og kynnti
hann sér allt sem í boði var á sinn
nákvæma og víðsýna hátt áður en
ákvörðun var tekin. Eftir að tækin
voru síðan komin í hans eigu var
passað upp á að fara vel með þau.
Hann yfirfór þau og grandskoðaði
reglulega, fylgdist með hvort ekki
þyrfti að smyrja smurkopp hér og
bletta með málingu eða bronsi þar.
Þessi natni og ótrúlegi dugnaður
skilaði sér vel í endingu tækjanna í
Gnúpufelli og má til gamans geta
þess að fyrsta dráttarvél Daníels,
Farmall árgerð 1944 hefur alla tíð
verið gangfær og er enn ef menn
vildu nota hana.
I þá daga stóð heyskapur í sex til
átta vikur. Nú heyja ungu bænd-
urnir allt á einni til tveimur vikum.
Daníel var bóndi af lífi og sál. Hon-
um þótti óendanlega vænt um jörð
sína og var alla tíð óþreytandi að
hugsa um og hlúa að henni, tína
grjót úr túni og uppræta njóla.
Hvergi var lófastór blettur vanhirt-
ur. Hann var mikill áhugamaður um
skógrækt og löngu áður en að skóg-
rækt varð eins almenn og er í dag,
girti Daníel töluverða spildu af jörð
sinni upp í Sölvadal þar sem birki-
leifar voru fyrir. I dag er þetta fal-
legur gróðurreitur og er kallað að
fara upp í „Skógarhólf ‘ þegar farið
var til þess að líta eftir reitnum. Á
sjötugsafmæli Daníels gáfu börn
hans honum tölvert magn trjá-
plantna sem settar voru niður í
„Hálsinn“ sunnan við bæinn, í hólf
sem þau hjón höfðu girt þar. Þetta
er nú orðinn myndarlegur reitur,
því þessar afmælisplöntur voru ein-
ungis upphafið og mikið bæst við
síðan, bæði í þetta hólf og önnur í
landareigninni.
Athygli vakti orðaforði og vönduð
og fallega íslenska sem Daníel tal-
aði. Hann var mikill málræktarmað-
ur og var mjög annt um að börnin
töluðu vandað mál. Kona mín segir
mér að ósjaldan hafi pabbi hennar
leiðrétt þau þegar þau sögðu eitt-
hvað vitlaust og þá var það gert
þannig að ekki var verið að skamm-
ast með hávaða, heldur leiðbeint
með þögnum eða með því að sjúga
fast upp í nefið og ungviðinu þannig
gefið til kynna að rétt væri að yfir-
fara setningarnar eða orðin og gera
betur næst. Daníel var afar fróður
og las mikið bækur um íslenskan
fróðleik og ævisögur. Hann þjáðist
þó af augnsjúkdómi og oft komu
tímabil sem hann gat lítið lesið. Þá
hafði hann mikið yndi af Ijóðum og
kunni ótrúlegt magn af þeim og átti
ISAFOLD
ÓLAFSDÓTTIR
+ Isafold Ólafs-
dóttir fæddist í
Miðkoti í Þykkva-
bæ, Rangárvalla-
sýslu, 18. maí 1918.
Hún lést á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur
17. mars síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Guðríður Þórðar-
dóttir frá Jaðri í
Þykkvabæ, f. 18.
aprfl 1891, d. sum-
arið 1965, og Ólafur
Friðriksson frá Mið-
koti í Þykkvabæ, f.
17. nóv. 1892, d. 22. júní 1978.
Systkini Isafoldar eru: 1) Lára,
f. 23. nóv. 1915, dó fjögurra
mánaða. 2) Þóra, f. 8. jan. 1922,
giftist 3. júlí 1962 Ölveri Fann-
berg, stýrimanni og bónda frá
Bolungarvík, f. 30.
aprfl 1924. d. 3. nóv.
1976. Þau eignuðust
einn son, Ólaf Fann-
berg, starfsmann
hjá gatnamála-
stjóra, f. 1961. 3)
Kristinn, f. 18. aprfl
1923, d. í nóv. 1963,
ókvæntur og barn-
laus.
Isafold dvaldi á
Elli- og hjúkrunar-
heimilinu Grund
síðustu fimm æviár-
in, en hafði unnið
þar í tíu ár áður,
eftir að hún fluttist úr Þykkva-
bænum.
Isafold verður jarðsungin frá
Neskirkju á morgun, mánudag-
inn 29. mars, og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
© ÚTFARARÞJÓNUSTAN
EHF.
