Morgunblaðið - 31.12.1970, Qupperneq 15

Morgunblaðið - 31.12.1970, Qupperneq 15
MOBGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. DBSEMlBER 1970 15 Betri afkoma sjávarútvegs Hækkun útflutningsverðmæta — Betri afli — Samtal við Má Elísson, fiskimálastjóra -— Þetta ár er betra hvað afla brögð snertir en sl. ár, sagði Már Elísson, flskimálastjóri er Mbl. spurði hann um afkomu Oiskveiðanna á árinu, sem er að ljúka. — Mest munar í ár um þorsk aflann, sem til nóvemberloka er orðinn 25 þúsund tonnum meiri en hann var á sama tíma í fyrra, en þá var þorskafl- inn um 430 þúsund tonn. Einn ig munar um loðnuaflann, sem var 20 þúsund tonnum meiri nú í nóvemberlok en í fyrra. Síðan koma til ýmsar smærri einingar, eins og rækja og hum ar, sem hafa veiðzt nokkru bet ur en í fyrra. Og loks er það hörpudiskurinn, sem er svo til nýr liður, en af honum hafa veiðzt 3000 tonn á móti 400 tonn um á öllu sl. ári. Aflaaukningin hefur því orðið um 5% miðað við 1969. — En hvar má skipa afla þessa árs, ef miðað er við fleiri ár? — Okkar afli náði hámarki árið 1966, svaraði fiskimála- stjóri. Þá var aflamagnið 1240 þúsund lestir, en 1968 féil það niður i 600 þúsrnjd lestir. Við erum sem sagt að vinna okkur upp aftur eftir að síldin brást. Þó þorskaflinn hafi í ár verið betri en oft áður og hahn er venjulega verðmætasti hluti aflans, þá mun hann ekki t.d. ná þorskaflanum 1964. — En við verðum að gera grein armun á því, að landað verð- mæti og útflutt verðmæti aflans er ekki það sama, og útflutt verðmæti er nú verulega hærra en áður. Hagstæð þróun hef- ur orðið á erlendum mörkuð- um og flestar afurðir okkar hafa hækkað verulega í verði. Otflutningsverðmæti sjávar- afurða er u.þ.b. 2000 milljón- um króna meira fyrstu 9 mán- Már Elísson. uði þessa árs, en það var á sama tíma á árinu 1969. En töl- ur fyrir allt árið liggja ekki fyrir. Ef framleíðsluaukning- in er tekin, þá áætlum við verðmæti framleiðslu sjávar- afurða fyrstu 9 mánuði árs- ins um 2200 milljón krónum hærra ert var á sama tíma 1969. Verðmæti framleiðslunnar er þá um 30% meira en það var árið 1969. Að vísu eru afla- brögð lélegri og framleiðslan minni síðustu mánuði ársins, svo að endanlega hlutfallstalan þarf ekki að vera svona há. Og birgðir munu vera minni nú en í lok tímabilsins í fyrra. En ég vil leggja áherzlu á, að það er miklu fremur þessi hækkun á útflutningsverðmæti, sem skapar sjávarútvegi betri afkomu nú en áður heldur en aflabrögðin sjálf. — Hvemig gengu fiskveið- arnar á árinu? — Vertíðin gekk vel og loðnu vertíðin einnig, borið saman við fyrri ár. En aflabrögð í Hjörtur Hjartarsou. biða eftir endurbatanum, og það er fyrst á árinu 1970, að hans gætir að nokkru ráði eft- ir tveggja ára samdrátt, sam- fara stórfelldari fjármagns- skerðingu í sambandi við geng- isfellingamar. Þó að magnvelta verzlunarinnar hafi aukizt til muna, liklega um rúm 12%, hefur hún varla náð markinu frá því, að samdrátturinn hófst. Aukningin hefur, eins og að líkum lætur, orðið mest á hin- um varanlegri neyzluvörum, svo sem heimilistækjum og hús búnaði, og langmest á bifreið- um. Á daglegum neyzluvörum hefur aukningin orðið mun minni. — Almennur innflutniingur á árinu 1970 hefur aukizt mik- ið, miðað við fyrra ár, einkum á síðustu mánuðum, og í lok nóvember var hann orðinn um 29% meiri að c.i.f. verðmæti (líklega um 25% af f.o.b. verð- mæti), en á sama tíma í fyrra. — Hagstæð skilyrði útflutn- ingsframleiðslunnar og bætt kjör i viðskiptunum við útlönd hafa orðið tiíl þess, að hagstæð- ur viðskiptajöfnuður og greiðslujöfnuður muni nást á árinu 1970. Áætlað hefur verið, að viðskiptajöfnuðurinn verði hagstæður um 1300 millj. kr. og greiðslujöfnuðurinn nokkru minna. Sé litið fram á næsta ár, er varla við því að búast, að sami árangur náist af sjávar- vöruframleiðslunni og á þessu ári. Þó svo, að