Morgunblaðið - 11.03.1997, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 11. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Gyðingiir verður til
LEIKUST
Hcrranótt
ANDORRA
Eftir Max Frisch. íslensk þýðing eft-
ir Þorvarð Helgason. Leikarar:
Sveinn Kjarval, Sunna Mímisdóttir,
Ólafur Egill Egilsson, Hulda Dögg
Proppé, Esther Talía Casey, Finnur
Þór Viihjálmsson, Baldvin Þór
Bergsson, Sólveig Guðmundsdóttir,
Hlynur Páll Pálsson, Maríanna Clara
Lúthersdóttir, Þorsteinn B. Friðriks-
son, Fanney Stefánsdóttír, Steinþór
Steingrimsson, Lovísa Amadóttir,
Gísli Jóhannsson, Logi Viðarsson,
Sigurður Þór Snorrason, Bjarki
Hvannberg, Hulda Axeldóttir og Ól-
afur Bjöm Ólafsson. Leikstjóm:
Magnús Geir Þórðarson. Listræn
hönnun: Sigurður Kaiser Guðmunds-
son. Tónlist: Ólafur Bjöm Ólafsson.
Búningar: Þóra Jónsdóttir og fleiri.
'Ijamarbíó 7. mars.
ÞAÐ ERU tæplega áttatíu
manns sem eru taldir upp í leik-
skrá sem koma á einn eða annan
hátt að þessari sýningu Herranæt-
ur, leikfélags Menntaskólans í
Reykjavík, og ber þessi mikli fjöldi
vel vitni þeim metnaði og miklu
vinnu sem lögð er í sýninguna.
Ekki er hægt að gera skil öllum
þeim einstaklingum sem hér hafa
lagt hönd á plóg, en ég vil byrja
á því að vekja athygli á vinnu
margra ónefndra nemenda sem
snýr að gerð leikmyndar, búninga
og annarra þeirra þátta sem heyra
til umgjörð leiksýningarinnar.
Þessi vinna er öll óvenju glæsileg
af menntaskólaleikfélagi að vera.
Það er reyndar atvinnumaður, Sig-
urður Kaiser Guðmundsson, sem
er skrifaður fyrir listrænni hönnun
sýningarinnar, en útfærslan, svo
sem smíðar og þess háttar, er í
höndum nemenda. Þessi vinna er
svo fagleg og vel gerð að aðdáun
vekur. Sviðsmyndin og tæknileg
útfærsla á notkun hennar myndi
sóma sér vel í hvaða atvinnuleik-
húsi sem er.
Herranótt valdi, í samráði við
leikstjóra sinn, Magnús Geir Þórð-
arson, leikrit svissneska rithöfund-
arins Max Frisch, Andorra, og
rökstyður leikstjóri valið í leikskrá
m.a. með þeim orðum að leikritið
eigi „sérstakt erindi við íslendinga
vegna þess hve skýr samsvörun
er á milli fyrirmyndarríkisins And-
orra og lslands. Fjallað er um
bjargleysi lítillar þjóðar sem hefur
sakleysið eitt að vopni. Ef því er
glatað er viðbúið að fyrirmyndar-
ríkið falli.“ Það má til sanns vegar
færa að á þessu „plani“ verksins
má fínna samsvaranir á milli Is-
lands og hins ímyndaða Andorra.
Engu að síður virka mörg önnur
atriði leikritsins fremur framandi
á íslenskan áhorfanda. Hér má
nefna hinn leynda uppruna Andra,
svo og daglega lifnaðarhætti And-
orrabúa.
Ofsóknir meirihluta á hendur
minnihluta, á hendur þeim sem er
„öðruvísi" er svo sannarlega
vandamál sem heimurinn á í heild
við að glíma í dag. Að þessu leyti
hefur verk Max Frisch ágengan
boðskap fram að færa. Verkið fjall-
ar á spennandi hátt um það hvern-
ig „hinn“ (sá sem er öðruvísi, hér:
gyðingur) verður til; hvernig
samfélag manna smíðar sér utan-
garðsmenn svo listilega að utan-
garðsmennskan verður óijúfanleg-
ur hluti af þeim einstaklingi sem
hefur hlotið þau örlög að alast upp
í því hlutverki. Svo óijúfanlegur
að því verður ekki breytt þrátt
fyrir að „sannleikurinn" komi í ljós
og sé annar en sá sem haldið hef-
ur verið.
