Morgunblaðið - 10.05.1998, Blaðsíða 33

32 SUNNUDAGUR 10. MAÍ1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
RÍKISENDURSKOÐUN er ein
mikilvægasta stofnun hins
opinbera. Þegar stofnunin var flutt
frá framkvæmdavaldinu og undir
löggjafarvaldið var stigið afar mikil-
vægt skref til þess að efla löggjafar-
valdið og auka aðhald með fram-
kvæmdavaldinu. Sú ráðstöfun var
löngu tímabær og einn þáttur í
markvissri viðleitni Alþingis til þess
að endurheimta eðlilega stöðu þjóð-
þingsins gagnvart framkvæmda-
valdinu. Þar eiga mestan þátt að
máli tveir forsetar Alþingis, þeir
Þorvaldur Garðar Kristjánssson og
Ólafur G. Einarsson, núverandi for-
seti þingsins.
Hlutverk Ríkisendurskoðunar er
svo mikilvægt að gera verður mjög
stífar kröfur til stofnunarinnar og
starfshátta hennar. Á undanfömum
árum hafa við og við vaknað spum-
ingar um, hvort vinnubrögð stofn-
unarinnar væm nægilega nákvæm
og vönduð. Þær umræður hafa
sjaldnast farið fram opinberlega en
þó eru ekki margir mánuðir síðan
stofnunin fékk á sig harða gagnrýni
í umræðum á Alþingi m.a. frá Frið-
riki Sophussyni, þáverandi ijármála-
ráðherra.
Skýrsla Ríkisendurskoðunar um
málefni Landsbankans leiddi til
þess, að allir bankastjórar bankans
sögðu af sér um páskana. Frá þeim
tíma hafa birzt hér í blaðinu all-
margar greinar eftir Sverri Her-
mannsson, fyrrverandi bankastjóra,
sem vakið hafa þjóðarathygli en
jafnframt verið umdeildar bæði
vegna stíls og efnis. í mörgum
þeirra hefur bankastjórinn fyrrver-
andi vikið að einstaklingum, sem
að sjálfsögðu hljóta að taka ákvörð-
un um það, hvort þeir svara fyrir
sig eða láta kyrrt liggja.
Öðru máli gegnir hins vegar um
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
grein eftir Sverri Hermannsson, sem
birtist hér í blaðinu í fyrradag. í
þeirri grein lýsir hann þeirri skoðun,
með tilvísun til lagaákvæða, að til-
tekinn starfsmaður Ríkisendurskoð-
unar hafi skv. stjómsýslulögum ver-
ið vanhæfur til þess að fjalla um
málefni Landsbankans vegna venzla
við þann þingmann, sem upphaflega
bar fram fyrirspum um málið.
í úttekt Morgunblaðsins á þessu
máli í gær kemur hins vegar fram,
að stjómsýslulögin taki ekki til
stofnana, sem heyri undir löggjafar-
valdið og þar með nái þau ekki til
Ríkisendurskoðunar. En jafnframt
sagði Ólafur G. Einarsson, forseti
Alþingis, í samtali við Morgunblað-
ið: „Það breytir ekki því, að menn
verða náttúrlega að gæta vissra
höfuðreglna. Ég lít svo á og það er
ekki gott, ef hæfí starfsmanna Rík-
isendurskoðunar er dregið í efa.“
Athugasemdir við starfshætti
Ríkisendurskoðunar era allt annars
eðlis en athugasemdir um starfsað-
ferðir einstaklinga í stjómmálum
eða á öðram sviðum. Slíkar athuga-
semdir snerta almannahag og þess
vegna ber að skoða þær af fullri
alvöru og á málefnalegan hátt.
Það vekur auðvitað athygli, ef
vanhæfisreglur stjómsýslulaga ná
ekki til stofnana, sem heyra undir
Alþingi. Væntanlega felst ekki í
því, að löggjafínn líti svo á, að gera
eigi minni kröfur til stofnana og
starfsmanna, sem heyra undir þing-
ið en þeirra, sem tilheyra fram-
kvæmdavaldinu. Þvert á móti verður
að ætla, að jafnvel þótt stjórnsýslu-
lögin taki ekki formlega til stofnana
á vegum Alþingis hljóti menn að
gera sömu kröfur til þeirra og ann-
arra m.a. í sambandi við vanhæfí.