Stofnað 1990
Persónuleg þjónusta
Sími: 567 9110 & 893 8638
www.utfarir.is utfarir@itn.is
Rúnar Geirmundsson Sigurður Rúnarsson
útfararstjóri útfararsljúri
Undanfarið rúmt ár hefi ég komið
vikulega að Grund og lesið smáveg-
is fyrir vistmenn, þá sem viðstaddir
kunna að vera í dagstofu þar. Venja
mín var að líta inn til roskinnar
konu, sem dvalið hafði um skeið á
sjúkradeildinni. Hún kom á Grund
fyrir fimm árum, en hafði unnið þar
allmörg ár á undan. Var því öllum
staðháttum kunnug. Grund er
griðastaður íýrir þá sem kjósa að
til að taka við ef menn rak í vörð-
urnar, einnig ef hendingar voru á
lofti og menn komu ekki fyrir sig
hvaðan þær voru, var auðvelt að
spyrja Daníel sem yfirleitt kom með
svarið á sinn hógværa og lítilláta
hátt.
Hann var einstaklega vel að sér í
landafræði og náttúrufræði, og
engu líkara en hann hefði farið um
landið þvert og endilangt og út um
allan heim. Ég átti þess kost að fara
nokkrar ferðir um landið með hon-
um og er ógleymanleg sú mikla
þekking og fróðleikur sem hann bjó
yfir um þá staði sem við áttum leið
um.
Alla tíð fylgdist Daníel vel með
þjóðmálum og hafði sínar skoðanir á
þeim. Ekki fóru skoðanir okkar
alltaf saman og ræddum við oft um
stjórnmál og sýndist sitt hverjum
en ekki skorti Daníel rökin því alltaf
lá að baki skoðunum hans, mikil
þekking á málefninu sem hann hafði
tileinkað sér úr blöðum og útvarpi.
Þá voru skoðanimar gjarnan settar
fram á þennan sérstaka kímna hátt
sem var svo ríkur þáttur í fari hans.
Daníel naut mikils trausts sveit-
unga sinna og margir leituðu til
hans með margvísleg mál og reyndi
hann að leysa hvers manns vanda.
Hann var strangheiðarlegur og
trúr. Þegar ég kynnist honum hafði
hann að mestu lagt niður trúnaðar-
störf fyiir hreppinn, en hafði bæði
gegnt oddvita- og hreppstjórastörf-
um. Einnig kenndi hann um nokk-
urra ára skeið, bæði sem farkennari
á fjórða áratugnum og síðar í Sól-
garði.
I seinni tíð hefur búskapur að
mestu lagst af á nokkrum bæjum í
næsta nágrenni Gnúpufells og svo
er einnig þar. Þessi staða í íslensk-
um landbúnaði á sér eflaust margar
skýringar, en ekki var það auðvelt
fyrir þennan metnaðarfulla mann
sem aldrei sætti sig við hokur að
horfa uppá þessa hrömun landbún-
aðarins. Ég veit að Daníel átti ekki
auðvelt með að horfast í augu við þá
staðreynd að enginn varð til að taka
við búi á þessari góðu og stóru jörð
þar sem forfeðurnir hafa gengið um
í heila öld og það var erfitt að halda
öllu í horfinu svo ekki yrði skömm
að þegar aldurinn færðist yfir.
Ég tel það forréttindi mín að hafa
kynnist Daníel Pálmasyni og hafa
átt hann fyrir tengdafóður. Hann
var óvenjulegt valmenni, sem ætíð
tók manni fagnandi og var svo ein-
staklega þakklátur, þó maður gerði
ekki annað en að líta inn. Honum
þótti afar vænt um börn sín og var
mjög stoltur af þeim, enda þótt
eiga rólegt og áhyggjulítið ævi-
kvöld. Þegar heilsa og þrek ísafold-
ar tók að þverra, kaus hún að setj-
ast að á Elli- og hjúkrunarheimilinu
Grund hér í borg. Var það vel ráðið.
Ég, sem þessar línur rita, kynnt-
ist Isafold og ættfólki hennar er ég
var skólastjóri og kennari í Þykkva-
bæ. Þótt ekki sé nema um 15 ára
dvöl að ræða á sama staðnum, skil-
ur hún býsna mikið eftir. Þar ber að
sjálfsögðu kynnin við fólkið hæst.
Isafold bjó lengi með foreldrum
sínum og var þeim stoð og stytta,
ekki síst eftir að elli og krankleiki
tóku að gera þeim sporin þung. Ég
kom oft að Jaðri á mínum Þykkva-
bæjarárum, og naut þar góðra veit-
inga og sálufélags þeirra, er þar
réðu húsum.
Isafold var einhleyp alla ævi og
skilur ekki eftir sig niðja. Hún var
vel heima í dægurmálum samtímans
og persónusögu, enda minnug vel.
Við hana hafði ég oft ánægju að
ræða. Hún var annars ein af þeim
hljóðlátu í landinu og lét ekki mikið
yfir sér.
Isafold Olafsdóttir skilur eftir sig
góðar minningar í hugum samferða-
manna sinna. Hún hreykti sér ekki
hátt í mannfélagsakrinum, aðrir
létu þar meira til sín taka. Öll hverf-
um við í gleymskunnar djúp, hvort
sem við höfum mikið eða lítið látið
til okkar taka á meðan við lifðum
hér á jörð.
Ég þakka ísafold góða samfylgd
um fjóra áratugi.
Auðunn Bragi Sveinsson,
fyrrum skólastjóri í Þykkvabæ.