Morgunblaðið - 21.05.1965, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Fostudagur 21. maí 1965
Athugasemd við
Staksteina
ENDA þótt nokkuð skorti sýni-
lega á kímnigáfu hins ágaeta
blaðamanns Mbl., Sigurðar A.
Magnússonar, telur blaðið sjálf
sagt að birta eftirfarandi at-
hugasemd hans við Staksteina
í gær. — Ritstj.
PÓLITÍSK skrif íslenzkra daig-
blaða hafa löngum verið sem
bögglað roð fyrir brjósti mínu
sakir undraverðrar ósamkvæmni
í málflutningi, og birtist eitt dap-
urlegt dæmi þess í „Staksteinum“
Morgunblaðsins í gaer. Þar er enn
vikið að Keflavíkurgöngunni, og
virðist hún ætla að verða rit-
stjórunum drjúgt umræðuefni
þrátt fyrir ítrekaðar yfirlýsingar
þeirra að undanförnu þess efnis,
að gangan væri svo ómerkileg, að
hún væri alls ekki umtalsverð,
og ekki þótti Mbl. ástæða til að
eyða aukateknu orði að menn-
ingarviku sem haldin var í sam-
bandi við gönguna, þar sem
margir einlægir andkommúnist-
ar meðal íslenzkra listamanna
lögðu til verk.
Það sem mér fínnst satt að
segja furðulegast í öllu þessu
máli eru ítrekuð skrif stjórn-
málaritstjóranna um þessa að
þeirra dómi ómerkilegu göngu,
og svo hitt hve þeir leggja hart
að sér við að afsaka látæði skríls-
ins (má ég biðja um óbrenglað-
ar tilvitnanir næst þegar I orð
mín er vitnað), sem var útfrá
öllum siðmenntuðum sjónarmið-
um óafsakanlegt, hverjir sem i
hlut áttu. Þáð er talað um „börn“,
„krakka", „stríðni", „áreitni“,
„ólæti“ og annað áþekkt í þeirri
viðleitni að afsaka skrílsæðið, og
fæ ég ekki séð hvaða tilgangi
það getur þjónað — nema enn
meiri afsiðun ungu kynslóðar-
innar. Hér var í fyrsta lagi ekki
um að ræða börn eða krakka,
heldur stálpaða unglinga, sem
eru bærir um ábyrgð á gerðum
sínum, en jafnvel þótt um krakka
hefði verið að ræða, fæ ég með
engu móti skilið tilraunir ábyrgra
blaða til að afsaka líkamsárásir,
rúðubrot og allsherjaruppþot þar
sem lögreglan verður að skerast
í leikinn og handtaka óróaseggi.
Þessi viðleitni við að hreinþvp
skrílinn verður þeim mun furðu-
legri sem staksteinahöfundinn
skortir ekki stóryrði, þegar sög-
unni víkur að 30. marz 1949. Þá
er það „bandóður kommúnista-
skríll“ sem veður uppi. Með
hvaða rétti fordæmir maðurinn
eitt ofbeldisverk, úrþví annað
hliðstætt er meinlaust krakka-
grín? Er ekki eitthvað bogið við
samkvæmnina í svona málflutn-
ingi?
Ég þóttist sjá áhrif dátasjón-
varpsins í látæði skrílsins, af því
mér hafði ekki komið til hugar
að laggja trúnað á þann sögu-
burð, að þessir unglingar hefðu
verið kvaddir saman og þjálfaðir
til ofbeldisverka af Heimdalli.
Mér datt ekki heldur í hug að
þessi nýriku pabbabörn hefðu
verið í læri hjá kommúnískum
ofbeldisseggjum. Sé svo, skal ég
fúslega endurskoða afstöðu mína
og hætta að skella skuldinni á
blessað sjónvarpið. Nú er að vísu
líka til sá möguleiki, að ungling-
amir hafi lært skrílslæti í heima-
húsum af foreldrum eða forráða-
mönnum, en því vil ég ekki held-
ur trúa fyrr en ég fæ það stað-
fest með óyggjandi rökum.