Af þeim sökum er óhjákvæmi-
legt, að forsætisnefnd Alþingis fjalli
um þau sjónarmið, sem Sverrir Her-
mannsson setti fram í grein sinni
um vanhæfí ákveðins starfsmanns
Ríkisendurskoðunar. Eðlilegt er, að
ríkisendurskoðandi sjálfur lýsi sinni
afstöðu enda er í stjórnsýslulögum
ákvæði um, að yfirmaður stofnunar
hafí framkvæði um að starfsmaður
komi ekki að málum, ef um van-
hæfí geti verið að ræða.
Mál af þessu tagi snúast ekki
fyrst og fremst um það, hvort við-
komandi einstaklingar láti einhvers
konar fjölskyldutengsl hafa áhrif á
gerðir sínar heldur hitt að koma í
veg fyrir, að nokkrar efasemdir
geti verið um niðurstöður eða
ákvarðanir vegna tortryggni, sem
slík tengsl vekja alltaf ekki sízt í
litlu samfélagi sem okkar. Þess
vegna verður afstaða forsætisnefnd-
ar Alþingis og ríkisendurskoðanada
að liggja fyrir í þessu tiltekna máli
til þess að þingið geti metið, hvort
tilefni er til að skýra lagaákvæði
um ríkisendurskoðun að þessu leyti.
ÞJONUSTA
VIÐ KJÓS-
ENDUR OG
FRAMBJÓÐ-
ENDUR
ETÚTGÁFA Morgunblaðsins
starfrækir sérstakan kosn-
ingavef fram að kosningum, þar
sem er að fínna margvíslegar upp-
lýsingar um sveitarstjómarkosning-
amar, og menn og málefni þeim
tengd. Netútgáfan býður að sumu
leyti upp á möguleika á þjónustu,
sem ekki er hægt að veita í blaðinu
sjálfu, m.a. vegna þess að segja
má, að rými netútgáfunnar sé nán-
ast takmarkalaust, sem ekki verður
sagt um dagblað.
Af þessum sökum hefur Morg-
unblaðið ákveðið að bjóða kjósend-
um í öllum sveitarfélögum að beina
fyrirspumum til frambjóðenda allra
flokka um þau málefni, sem þeim
liggja á hjarta. Að svo miklu leyti,
sem spumingar og svör teljast frétt-
næm verður um þau fjallað í fréttum
Morgunblaðsins.
Morgunblaðið vill hvetja kjósend-
ur um allt land til þess að notfæra
sér þessa þjónustu.
RÍKISENDURSKOÐUN
JÓNAS Hallgrímsson
notar mælikvarða
fegurðar á sannindi
og skynsemi þegar
hann segir að varla
hafí skynsemin í ann-
an tíma öðlazt fegurri
vitnisburð, „hvað hennar dómar séu
óbrigðulir“ en þegar menn gerðu
sér grein fyrir lögun jarðar, og
minnir þannig á hugmyndir ýmissa
helztu forystumanna nútímaeðlis-
fræði um fegurð sem forsendu
sanninda. „Því það var ekki fyrr
enn seinna, að jörðin var mæld so
nákvæmlega, að lögun hennar fanst
með öllu, og þá reyndist það sem
áður er sagt, að hún var öldúngis
eins og menn áður af skynseminni
höfðu tilgetið. Þannig varð manns-
ins getgáta að áþreifanlegum sann-
indum, staðfest af reynslunni með
fegursta móti.“
Engu er líkara en hér tali einn
af frumkvöðlum skammtaaflsfræð-
innar.
Jónas lagði mikið uppúr sannleikan-
um eins og gert var í formála Fjöln-
is, og nefnir hann á tveimur mikil-
vægum stöðum í Ijóðum sínum. En
fegurðin er ávallt í fylgd með sann-
leikanum eins og í kenningum
margra síðari tíma eðlisfræðinga.