Það er menntskælingurinn
Sveinn Kjarval sem fer með hið
erfiða hlutverk Andra í þessari
sýningu. Sveinn gerir margt vel
og sýnir okkur utangarðsmennsku
Andra á sannfærandi hátt. Helst
var að finna mætti að framsögn
hans, sem von og vísa er hjá
óreyndum leikurum. Systur hans
Barblin leikur Sunna Mímisdóttir
og túlkaði hún vel sakleysi stúlk-
unnar. Samleikur þeirra var einnig
ágætur. Faðir þeirra er leikinn með
tilþrifum af Ólafi Agli Egilssyni
og var eftirtektarvert hversu góða
framsögn hann hafði. Ekkert sem
hann sagði fór fram hjá áhorfend-
um. Sama má segja um Ester
Talíu Casey í hlutverki senjorunn-
ar, Sólveigu Guðmundsdóttur í
hlutverki gestgjafans og Maríönnu
Clöru Lúthersdóttur í hlutverki
læknisins. Mörg minni hlutverk
voru í ágætum höndum leikglaðra
nemenda og í heild náði hópurinn
vel saman.
Einhveijar styttingar hefur leik-
stjóri gert á verkinu, en þær hefðu
að ósekju mátt vera fleiri. Sýning-
in er löng og nokkuð langdregin,
sérstaklega fyrir hlé. Eftir hlé var
hraðinn meiri og sýningin öll líf-
meiri. Þar hjálpaði einnig skemmti-
leg notkun á sviðsmyndinni, eins
og áður er sagt.
Nemendur MR geta verið
ánægðir með þetta framlag sitt til
blómstrandi leiklistarlífs á íslandi
í dag. Sýningin ber vitni miklum
metnaði, áhuga og krafti sem smit-
ar út frá sér til áhorfenda á endan-
um. En fýrir alla muni reynið að
byija á auglýstum sýningartíma!
Tjarnarbíó býður ekki upp á biðsal
fyrir áhorfendur.
Soffía Auður Birgisdóttir
Listaverkamarkaður á uppleið
Knattspyrnumenn
Sigurjóns sennilega til
Danmerkur aftur
BIRGIT Erichson, Ulrich Beetz og Gerrit Zitterbart.
Abegg-
tríóið
ÞÝSKA Abegg-tríóið heldur tón-
leika í Gerðarsafni þriðjudaginn
11. mars kl. 20.30. Þetta eru loka-
tónleikar á ferð tríósins um
Norðurlöndin og Eystrasaltsrík-
in.
Abegg-tríóið var stofnað árið
1976 og er nafnið dregið af
Abegg tilbrigðum ópus 1 eftir
Robert Schumann. Tríóið hefur
hlotið fjölda alþjóðlegra viður-
kenninga.
Abegg-tríóið hefur haldið tón-
leika í yfir 30 löndum um allan
heim og hafa verið hljóðritaðir
yfir 20 geisladiskar með þvi.
Flutningur tríósins á Brahms var
valinn geisladiskur mánaðarins í
Þýskalandi á sínum tíma og blað-
ið Siiddeutsche Zeitung valdi
flutning þess á Schubert sem
geisladisk ársins 1995. Þá hefur
tríóið fimm sinnum hlotið verð-
laun þýskra tónlistargagnrýn-
enda.
Nýr kvik-
myndagagn-
rýnandi
Morgunblaðsins
ANNA Sveinbjarnardóttir er nýr
kvikmyndagagnrýnandi Morgun-
blaðsins. Anna var kvikmynda-
gagnrýnandi í
sjónvarpsþættin-
um Taka tvö á Stöð
2 allt síðastliðið ár.
Hún hefur auk
þess unnið sem
blaðamaður og
fengist við kennslu
í tungumálum og
kvikmyndafræð-
um.
Anna lauk BA-
prófi í ensku og aimennn bók-
menntafræði frá Háskóla íslands
árið 1991 og MA-prófí í kvikmynda-
fræðum frá New York University
árið 1993. Auk þess lauk hún
kennslufræði til kennsluréttinda frá
Háskóla íslands árið 1994.
Á efnisskránni hér verða
píanótríó í c-moll ópus 101 eftir
Jóhannes Brahms, píanótríó í
d-moll ópus 49 eftir Felix Mend-
elssohn-Barthldy og píanótríó í
b-dúr ópus 99 eftir Franz Schu-
bert.
í Abegg-tríóinu eru þau Ulrich
Beetz fiðla, Birgit Erichson lág-
fiðla, og Gerrit Zitterbart píanó.
Tónleikarnir eru á vegum
Kópavogsbæjar í samvinnu við
Goethe stofnunina.
STYTTA Siguijóns Ólafssonar,
Knattspymumenn, seldist ekki á
listmunauppboði Gallerí Borgar
sem haldið var síðastliðið sunnu-
dagskvöld en búist er við því að
hún seljist einhvern næstu daga.
Að sögn Péturs Þórs Gunnarssonar
hjá Gallerí Borg kom tveggja millj-
óna króna boð í styttuna en mats-
verð hennar er 2,5 til 3,5 milljónir
og var hún því ekki seld.