Ég þykist sjá að staksteinahöf-
undur hafi ekki verið viðstaddur
upphlaupið í Lækjargötunni, því
hann jafnar því til þess, er
krakkar „gerðu at í Sæfinni með
sextán skó, eltu Þórð ala-mala
með hrópum og skítkasti og
sendu vatnskerlingum tónirin hér
í Reykjavík fyrir aldamót." Ég
veit reyndar ekki hvaða orð-
bragð óknyttalýður aldamótanna
kann að hafa tamið sér, en
munnsöfnuður sjónvarpsskrílsins
leyndi ekki uppruna sínum, enda
var engin tilraun gerð til að fara
i launkofa með hvar skórinn
kreppti. Það var fyrst og fremst
dátasjónvarpið sem ungviðið bar
fyrir brjósti, og það hugsaði
greinilega til þess með fullkom-
inni skelfingu, að bandaríska
varnarliðið kynni einhvern tíma
að hverfa af landi brott með
sjónvarpið sitt. Svo einfaldar
voru hvatirnar sem lágu til
skrílslátanna við Miðbæjarbama-
skólann, og þyki mönnum
ósennilegt að látæði skrílsins
hafi mótazt af dál asjónvarpinu,
þá verð ég að staðhæfa að þeir
hinir sömu þekki jafnvel enn
minna til sjónvarps en ég.
Má ég svo að endingu minna
staksteinahöfund á, að Blaða-
mannafélag íslands hefur nýlega
samþykkt siðareglur, sem eiga
að stuðla að ábyrgari skrifum
blaðamanna með það fyrir aug-
um að efla siðgæði í þjóðfélag-
inu, en ekki afsaka siðleysi.
Hvaðan kemur þessum vísa
höfundi heimild til að stimplg
alla þátttakendur Keflavikur-
göngunnar kommúnista? f röðum
„hernámsandstæðinga" eru líka
flokksbundnir sjálfstæðismenn.
Er ekki kominn tími til að gera
sér ljóst, að tími McCarthys er
liðinn — a.m.k. í bili?
Sigrurður A. Magnússon.
SYIMIIMGAR
MAGNÚS TÓMASSON:
(Bogasalnum).
Það er sannarlega gleðiefni,
þegar fram á sjónarsviðið, kem-
ur ungur máilari, sem sannar ó-
tviræ’ða hæfileika og hefur þegar
náð talsverðum árangri. Magnús
Tómasson er aðeins tuttugu og
tveggja ára, en hefur stundað
nám í Danmörku að undanförnu,
og verður ekki annað sagt en
að úr dvöl hans þar í landi hafi
haft mikla þýðingu fyrir hinn
unga listamann. Magnús hélt
sýningu fyrir tveim árum á mál-
verkum sínum og var þá nem-
andi í Menntaskólanum og alger
byrjandi í myndlist. Það kom
strax í ljós, að þarna var á
ferð unglingur, sem mundi geta
gert ýmislegt, ef vel væri á hald
fð, og nú lejrfi ég mér að segja
að hann hafi ekki brugðizt þeim
vonum, er hann gaf fyrirheiti um.
Ekki verður það með sanni
sagt, að allt sé jafn gott á þess-
ari núverandi sýningu Magnús-
ar, en hortittirnir eru ekki marg
ir, og hann kemur nú fram með
nokkuð sterkan svip sem málari.
Auðvitað vantar hann ýmislegt,
er aðeins margra ára starf og
reynsla getur veitt, en hann er
frískur, óhræddur, öruggur og
lifandi í þessum verkum sínum.
Magnús byggir myndir sínar á
einfaldan hátt í lit og formi með
mó'ður jörð í huga, ef svo mætti
að orði kveða. Hann hefur viss-
an litaskala, sem byggist á and-
stæðum, hvítu og svörtu, og spil
ar síðan þar á milli með brúnu,
gráu og gulu. Þannig vinnur eng
inn nema sá er skilur eðli mál-
aralistar, og það er skemmtilegt
að sjá, hvernig hann beitir á-
gætri tækni til að túlka sín per-
sónulegu sjónarmið-
Ég hafði mikla ánægju af áð
kynnast þessum verkum Magn-
úsar Tómassonar, og það var
sannarlega tími til kominn, að
ungur maður tæki hraustlega til
hendi og bætti nýju blóði í ís-
lenzka myndlist. Hér er á ferð
efnilegur listamaður, sem ekki
má fara forgörðum. Það er sam-
eiginleg ábyrgð hans sjáifs og
þjóðarinnar í heild, sem þar um
ræður, og vonandi verða ekki
mistök að þessu sinnh Á því
hefur okkar litla þjóð ekki efni.