„Skynsemina þyrstir eptir sannleik-
anum vegna hanns sjálfs; hann er
henni dýrmætari enn so, að hún í
hvurt sinn spuiji sig sjálfa, til
hvurra nota hann sé; hann er sál-
inni eins ómissandi og fæðan er lík-
amanum," segir í Fjölnisformálan-
um. Jónasi er mikið niðri fyrir þeg-
ar hann nefnir sannleikann í kvæð-
um sínum:
Brann þér í bijósti,
bjó þér í anda,
ást á ættjörðu,
ást á sannleika,
segir í Saknaðarljóði
þegar hann fjallar um
Skafta Tímóteus Stef-
ánsson frænda sinn, einhvem mesta
atgervismann þeirra Hafnarstúd-
enta, en hann lézt um aldur fram
28 ára gamall. Páll Melsteð hefur
komið því til skila að þeir Jónas
töluðu mikið saman um þau mál-
efni sem báðum stóð hjarta næst.
„Þeir Jónas og Skafti áttu oft tal
saman, bæði á Bessastöðum og í
Kaupmannahöfn so eg heyrði, og
var það oftast skemmtilegt; þeir
voru vinir og þó í kappræður færi,
var það ætíð í góðu; þeir töluðu um
alla hluti og lögðu sína dóma á það
allt,“ segir í endurminningum Páls
Melsteðs. Skafti drukknaði í Holm-
ens Kanal í aprílmánuði 1836. Þeir
Jónas voru bræðrasynir.
í Kveðju til Uppsalafundarins,
1843, talar Jónas einnig um sann-
leikann í lokaerindinu sem er eins-
konar hvöt til norrænna manna um
að standa saman, enda séu þeir
„samþjóða". Jónas segir
sigri sannindi
og samheldi.
Ást guðs öllum hlífi!
í kvæðinu til Páls Gaimard er
vísindaleg afstaða náttúrufræð-
ingsins rækilega fléttuð inní guðs-
trú hans og þar leynir sér ekki held-
ur sveitarómantíkin né þrá Jónasar
eftir alþingi á Þingvöllum. Þessi
samtvinnun kemur mjög víða fyrir
í Ijóðum skátdsins og er raunar eitt
helzta einkenni þeirra. Eggert
Ólafsson er persónugervingur
framfaranna eins og við sjáum í
Hulduljóðum, þar sem hann er einn-
ig að sjálfsögðu nefndur í tengslum
við fyrrnefnda sveitarómantík. En
huldan verður þá tákngervingur
náttúrunnar og þess guðlega anda
sem býr í henni að dómi skáldsins.
Hann vefur vísindahyggju sína inní
sjaldgæflega einlæga guðstrú sem
honum er augsýnilega í blóð borin.
Þessi trú verður svo hvergi betur
heimfærð en í Sólsetursljóði, sem
er einskonar þýðing eða endursögn
í anda Jónasar á erlendum skáld-
skap, en það var venja hans að
endurskapa það sem hann íslenzk-
aði, hvort sem það var eftir Heine
eða Schiller eða einhveija aðra, og
þá varð það íslenzkara en allt sem
íslenzkt er.
í Sólsetursljóði standa þessi orð:
Blessuð, margblessuð,
ó blíða sól!
blessaður margfalt
þinn beztur skapari!
fyrir gott allt
sem gjört þú hefur
uppgöngu frá
og að enda dags.
Og síðar í ljóðinu segir skáldið
að geislar sólarinnar veki mynd
guðs hins máttka. Og í ljóðinu Ad
amicum, eða Til vinar, er upphafs-
erindið svohljóðandi:
Ár var alda,
þá er endurborin
fold in ijallsetta
í fyrsta sinn
veltast tók völ
um vegu ókunna
að orði alvalds
sem alit um skóp. M.
HELGI
spjall
SUNNUDAGUR 10. MAÍ1998 33
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 9. maí
AÐ FER LÍTIÐ FYRIR
sveitarstjórnarkosning-
unum, sem fram fara
eftir tvær vikur, enn
sem komið er. Til þess
liggja ýmsar ástæður.
