Morgunblaðið - 01.11.1987, Blaðsíða 22

í TOITIORMI

Bjartar nætur eftir Visconti
(1957).
Mastroianni er næstum
63 ára og reykir þtjá
pakka af sígarettum
á dag, stundar enga
líkamsrækt, elskar
konur - og er í toppformi. Tvisvar
hefur hann verið útnefndur til
óskarsverðlauna og kannski nýja
myndin gefi honum þriðja mögu-
leikann á að hreppa hnossið.
Frægð hans er sannarlega al-
þjóðleg. í Argentínu láta þeir ekki
nöfnin á nýju myndunum hans
rugla sig heldur auglýsa bara
„Mastroianni slær aftur í gegn.“ í
Japan er hann „Hinn stórkostlegi
Maiki". Þegar Audrey Hepbum
frétti af því í Róm að Mastroianni
væri að koma í óvænta heimsókn
til sín, sagði hún: „Oh, nei. Mig
hefur dreymt um það árum saman."
í New York átti önnur leikkona
svipaðan draum - Greta Garbo.
„Mér var sagt að hún væri tauga-
strekkt og ég yrði að láta eins og
ég hitti hana af slysni," segir
Mastroianni um stefnumót sitt við
Garbo. „Við fórum í Austurhlutann,
upp yfir einhveija fomgripaverslun
og þar sátu tvær konur með Garbo.
Eg segi: Oh, signora Garbo, en
óvænt. Hún brosir og ég brosi.
Svo segir hún: En hvað þú ert í
fallegum ítölskum skóm. Þeir vom
Kvikmyndahátíðin (New York
hófst um daginn með myndinni
Dark Eyes eftir Rússann Nikita
Mikhalkov. Með aðalhlutverkið
i henni fer italski leikarinn
Marcello Mastroianni en hann
hreppti gullverðlaunin á
kvikmyndahátíðinni í Cannes
sl. vor fyrir leikinn i myndinni.
Dark Eyes er 116. mynd
Mastroiannis á 39 árum og er
sögð vera sú sem sýnir
hæf ileika hans best. Hann lék
á móti Jack Lemmon i mynd
Ettore Scola, Makkaróní, á
kvikmyndahátíð Listahátiðar.
Hann var frábær.
Skilnaður — á italska visu (1962).
Visconti hrópaði: „Górillan þín! Þú
ert eins og Johnny Weissmuller
þegar hann kallar á apana sína!“
Mastroianni vann með Visconti í
tíu ár og kynnti sér Shakespeare,
Chekhov, Arthur Miller. Á vetuma
var hann í leikhúsunum en á sumr-
in lék hann í bíómyndum m.a. með
öðmm óþekktum leikara, Sophiu
Loren. Mynd Carlo Lizzanis, Saga
um fátæka elskendur (1954), gerði
hann frægan á Ítalíu. Með mynd
Viscontis, Bjartar nætur (1967),
varð hann stjama. Og loks eftir 11
ár og 32 myndir náði hann heims-
frægð með mynd Fellinis, La Dolce
Vita (1960). Frægustu leikstjóram-
ir höfðu hann í myndum sem nú
em klassískar. Á sjöunda áratugnum
lék hann einnig í 8 og hálfur, Bell’
Antonio eftir Mauro Bolognini og
Skilnaður - á ítalska vísu, eftir Pi-
etro Germi, en fyrir hana fékk
Mastroianni sína fyrstu Óskarsút-
nefningu. Á áttunda áratugnum lék
hann m.a. í Pizzaþríhymingnum
eftir Scola, en fyrir leik sinn í henni
fékk hann leikaraverðlaunin á
Cannes-hátíðinni. Aðrar myndir
sem hann lék þá í vom m.a. Todo
Modo og Sérstakur dagur eftir
Scola, sem hann hlaut sína aðra
Óskarsútnefningu fyrir. Á níunda
áratugnum hefur hann leikið f La
Nuit de Varennes og Makkaróní
í Ginger og Fred.
em það.“ Og seinna segir hann:
„Þeir em ekki fæddar skræfur, og
þeir em ekki lausir við hugrekki.
Þeir bara villast. Þeir vita ekki hvert
þeir em að fara. Þeir hafa engin
siðferðileg sannindi til að lifa eftir.
Þeir hafa aðeins efann."
Sumir segja leik Mastroiannis
einhæfan. Hann hefur þó leikið
jafnfjölbreytileg hlutverk í sínum
116 myndum og hver annar í kvik-
myndasögunni. Því miður hefur
hann sjálfur ýtt undir misskilning-
inn í viðtölum. Hann hefur ekki
verið neitt sérlega hátíðlegur þegar
hann lýsir framlagi sínu til kvik-
myndanna. „Ég er auður strigi;
leiksljórinn skapar mig“. Eða, „Þeir
segja þér að kyssa sæta stelpu og
þú gerir það sem þér er sagt. Þessi
vitleysa gefur peninga. Og hana
kallið þið list.“
Leikstjóramir, sem unnið hafa
með honum, segja frá heldur al-
vömgefnari leikara. „Þjóðsagan um