Áhugasamur
einstaklingur
„Við teljum hins vegar góðar líkur
á því að hún seljist fljótlega en
einn erlendur einstaklingur er afar
áhugasamur um verkið. Við teljum
því líklegt að styttan muni aftur
fara úr landi og þá aftur til Dan-
merkur þar sem styttan var áður
og hinn áhugasami einstaklingur
býr.“
Pétur Þór sagðist vera ánægður
með uppboðið að öðru leyti. „Það
er ýmislegt sem bendir til þess að
listaverkamarkaðurinn sé aftur á
uppleið eftir nokkra lægð. Áhuginn
á þessu uppboði, þrátt fyrir að
nokkrar blikur séu á lofti í þjóðfé-
laginu, sýnir það.“
Á uppboðinu var meðal annars
málverk Jóns Stefánssonar, Upp-
stilling, slegið á 1.260 þúsund
krónur, módelmynd eftir Gunnlaug
Scheving á 480 þúsund krónur og
mynd af hestum eftir Jóhann Bri-
em var slegin á 360 þúsund.
Skrautlegiir og ögrandi Shakespeare
KVIKJVlYNDiR
Rcgnboginn
RÓMEÓ OG JÚLÍA
„William Shakespeare’s
Romeo and Juliet“ ★ ★ ★
Leikstjóri: Baz Luhrman. Handrit:
Baz Luhrman og Craig Pearce.
Byggt á leikriti William Shakespe-
ares. Aðalhlutverk: Leonardo
DiCaprio, Claire Danes, Harold
Perrineau, John Leguizamo, Peter
Postelwaite, Miriam Margolyes,
Paul Sorvino og Diane Venora.
20th Century Fox. 1996.
BÍLAR, byssur, glæpagengi og
dragdrottningar! Er þetta virki-
lega „William Shakespeare’s
Romeo and Juliet"? Jú, í nútíma-
legri kvikmyndaútgáfu ástralska
leikstjórans Baz Luhrmans er
þetta allt að finna og meira til.
Það er ekkert nýtt að setja
Shakespeare í nútímalegan bún-
ing. Sagan af Rómeó og Júlíu
hefur verið endursögð í söngleikn-
um Saga úr Vesturbænum, og
nýlega fengu reykvískir bíógestir
að sjá Ríkarð þriðja sem breskan
fasista á þriðja áratuginum. Það
sem gerir mynd Luhrmans sér-
staka er hin heilsteypta mynd-
ræna sýn hans.
Luhrman er ófeiminn við að
túlka verk Shakespeares um ást
í skugga haturs á eigin forsendum
og tengja það við okkar nú. Eða
réttara sagt það nú sem unglingar
í glæpagengjum Los Angeles og
víðar upplifa samkvæmt sjón-
varpsfréttum, rapptónlist og kvik-
myndamýtum.
Luhrman hannar mjög stíl-
færða sviðsmynd sem engu að
síður hefur mjög sterka vísun í
raunveruleikann. Verona er grátt
stórborgarflæmi sem yfir gnæfa
rykfallnir skýjakljúfar Montague
og Capulet ættarveldana með
risavaxna styttu af frelsaranum í
miðjunni. Á næsta leyti eru
strendurnar þar sem liðsmenn
glæpagengjanna tveggja leika sér
og ögra hver öðrum.
í takt við nútímalega sviðs-
myndina er klipping hröð, kvik-
myndavélin hoppar á milli ýktra
sjónarhoma og popptónlistin dyn-
ur í eyrum áhorfenda. Mitt í öllum
hamaganginum eru elskendurnir
tveir, Rómeó og Júlía, að tjá sig
með orðum sem voru skrifuð fyrir
um 400 árum. Orð Shakespeares
eru talmál í myndinni en ekki leik-
hústexti sem svo mikil virðing er
borin fyrir að allt annað hverfur
í skuggann. Aðalmiðillinn er
myndmálið ekki textinn.
Heildarmyndin hefði getað orð-
ið algjör glundroði sem drekkti
viðkvæmri sögu um unga ást sem
aldagamalt hatur drepur, en í
höndum Luhrmans gengur þessi
áhættusama blanda upp. Það er
lykilatriði að Luhrman hægir á
sér og leyfir leikurunum að njóta
sín þegar þeir tjá sínar innstu til-
finningar.
Valið í aðalhlutverkin er ein-
staklega vel heppnað. Leonardo
DiCaprio sem Rómeó og Claire
Danes sem Júlía hafa bæði rétta
útlitið, gelgjuleg og unggæðisleg.
Harold Perrineau og John Leguiz-
amo í hlutverkum Mercutios og
Tybalts sýna jafnframt mjög góð-
an leik. Leguizamo er sérstaklega
efirminnilegur í mjög stílfærðri
tjáningu af stoltum karlmanni af
spænskum uppruna.
Ef fólk vill sjá ferska kvikmynd
um unglingana Rómeó og Júlíu,
og tragíska ást þeirra þá ætti það
ekki að láta mynd Luhrmans
framhjá sér fara.
Anna Sveinbjarnardóttir