Ein er sú, að fram að
þessu hefur athygli
fólks beinzt að Landsbankamálinu svo-
nefnda og eftirmálum þess. Þeim umræð-
um er augljóslega ekki lokið og má búast
við, að þær standi enn um skeið. Þar sem
Landsbankamálið snertir á margvíslegan
hátt kjamann í íslenzku samfélagi ogteng-
ist stjórnmálum og þjóðfélagsátökum með
ýmsum hætti hefur frambjóðendum í sveit-
arstjórnarkosningum og þá sérstaklega
borgarstjórnarkosningunum í Reykjavík
einfaldlega ekki tekist að beina athygli
kjósenda að þeim málum, sem kosið verð-
ur um eftir fjórtán daga.
Að öðru leyti er ástæðan áreiðanlega
sú, að kjósendur í flestum sveitarfélögum
eiga erfitt með að átta sig á um hvað er
deilt. Um hvaða málefni er tekist á í kosn-
ingum til sveitarstjórna nú? Það vefst
áreiðanlega fyrir mörgum að svara þeirri
spurningu. Svo má jafnvel með rökum
spyija, hvort frambjóðendur séu að fjalla
um þau málefni, sem kjósendur tala mest
um. Enn sem komið er ber t.d. ekki mikið
á umræðum um skólamál og dagvistarmál
í kosningabaráttunni. Þó fer ekki á milli
mála, að þau málefni brenna ekki sízt á
ungu fólki.
Hið mikla góðæri í landinu á sinn þátt
í því hversu lítill áhugi virðist vera hjá
almenningi á kosningabaráttunni. Lang-
flestir landsmenn hafa það gott. í frægri
kosningabaráttu í Bretlandi fyrir u.þ.b.
fjörutíu árum sagði Harold Macmillan,
þáverandi forsætisráðherra Breta og leið-
togi íhaldsflokksins: Þið hafíð aldrei haft
það svona gott. Með sama hætti gæti
Davíð Oddsson, forsætisráðherra, sagt við
landsmenn nú: Þið hafið aldrei haft það
svona gott. Þessi staðreynd veldur því
auðvitað, að minni áhugi er á sveitarstjórn-
arkosningunum en ella.
Þá er einnig á það að líta, að nú sjást
tæpast í stjórnmálabaráttunni hér nokkrar
eftirstöðvar frá dögum kalda stríðsins. Á
þeim árum gat það ráðið úrslitum um
framtíð íslenzku þjóðarinnar hver niður-
staðan yrði í borgarstjórnarkosningum í
Reykjavík. Það er liðin tíð, að yfirráð í
borgarstjórn Reykjavíkur skipti svo miklu
máli, þótt þau skipti auðvitað máli. Lok
kalda stríðsins hafa gjörbreytt stjórn-
málaátökunum hér, eins og alls staðar á
Vesturlöndum.
Skoðanakannanir benda ákveðið til þess,
er hér er komið sögu, að Reykjavíkurlist-
inn hafí umtalsverða yfírburði í kosninga-
baráttunni og að Sjálfstæðisflokkurinn
njóti mun minna fylgis í Reykjavík en á
landsvísu. Endurteknar skoðanakannanir,
sem allar benda í sömu átt hafa auðvitað
orðið til þess að gagnrýni hefur beinzt að
Árna Sigfússyni, fyrrverandi borgarstjóra
og oddvita Sjálfstæðismanna í kosninga-
baráttunni í Reykjavík. Þeir sem hafa
uppqþá gagnrýni gleyma því hins vegar,
að Árni Sigfússon hefur verið í forystu
fyrir Sjálfstæðismönnum í borgarstjórn
Reykjavíkur við aðstæður sem enginn ann-
ar borgarstjóri eða leiðtogi Sjálfstæðis-
manna í borgarmálum hefur þurft að tak-
ast á við.
