Morgunblaðið - 27.04.1983, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1983
43
Scarsdale-kúrinn
eftir Laufeyju
Steingrímsdóttur
dósent
Það er orðinn árviss viðburður
í Bandaríkjunum, að út kemur
bók um nýjan megrunarkúr, sem
hver og einn gefur fyrirheit um
nýjar og betri leiðir til að frelsa
þá holdmiklu þjóð undan oki
offitunnar. Sem dæmi má nefna
Dr. Stillman-kúrinn, Dr. Atk-
ins-kúrinn, Dr. Pritikin-kúrinn,
Beverly Hills-kúrinn og Scars-
dale-kúrinn. Allir eru kúrarnir
sérhannaðir af læknum, allir
hafa þeir selst í milljónum ein-
taka, og allir virka þeir — svo
framarlega að farið sé eftir
þeim. Að innri gerð virðast kúr-
arnir þó æði ólíkir. Stillman-
kúrinn byggir á próteinríkum,
mögrum dýraafurðum, Dr. Atk-
ins-kúrinn á fituríkum mat, svo
sem rjóma, ís og feitu kjöti,
uppistaðan í Pritikin-kúrnum er
kolvetnaríkt jurtafæði, aðallega
kornmeti, en Beverly Hills-kúr-
inn er að mestu leyti ávextir.
Scarsdale-kúrinn, sem nú hefur
verið gefinn út í íslenskri þýð-
ingu, er hins vegar gamli Still-
man-kúrinn endurborinn, enda
eru bækurnar ritaðar af sama
höfundi, Samm Sinclair Baker,
en að vísu í samráði við sinn
hvorn lækninn, þá Stillman og
Tarnower.
Allir eiga þessir kúrar það
sammerkt, að þeir boða skjóta
megrun á skömmum tíma, og í
raun er sömu aðferð beitt í öllum
kúrunum, enda þótt gervið sé
mismunandi, en hún er sú, að
ströng fyrirmæli eru gefin um
afar einhæft fæði og nákvæm-
lega tilgreint hvað megi borða á
hverjum tíma, en magn hvers og
eins er hins vegar gefið frjálst.
Svo einstrengislegt og einhæft
fæði hefur óhjákvæmilega þær
afleiðingar, að við borðum
minna, og til þess er leikurinn
auðvitað gerður. Sé dæmi tekið
Laufey Steingrímsdóttir
af Scarsdale-kúrnum, þá er ná-
kvæmlega tiltekið hvað skuli
borðað hvern dag vikunnar í þær
tvær vikur sem kúrinn tekur.
Morgunverðurinn er ævinlega sá
sami, og aðeins þar er magnið
tilgreint, þ.e. hálft grape-aldin
og ein sneið af ósmurðu prótein-
ríku brauði, þá líklega soja-
brauði. Þegar kúrinn kom fyrst á
markað í Scarsdale, sem er auð-
ugt úthverfi New York-borgar,
þá tæmdust verslanir algjörlega
af grape-aldinum og skapaðist
mikil örvænting meðal þátttak-
enda meðan vöruflutningabíl-
arnir brunuðu fullfermdir frá
aldingörðum Flórída til New
York-borgar. Hádegis- og kvöld-
verður er ýmist magurt kjöt,
fiskur, ostur eða ávextir, og er
oftast einhvers konar orku-
snautt grænmeti þar með. Sé
dæmi tekið af þriðjudegi fyrri
viku, þá er ávaxtasalat í há-
degisverð, en grillaður hamborg-
ari með tómötum, gúrkum og
selleríi í kvöldverð. Magnið er
gefið frjálst, enda þyrfti að inn-
byrða um hálft kíló af hamborg-
ara, tíu appelsínur og fimm epli
til að fullnægja orkuþörfinni, og
gefur það auga leið að fæstir
hefðu geð eða lyst á að borða svo
mikið af sömu fæðunni, þótt sá
möguleiki sé að sjálfsögðu fyrir
hendi. Sem sé: kúrinn virkar.
Höfundar Scarsdale-kúrsins
hvetja fólk til að vigta sig dag-
lega og skrá þyngd sína í töflu.
Raunveruleg ástæða þessarar
hvatningar er þó líklega sú, að á
kolvetnasnauðu fæði, eins og
Scarsdale-kúrinn óneitanlega er,
þá hrapar vigtin mjög ört fyrstu
dagana. Þetta þyngdartap verð-
ur þó ekki eingöngu vegna þess
að það gengur á fituforðann,
heldur fremur fyrir það, að mik-
ið vatn losnar úr líkamanum
fyrstu dagana, og nemur það allt
að tveimur til þremur kílóum.
Vatnstapið er þó aðeins tíma-
bundið og kemur vatnið aftur á
sinn stað um leið og vikið er út
af kúrnum, t.d. ef borðað er
brauð, kartöflur eða hrísgrjón.
Vogin blekkir því töluvert um
það sem raunverulega á sér stað.