að Marcello láti sig lítið varða um
leikinn eða að hann sé latur er tóm
þvæla,“ segir Fellini. „Hann talar
tímunum saman um hlutverkið sitt
þar til hann skilur það fullkomlega,
Þegar það er komið inní hann og
hann treystir leikstjóranum sínum,
fáum við það sem við leitum raun-
vemlega að - innsýn f innri veruleik
lífsins."
verið húsgagnasmiður en hann
gerði aðeins við brotin húsgögn á
verkstæði. Hann gerði líka við göt-
in í skónum mfnum með álstykkjum;
þegar ég labbaði heyrðist I mér eins
og í hesti. Ég gekk í notuðum fötum
af frænda mfnum - handleggimir
stóðu útúr. Faðir minn varð blindur
vegna sykursýki og sá mig aldrei
leika. Hann fór á tvær fyrstu mynd-
imar mínar og heyrði f mér en gat
ekki séð mig.“
Þegar Marcello Vincenzo Dom-
enico Mastroianni var fímm ára
La Dolce Vita eftir Fellini (1960).
Hann fæddist árið 1924 í Font-
ana Liri, sem er lítill bær um 80
kílómetra suður af Róm. „Við litum
á fátæktina sem eðlilegan hlut.
Móðir mín sagði að faðir minn hefði
breskir en ég vildi hafa hana
ánægða. Svo ég segi: Já, signora,
ítalskir. Þá nefnir önnur frúin
gamla Garbomynd og segir: Hvað
þú varst falleg í henni. Garbo stend-
ur upp með það sama og fer. Við
förum næst í samkvæmi í Actors
Studio og einhver kallar: Mastro-
ianni! Greta Garbo er í símanum!
Algjör þögn fellur yfír salinn. Garbo
segir Mér þykir fyrir þessu Mastro-
ianni. Ég dáist mjög að þér en ég
þoli ekki heimskar konur. Og legg-
ur á.“
Það er erfitt að ímynda sér í
fljótu bragði Mastroianni í hópi
hinna rómantísku stórmenna kvik-
myndanna - Gable, Cooper, Bogart
Newman- og hann er fyrstur til að
viðurkenna það. „Ég hef ekki
líkama þeirra. Fætumir eru mjóir,
andlitið býr ekki yfír neinum krafti
eða ákveðni. Þeir víssu hvert þeir
stefndu. Ég hef enga hugmynd. Ef
þeir voru hetjur þá er ég engin
hetja."
flutti fjölskyldan til Turin og svo.
til Rómar. Eftir iðnskólanám fékk
hann gráðu eftirlitsmanns viðð
smíði bygginga. „Ég vildi verða
arkítekt," segir hann, „en stríðið
kom og ég teiknaði kort fyrir heri
Mussolinis þar til nasistamir létu
mig grafa skurði í Ölpunum."
Eftir stríðið fékk hann vinnu sem
bókhaldari hjá kvikmyndafyrirtæki
og gekk í leikhóp en þar hitti hann
Federico Fellini og Giulietta Mas-
ina, sem hann steig fyrst á svið
með árið 1948. Gagnrýnandi minnt-
ist á reynsluleysi en áhugasemi hjá
unga leikaranum. Hann hitti verð-
andi eiginkonu sína í leikhópnum,
Flom Carabella, sem var 19 ára
dóttir efnaðs tónskálds. Marcello
var 24 ára og auralaus. Þau giftust
og fluttu uppá efstu hæðina í húsi
Carabella-fjölskyldunnar, sem er
ennþá heimili hjónanna í Róm.
Samkvæmt sögu sem Mastro-
ianni hefur gaman af að segja frá
fyrstu ámnum á leiksviðinu kom
hann einu sinni fram fyrir Luchino
Visconti, einn mesta leikstjóra ít-
ala, og pmfulék fyrir hann en
(Scola), Ginger og Fred (Fellini,
einnig sýnd á kvikmyndahátíð
Listahátíðar) og núna nýlega, Dark
Eyes. „í henni leik ég Itala sem er
mjög hugmyndaríkur og ástríðufull-
ur en hann er líka óþroskaður,
veiklunda og ófær um að eigna sér
konuna sem hann elskar." Rúss-
neski leikstjórinn Mikhalkov segir
að Mastroianni sé fullkominn í hlut-
verkið en myndin er byggð á
nokkmm sögum Chekhovs. Og af
því' Mikhalkov er mikill aðdáandi
Fellinis („Ég horfí alltaf á 8 og
halfur áður en ég byrja á nýrri
mynd“) hvað er þá eðlilegra en að
hann ráði leikara sem er svo ná-
tengdur Fellini?
„1 La Dolce Vita fékk ég mitt
fyrsta alvöru hlutverk," segir
Mastroianni. „Ég lék menntamann
sem hvorki hafði viljann eða valdið
til að breyta lífí sínu. Öll mín hlut-
verk eiga það sameiginlegt að lýsa
utangátta og villuráfandi mönnum,
en þeir sýna líka hvers vegna þeir

1