í borgarstjórnarkosningunum árið 1994
var Árni Sigfússon fyrsti borgarstjóri í
valdatíð Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík,
sem stóð frammi fyrir sameiginlegu fram-
boði vinstri manna. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur nokkrum sinnum haldið meirihluta
sínum í Reykjavík með minnihluta at-
kvæða vegna skiptingar atkvæða á milli
vinstri flokkanna. Enginn annar borgar-
stjóri Sjálfstæðisflokksins hefur nokkru
sinni þurft að heyja baráttu um yfirráðin
í borgarstjórn við þær aðstæður. Þegar til
þess er horft, að Sjálfstæðisflokkurinn er
ekki meirihlutaflokkur á landsvísu þurfti
engum að koma á óvart, að sú barátta
yrði erfið fyrir fjórum áram. Það má held-
ur ekki gleyma því að kosningabarátta
Sjálfstæðismanna þá var háð við erfíðar
aðstæður og í skugga einnar mestu
kreppu, sem yfír þjóðina hefur gengið á
þessari öld.
Kosningabaráttan til borgarstjórnar
1970 var mjög erfið enda háð við svipaðar
aðstæður að þvl leyti, að þá var þjóðarskút-
an rétt að byija að sigla upp úr djúpum
öldudal mikillar kreppu. Þá naut Sjálfstæð-
isflokkurinn forystu Geirs Hallgrímssonar,
sem notið hafði fádæma vinsælda sem
borgarstjóri en engu að síður hafðist meiri-
hlutinn einungis með herkjum. Þá var
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæð-
isflokksins, svo svartsýnn á úrslitin að
tveimur dögum fyrir kosningar kom hann
í heimsókn á ritstjórn Morgunblaðsins og
lýsti þeirri skoðun, að það væri nánast
ómögulegt fyrir einn flokk að halda öllu
lengur meirihluta í borgarstjóm Reykja-
víkur.
í kosningabaráttunni nú er Árni Sigfús-
son fyrsti oddviti Sjálfstæðismanna í
minnihluta sem tekst á við sameinaðan
lista vinstri manna. Það liggur í augum
uppi, að það er erfíðara að vinna vígið á
nýjan leik við þær aðstæður heldur en
þegar vinstri menn era sundraðir I kosn-
ingabaráttunni og bjóða fram hver í sínu
Iagi. Þetta tvennt verða menn að hafa I
huga, þegar staða Sjálfstæðisflokksins í
kosningabaráttunni er metin nú.
Á hinn bóginn er Ijóst, að staða Sjálf-
stæðisflokksins í skoðanakönnunum í
Reykjavík er óvenju slök. Samkvæmt þeim
nær flokkurinn engan veginn því fylgi, sem
hann hefur í könnunum á landsvísu og
heldur ekki því meðaltalsfylgi, sem hann
hefur haft yfír landið allt í þingkosningum,
sem er mun minna en meðaltalsfylgi í þing-
kosningum í Reykjavík. Þetta sýnir annað
hvort, að ekki er allt sem skyldi í kosninga-
baráttu Sjálfstæðisflokksins eða styrkleiki
Reykjavíkurlistans svona mikill.
I þessu sambandi fer tæpast á milli
mála, að Sjálfstæðisflokkurinn hefur átt
erfitt með að fóta sig á málefnum í þess-
ari kosningabaráttu. Þó er augljóst, að
flokkurinn hefur á réttu að standa í Geld-
inganesmálinu. Reykjavíkurlistinn er þar
á rangri leið og Geldinganesmálið er
stærsta skipulagsmál sem nú er á döf-
inni. Það er ekki ofmælt hjá frambjóðend-
um Sjálfstæðisflokksins, að ef áform
Reykjavíkurlistans um Geldinganes ná
fram að ganga verður þar sannkallað
umhverfísslys. Þá er augljóst, að frambjóð-
endum Sjálfstæðisflokksins hefur ekki tek-
izt að koma til skila til kjósenda að hveiju
þeir stefna með greiðslum til þess að auð-
velda öðru hjóna að vera heima og annast
börn sín. Meiningin er góð eins og dansk-
ir mundu segja, en ungar og vel menntað-
ar konur með góð laun telja, að Sjálfstæð-
isflokkurinn ætli með þessari stefnumörk-
un að senda þær inn á heimili sín aftur.
Frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins verða
að útskýra þessa stefnu betur fyrir þessum
hópi kjósenda.
Þótt staða Sjálfstæðisflokksins sé því
erfið tveimur vikum fyrir kosningar er hún
ekki vonlaus. Fjölmörg dæmi eru um það
í kosningum á Vesturlöndum, að slíkri
stöðu hafi verið snúið við á skömmum tíma
fyrir kosningar. Til þess að svo megi verða
þurfa frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins
hins vegar að sýna samheldni og meiri
baráttuhug og draga alveg skýrar línur á
milli sín og frambjóðenda Reykjavíkurlist-
ans. Reykvíkingar verða að vita um hvað
Á KJÖRDAG 1994
skrifaði Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir,
núverandi borgar-
stjóri, grein hér í
blaðið þar sem hún
sagði m.a.: „Reykjavíkurlistinn er kominn
til að breyta í Reykjavík. Ég hyggzt vinna
að þeim breytingum í samráði og sam-
vinnu við íbúa borgarinnar - með Reykvík-
ingum en ekki á móti þeim eins og Sjálf-
valið snýst.
kominn
til að breyta
í Reykjavík“
stæðisflokkurinn hefur alltof oft leyft sér.“
Nú er ekki óeðlilegt að spurt sé fjórum
árum seinna: Hveiju hefur Reykjavíkurlist-
inn breytt? Það hefur auðvitað verið kjarn-
inn í málflutningi vinstri manna alla tíð,
hvort sem er í sveitarstjómarmálum eða
landsmálum, að þeir mundu taka upp allt
aðra stefnu en Sjálfstæðisflokkurinn,
kæmust þeir til valda. Hið athyglisverða
við Reykjavíkurlistann og borgarstjóratíð
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur er sú
staðreynd, að hið sameinaða framboð
vinstri manna hefur horfíð frá því að gera
nokkrar breytingar á stjórn Reykjavíkur-
borgar sem máli skipta. Reykjavíkurlistinn
hefur ekki beitt sér fyrir nokkrum þeim
umbótum í lífí og starfi borgarbúa, sem
haft hafa afgerandi og augljósa þýðingu
í daglegu lífi þeirra.
í þessu lýsir sér lítill metnaður af hálfu
stjórnmálaflokka, sem áratugum saman
höfðu barizt fyrir því að ná meirihluta í
Reykjavík en ekki tekizt nema á árunum
1978-1982. Til hvers eru menn í stjórn-
málum? Er það bara til að halda völdum?
Er ekki tilgangurinn sá að breyta þjóðfé-
laginu til hins betra? Hvað gerði Reykjavík-
urlistinn, þegar hann fékk tækifærið eftir
kosningarnar 1994? Það væri afar fróðlegt
að heyra útlistun borgarstjórans á því. Þær
skýringar mundu segja mikla sögu um
stöðu vinstri manna í íslenzkum stjórnmál-
um yfirleitt. Hvað hafa þeir fram að færa
um þessar mundir?
Með góðum hug er hægt að segja, að
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hafí haldið í
horfinu. Það er allt og sumt. Og tæplega
þó. Staðreyndin er sú, að á síðustu fjórum
árum hefur orðið ákveðin stöðnun í málefn-
um Reykjavíkurborgar. Allar helztu fram-
kvæmdir borgarinnar á þessum fjórum
árum era framhald á ákvörðunum, sem
teknar höfðu verið og hafizt handa um
fyrr á árum. Það á bæði við um þá miklu
hreinsun, sem orðið hefur í sjónum í kring-
um höfuðborgarsvæðið og einnig um út-
þenslu borgarinnar. Þau byggingarsvæði,
sem unnið hefur verið við eru öll sam-
kvæmt skipulagsákvörðunum, sem teknar
höfðu verið í tíð Sjálfstæðisflokksins. Eina
nýja ákvörðunin í skipulagsmálum Reykja-
víkur er Geldinganesið, þar sem borgar-
stjórnarmeirihlutinn er á rangri leið og svo
að sjálfsögðu sameiningin við Kjalarnes,
sem samþykkt hefur verið í atkvæða-
greiðslu í báðum sveitarfélögunum og eng-
inn ágreiningur er um.