Hins vegar ber því ekki að neita,
að verulega gengur á fituforð-
ann, þar sem kúrinn veitir varla
mikið umfram 1000 kkal á dag,
sem er um helmingur orkuþarf-
ar kvenna, en aðeins rúmur
þriðjungur orkuþarfar flestra
karla. Karlmenn mega því búast
við að tapa um tveimur kílóum
og konur um einu kílói á viku af
fitu, allt þyngdartap umfram
það er að öllum líkindum í formi
vatns, sem óhjákvæmilega kem-
ur aftur þegar eðlilegt ástand
skapast að kúrnum loknum. All-
ar fullyrðingar um allt að 10 kíló
á tveimur vikum flokkast því
undir sölustarfsemi fyrir bókina,
enda gæti ekki einu sinni maður
í algjöru svelti lést svo mikið á
svo skömmum tíma nema með
því að þorna hreinlega upp.
Kostir Scarsdale-kúrsins eru
þeir, að þrátt fyrir mjög ein-
strengingslegt fæði, þá er óneit-
anlega um fremur holla fæðu að
ræða, og að því leyti standast
ýmsir aðrir tískukúrar engan
samanburð, eins og til dæmis
hinn fituríki Dr. Atkins-kúr, en
hann sló öll met í vinsældum á
sínum tíma, enda nýnæmið mik-
ið í þeim boðskap.
Ókostir Scarsdale-kúrsins eru
hins vegar þeir, að árangur
slíkra skammtíma einstreng-
ingskúra er sjaldan varanlegur.
Reynslan hefur margsýnt, að
þeir sem berjast við offitu ná
engum langtímaárangri með
tveggja vikna grettistaki.
Árangur við megrun er fyrst og
fremst háður markvissri þjálfun
í breyttum fæðuvenjum og
breyttu viðhorfi til fæðunnar til
langframa. Slíkt næst ekki með
einstrengingslegum boðum og
bönnum, því í kjölfar strangra
WIKA
Þrýstimælar
Allar stæröir og geröir
StliyiPllaiyiDtuiir
Vesturgötu 16, sími 13280
kúra fylgir allt of oft uppgjöf og
síðan ofát vegna óánægju með
eigin frammistöðu.
Scarsdale-kúrinn er gamall
draugur endurvakinn og sem
næringarfræðingur treysti ég
mér ekki til að mæla með honum
frekar en öðrum þeim skamm-
tíma tískukúrum, sem hingað til
hafa borist manna á meðal á
hárgreiðslustofum, skólum og
vinnustöðum. Þeim sem huga að
megrun, vil ég benda á bók Jóns
Óttars Ragnarssonar, Næring og
heilsa, en hún gefur skynsamleg-
ar leiðbeiningar um fæðuval til
megrunar.
Ijtvfcy Steingrímsdótlir er dósent í
næringarfræói rið Háskóla íslands
og formaður Manneldisfélags ís-
lands.
5 af helstu verslunum
sem bjóöa skíöi
og skíöavörur á
höfuðborgarsvæðinu.
EUROCARD
TIL DAGLEGRA NOTA
Gódan daginn!
Bekanntmachung
betreffend Sommerekzem
In Zusammenarbeit mit der
staatlichen V eterinárbehörde
in Island im Landwirtschafts-
ministerium, dem Instilut fiir
Anatomie Physiologie und Hy-
giene der Haustiere der Uni-
versitat Bonn, dem Landesver-
band der I.P.Z.V. Nordrhein-
Westfalen und dem Gestiit
Aegidienberg wurde ein Be-
triebserhebungsbogen fur Pfer-
defreunde, die Pferde mit
Sommerekzem besitzen, erar-
beitet.
Man will damit weitere Mög-
lichkeiten erforschen, die Pla-
ge „Sommerekzem“ wirkungs-
voll zu bekampfen. Interessier-
ten Pferdefreunden, die mit ih-
ren Pferden unter dem Som-
merekzem zu leiden haben, be-
kommen den Betriebserhe-
bungsbogen nach Anforderung
durch das Gestút Aegidien-
berg, 5340 Bad Honnef 6, Tele-
fon: 02224/80030, gerne zuge-
schickt.
í tilkynningunni er talað um dýra-
læknastofnun á íslandi við landbún-
aðarráðuneytið. Hvaða stofnun er
það?
berg vekur furðu og vonbrigði ís-
landshestavina í Evrópu og spillir
áliti lands og þjóðar á erlendum
vettvangi. Sé einungis um auglýs-
ingabrellu að ræða, hlýtur ráðu-
neytið að óska eftir leiðréttingu.
Varla er til of mikils mælst að
íslenskir hestamenn fái skýringu
frá hlutaðeigendum.
Fyrir malarvegi
Nú eru fyrirliggjandi hjá hjólbaróasölum um land allt Bridgestone
diagonal (ekki radial) hjólbaróar meö eöa án hvíts hrings. 25 ára
reynsla Bridgestone á íslandi sannar öryggi og endingu. Gerió
samanburó á verói og gæóum.