Sýning Magnúsar lýkur 23. maí,
og ætti enginn myndlistarunn-
andi að láta hana fram hjé sér
fara.
fSLEIFtlR KONRÁÐSSON:
(Lindarbæ)
Einasti verulegi primitívisti í
málverki hér á íslandi er ísleif-
ur Konráðsson, og' nú er hann
með sýningu í Lindarbæ við
Lindargötu. Ef ég man rétt, er
þetta^ þriðja sjálfstæða sýning,
sem fsleifur hefur haldið á verk
um sínum. Hann byrjaði að mála
á gamals aldri, og frá fyrstu
sýningu að þessari hefur hann
lítiö brugðið venju sinni, en hald
ið sig algerlega innan hins prími
tíva ramma. Að þessu leyti er
hann sérstæður meðal lista-
manna okkar, og ekki verður
þvi neitað, að það er skemmti-
legt, að slíkt fyrirbæri skuli vera
til á íslandi, engu sfður en víð-
ast annars staðar.
Fyrir nokkrum árum var mik- i
ið talað um prímitíva málara-
list í Ameríku og Evrópu, en ég
held, að hrifningin hafi eitthvað
dofnað seinustu árin- Maður sér
ekki eins mikið af þessum fyrir
bærum á prenti nú og áður.
Sama er að segja imi sýningar,
það er nú orðið nokkuð sér-
stakt, ef maður sér þessa list
við hlið nútímalistar eða sem
lið í því sem er að gerast. Hvað
um það, prímitívistar hafa ýmis-
legt til mála að leggja sem hinir
hafa ekki.
ísleifur hefur ekki fjölbreytt
litaval á verkum sínum. Þar
ganga sömu tónar aftur og aft-
ur í einu málverki eftir annað,
en ég held a'ð aðalkostur ísleifs
sé það einfalda hugmyndaflug,
sem lýsir sér í verkum hans, og
það hvernig hann sér fyrirmynd-
ir sínar og fantasínur. Hann gerir
enga tilraun til að vera annað en
hann sjálfur, og það eitt er mjög
virðingarvert. Þeir, sem garaan
hafa af prímitívu málverki, ættu
að sjá sýningu ísleifs Konráðs-
sonar í Lindarbæ. Hún er sér-
stök, ekki verður annað sagt, en
einhvern veginn hafði ég ekki
eins mikla ánægju af þessum
verkum Ísleiís og af fyrstu sýn-
ingu hans.
VORSÝNING MYNDLISTAR-
FÉLAGSINS:
(Listamannaskálanum)
Ekki trúi ég því, að vegur
Myndlistarfélagsins vaxi vi'ð
þessa þriðju sýningu, er það
heldur. Ég hef skrifað áður um
þetta fyrirbæri hér í Morgun-
blaðið, og hef ekki miklu þar
við að bæta, þótt nú sé liðið
nokkuð frá þeim skrifum- Sýn-
ingin í heild er vægast sagt ekkl
spennandi, og ekki eru þar stóru
umbrotin til að vekja mann af
værum blundi. Ekki skal ég elta
ólar við neinn sérstakan á
þessari sýningu, enda til lítils,
því að listin talar sínu máii, og
stór orð hafa þar lítið að segja.
En óneitanlega hugsar maður
sem svo, þegar þrjár sýningar
hafa komið frá þessum hópi, að
erfitt virðist fyrir hann að koma
saman sýningu, sem sæmileg
megi kallast. Það bætir lítið úr
skák, þótt Kjarval sé þarna með
eina ágæta mynd, með því skap-
ast aðeins eins konar sprenging,
sem ekki er öðrum sýnendum
hliðholl. Hér er eitthvað meira
en lítið að og engum öðrum um
að kenna en félaginu sjélfu, og
það eitt getur ráðið bót á þessu
vandamáli sínu. Ef þessu heldur
áfram, er ég hræddur uan, að
leikurinn vinnist seint.
Valtýr Pétursson.
Vertíð lokið
í Keflavík
KEFLAVfK, 18. maí. — f Kefla-
vík eru allir bátar hættir veið-
um og tóku þeir síðustu upp net
sín 15. maí. Alls voru gerðir út
frá Keflavík 52 bátar og fóru
þeir samtals 2442 róðra. Saman-
lagður afli þeirra var 18,787
tonn, en var í fyrra 28,880 tonn.