í grein sem Ingibjörg Sólrún skrifaði í
Morgunblaðið hinn 18. maí 1994 sagði hún
m.a.: „Sveitarfélögin geta hins vegar ekki
horft upp á það aðgerðalaus að fyrirtækin
leggi upp laupana hvert á fætur öðru og
dugmikið og vinnufúst fólk sé dæmt til
að mæla göturnar. Þau hljóta að gera
það, sem í þeirra valdi stendur til að fá
hjól atvinnulífsins til að snúast.“
Nú er það auðvitað svo, að það voru
ekki aðgerðir Reykjavíkurlistans í borgar-
stjórn Reykjavíkur, sem urðu til þess að
atvinnuleysi minnkaði í Reykjavík. Þar
áttu hlut að máli annars vegar átök at-
vinnulífsins og hins vegar skynsamleg
efnahagsstefna. Hitt er alveg ljóst, að á
síðustu fjórum árum hefur borgarstjórinn
og meirihluti hennar horft á það nánast
„aðgerðalaus", að fólk og fyrirtæki hafa
fært sig um set á höfuðborgarsvæðinu. Á
sama tíma og stöðnun hefur verið í Reykja-
vík hefur verið gífurlegur og ótrúlegur
vöxtur og uppbygging í Kópavogi, næsta
nágranna Reykjavíkur, þar sem að öllum
öðrum ólöstuðum Gunnar I. Birgisson, for-
ystumaður Sjálfstæðisflokksins í Kópa-
vogi, hefur átt mestan hlut að máli.
Vöxturinn í Kópavogi sýnir kraftinn í
atvinnulífinu á höfuðborgarsvæðinu á því
kjörtímabili sem nú er að líða. Hvernig
stendur á því, að sá kraftur hefur ekki
endurspeglast í Reykjavík, sjálfri höfuð-
borginni? Er metnaður borgarstjórans og
hins sameinaða framboðs vinstri manna
ekki meiri en svo, að þeim nægi að halda
í horfinu og varla það? Hvar eru nú öll
hin háleitu markmið um að breyta þjóðfé-
laginu - og Reykjavík?!
KJÓSENDUR geta
hins vegar spurt
með nokkrum rétti,
nú þegar tvær vikur
eru til kosninga
hvers vegna hin
stóru mál era ekki
rædd í þessum
sveitarstjórnarkosningum? Og hvað er átt
við með stóru málunum? Þar er auðvitað
fyrst og fremst átt við sameiningu sveitar-
félaga á höfuðborgarsvæðinu. Þetta svæði
er að renna saman í eitt og stefnt hefur í
þá átt í mörg ár. Það þýðir að það er út
í hött, að hvert sveitarfélag um sig vinni
að skipulagsmálum sínum óháð því, sem
gerist annars staðar og síðan séu settar
upp rándýrar nefndir með tilheyrandi sér-
fræðingum til að samræma sjónarmiðin,
gatnakerfi og þess háttar.
Það er að verða eitt helzta hagsmuna-
mál íbúa á þessu svæði, að sem mest sam-
eining verði á milli sveitarfélaga. Það
mundi spara stórfé í skattgreiðslum íbúa
sveitarfélaganna. Það er gersamlega út í
hött, að á þessu svæði skuli vera kjörnar
sjö sveitarstjórnir. Fyrir utan kostnaðinn
við sveitarstjórnirnar sjálfar og nefnda-
farganið í kringum þær eru settar upp
jafn margar bæjar- og hreppsskrifstofur
með allri þeirri yfírbyggingu, sem því kerfí
fylgir. Þetta kerfi er orðið alltof umsvifa-
mikið og alltof dýrt.