þorskafli geti orðið nokkru meiri, er þess ekki að vænta, að hið háa verð- lag á freðfiski á Bandaríkja- markaði haldist til lengdar. Á hinn bóginn má enn búast við aukningu útflutnings á iðnaðar vörum. Allar horfur benda til þess, að innflutningur muni aukast talsvert á árinu 1971, þótt í minna mæli verði en 1970. Enn- fremúr má gera ráð fyrir, að þjónustujöfnuður verði ekki eins hagstæður, vegna aukinn- ar gjaldeyrisnotkunar umfrám aúkningu gjaldeyristekna. Þeg- ar á hvort tveggja er litið, er liklegt, að viðskiptajöfnuðurinn snúist aftur í óhag, og að með neikvæðum greiðslujöfnuði gangi nokkuð á gjaldeyriseign bankanna. sumar voru tregari og ógæftir hafa mjög hamlað veiðum í haust. Svo síðari hluti ársins 1970 verður sennilega lakari en 1969 hvað aflabrögð snertir. — Þegar svona er borin sam an afkoma áranna, þá þarf að sjálfsögðu að taka tillit til stærðar fiskiskipastólsins sagði fiskimálastjóri. 1 ársbyrjun 1966 er fiskiskipastóllinn t.d. 79 þúsund brúttó rúmlestir, og þá er aflinn 1240 þúsund lestir. 1 árslok 1970 er fiskiskipaflot inn líka um 79 þúsund brúttó lestir, en þá er aflinn ekki nema 690 þúsund lestir til nóvember- loka. 1 fyrra tilvikinu er það mest sildin, sem gerir aflamis- muninn, én hún var ekki eins verðmæt. — Hvað telurðu að hafi merkilegast gerzt á sviði fisk- veiða á árinu? — Það sem ég tel að hafi verið þýðingarmest á erlend- um vettvangi, er mikið umtal um hættulegt ástand fiskstofn- anna á Norður-Atlantshafi og ýmsar aðgerðir til bjargar. Helztu aðgerðir I þvi efni er samkomulag, sem náðist um að draga úr sókn I fiskstofnana á ýmsum sviðum við austur- strönd Ameríku. Einnig náðist samkomulag um friðunarráð- stafanir í sambandi við síldar- stofnana í Norðursjónum og norsk-íslenzka sildarstofninn. 1 þeim efnum er mjög fylgt for- dæmi þvi, sem Islendingar gáfu með einhliða ráðstöfunum sín- um. Einnig hefur mikið verið rætt um friðunaraðgerðir í Barentshafi, en samkömulag hef ur ekki náðst. Stendur þar Framhald á bls. 22 Góður afli. Lágar nettó- tekjur bænda —• segir Halldór Pálsson, búnaðarmálast j óri „Þetta ár hefur verið afar kalt ár,“ sagði Halldór Páls son, búnaðarmálastjóri. „Ekki mjög illviðrasamt og má segja stundum fremur góðviðrasaml;. Þvi getur mörgum fundizt ár- ferðið hafa verið betra en það í reynd var. Síðastliðinn vetur var ákaf- lega langur og erfiður; lengst af frostharður og gekk frost djúpt í jörðu. Hlákur voru sjaldan og náðu blotar ekki að má burt skammdegissvellin, sem i kuldatíð vorsins lágu á túnum fram I apríl, maí og sums staðar jafnvel fram í júní. Þessi svelíl oillu gífiunleigu kali og vintist altlt nýtt kal árs- ins vera svellakal. Langmest áberandi var það við ísafjarð- ardjúp og í Strandasýslu — þar verst norðantil, en einnig mikið í úthéruðum norðan- og norðaustanlands og á spildum inn til dalbotna. Þá var og áberandi kal á sumum býlum í ofanverðri Ámessýslu og einn- ig á jörð og jörð um Faxa- flóa- og Breiðafjarðarsvæðið. Vorið varð áframhaldandi kalt og það sem verra var, að ákaflega úrkomusamt var seinnipart maí og fyrripart júní. Varð þvi mjög slæm sauð- burðartíð og mikið um lamba- vanhöld, einkum þar sem fé lá úti um sauðburð. Þrátt fyrir sæmilega veðr áttu, er líða tók á júní, spratt jörð afar hægt, nema á Suðaust urlandi. Sláttur hófst í júnílok og gekk heyskapur vel í þrem ur sýslum suðaustanlands; Skaftafellssýslum og S-Múla sýslu, og einnig sæmilega á Fljótsdalshéraði, en annars staðar á landinu voru tún Halldór Pálsson. óvíða slegin fyrr en eftir miðj an júli og sums staðar ekki fyrr en í ágústbyrjun. Hey verkuðust yfirleitt vel, þar sem tíð var hagstæð, og urðu hey sérstaklega miklu betri sunnan lands og vestan en var í fyrra. Heyfengur ársins nú varð minni í heild en mörg undan- Framhald á bls. 22

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.