Morgunblaðið hefur áður lýst þeirri
skoðun, að sameina beri Reykjavík, Kópa-
vog, Seltjarnarneskaupstað og Mosfellsbæ
I eitt sveitarfélag og Hafnarfjörð, Garðabæ
og Bessastaðahrepp í annað. Það er alveg
nóg að hafa tvö sveitarfélög á þessu svæði
og með því mundi sparast stórfé, sem er
betur komið í vösum skattgreiðenda
sjálfra. Landsbyggðin hefur gert stórátak
f sameiningu sveitarfélaga en höfuðborg-
arsvæðið lætur sinn hlut eftir liggja. Þar
ráða mestu sérhagsmunir þeirra, sem hafa
af ýmsum ástæðum hag af því, að sveitar-
félögin séu svona mörg, sem er arfur frá
Iiðinni tíð en engin rök eru lengur fyrir.
Um þetta mál er ekkert rætt í kosningabar-
áttunni og það er óskiljanlegt.
Annað stórt mál, sem heldur ekki er
rætt í kosningabaráttunni era þær hug-
myndir, sem fram hafa komið um að færa
valdið í málefnum sveitarfélaganna frá
sveitarstjómum til fólksins. Um þetta var
fjallað ítarlega hér í Morgunblaðinu fyrir
einu ári og m.a. gefið út sérstakt blað til
þess að kynna þær hugmyndir. í þeim
hugmyndum felst t.d., að í stað þess að
Reykjavíkurlistinn geti beitt meirihluta-
valdi sínu í borgarstjórn Reykjavíkur til
þess að ákveða að fremja stórfelld mistök
í Geldinganesi mundu borgarbúar sjálfír í
atkvæðagreiðslu taka ákvörðun um það,
hvor leiðin yrði valin í skipulagsmálum
þess svæðis, sú sem meirihlutinn leggur
til eða sú leið sem Sjálfstæðisflokkurinn
hefur bent á. Hvers vegna er þetta stóra
mál ekki rætt í kosningabaráttunni? Ætla
frambjóðendur allra flokka að sameinast
um það að halda völdunum í sínum hönd-
um í stað þess að færa þau til fólksins?
Þegar rætt er við fólk á förnum vegi
er alveg ljóst, að tvö mál eru mest til
umræðu manna á meðal: dagvistarmál og
skólamál. Ungt fólk nú á dögum velur sér
búsetu eftir því, hvort dagvistarmál eru í
lagi og hvort góður grunnskóli er í viðkom-
andi hverfí. Það dugar ekki að það sé
skóli; það er líka gerð vaxandi krafa um,
að það sé góður skóli. Raunar á það sama
við um leikskólana. Það dugar ekki, að
það sé leikskóli heldur er spurt hvort leik-
skólinn sé geymslustaður eða raunveruleg-
ur leikskóli. Það er m.ö.o. ekki bara spurt,
hvort byggingin sé til staðar heldur hvað
fari fram innan hennar.
Hvert er framlag frambjóðenda í öllum
sveitarfélögum til þessara umræðna? Eru
þeir ekki í nokkru sambandi við kjósend-
ur? Gera þeir sér enga grein fyrir því um
hvað kjósendur eru að ræða sín í milli?
Er hugsanlegt, að áhugaleysi almennings
um kosningabaráttuna stafi af því að fram-
bjóðendur eru að tala um allt annað en
það, sem fólkið er að tala um?
Það eru þrátt fyrir allt mörg stór mál,
sem ræða þarf í þessari kosningabaráttu
en veruleikinn er sá að fram að þessu
a.m.k. eru frambjóðendur flokkanna ekki
að ræða þau mál.
Hvers vegna
eru stóru
málin ekki
rædd?
„Vöxturinn í
Kópavogi sýnir
kraftinn í at-
vinnulífinu á höf-
uðborgarsvæðinu
á því kjörtímabili,
sem nú er að líða.
Hvernig stendur á
því, að sá kraftur
hefur ekki endur-
speglast í Reykja-
vík, sjálfri höfuð-
borginni? Er
metnaður borgar-
stjórans og hins
sameinaða fram-
boðs vinstri
manna ekki meiri
en svo, að þeim
nægi að halda í
horfinu og varla
það? Hvar eru nú
öll hin háleitu
markmið um að
breyta þjóðfélag-
inu - og Reykja-
vík?!“