Hæsti bátur er Hilmar KE 7 með
655 tonn í 70 róðrum og er skip-
stjóri hans Óli Bogason. Annar er
Árni Geir með 653,4 tonn í 66
róðrum. Hæsti nótabátur er
Lómur með 624 tonn í 42 róðrum.
Smærri bátar frá Keflavík eru
nú að hefja humarveiðar, en aðr-
ir undirbúa sig á síldveiðar,
þegar þar að kemur. — hsj.
• FARIÐ MEÐ SVARIB
Ferðalangur skrifar:
Það er með mig eins og
flesta góða íslendinga, að ég
hefi mest gaman af ferðalögum
heima á Fróni, og hefi ég ferð-
ast töluvert um landið hátt á
þriðja tug ára ýmist á eigin
farartækjum eða með öðrum og
þannig orðið vitni að hægfara
en ánægjulegri þróun í t.d. vega
málum .hótelmálum, vega- og
bæjarmerkingum svo eitthvað
sé nefnt. Þótt ég telji mig hafa
komið á velflesta sögu og merk
isstaði, sem í alfaraleið liggja,
hefi ég nú komizt á þá skoðun,
að því fari víðs fjarri.
Ég keypti á dögunum ein-
tak áf nýútkominni Ferðahand-
bók af rælni fremur en hinu,
að ég byggist við einhverjusér-
lega fræðandi fyrir mig og fjöl-
skyldu mína, en þegar ég fór
að fletta í þessari litlu bók, sem
að vísu ber með sér ákveðin
merki frumverks, sá ég, hve
ágæt hún er og ótrúlega upp-
lýsandi varandi ýmislegt, sem
valdið hefur mér og öðrum ó-
þarfa krókum og heilabrotum
á ferðalögum vegna vanþekking
ar, eins og gengur. T.d. bendir
bókin á ýmsa merka staði, sem
liggja svo að segja í vegkant-
inum og leitt er að hafa misst
af að skoða vegna ónógrar þekk
ingar á staðháttum, þar sem far-
ið er um. Þessum staðarlýs-
ingum fylgja kort, sem auð-
velda mjög að finna það sem
bent ér á í bókinni. Þá er einn-
ig að finna létta og leikandi
frásögn Gísla Guðmundssonar
frá Vesturlandsleiðinni. Þessi
orð eru kannski orðin of mörg
en ég vona ekki, sérstaklega ef
þau gætu orðið til þess, að ein-
hverjir hefðu meira gagn af
sínu næsta ferðalagi, því ekk-
ert jafnast á við velheppnað
ferðalag í faðmi íslenzkrar nátt-
úru. Þessi bók er gott tillag í þá
átt að auka á ánægjuleg ferða-
lög innanlands. Eiga höfundar
þakkir skilið fyrir ágætt verk
og þarft.
Ferðalangur."
• TfMI FERÐALAGA
Já, nú er sá tími kominn,
þegar fólk er farið að velta
fyrir sér hvernig það eigi að
eyða sumarleyfinu. Sumir eru
svo heppnir að eiga sér ein-
hvern óskastað, sumarhús eða
laxveiðiá, sem þeir dvelja við
í hverju sumarleyfi ár eftir ár.
Þeir hafa í eitt skipti fyrir öll
valið og njóta þess jafn mikið
að koma á sinn stað á hverju
ári.
Aðrir eru meira fyrir ævin-
týrin, þurfa meiri tilbreytingu.
Nýr staður, sem þeir hafa ekkl
komið til, laðar þá mesrt að sér,
annað hvort erlendis eða á ís-
landi. Nú eiga svo margir eigin
bíla og það veitir auðvitað sér-
stakt tækifæri til að aka með
fjölskylduna um landið, slá upp
tjaldi við læk og skoða sig um
á leiðinni og í nágrenninu.
Ferðafélögin segja líka að
áhugi fyrir hópferðum sé að
minnka hjá fólki almennt. Það
geri einkabílamir og það hv«
margir hafa nú eignast jepp»
og aðra hentuga bíla til fjalla-
ferða. Þess vegna er í sumum
auglýstu ferðunum áberandt
mikið af erlendum ferðamönn-
um, þ.e.a.s. hlutföllin eru ekkl
þau sömu og áður.
En hvernig sem fólk vill
eyða sumarleyfinu, þá er nú
sá tími, þegar það fer að velta
þessu fyrir sér, ræða við vin-
ina og velja — bara að veðrið
verði nú saemilegt. Hér norður
frá skiptir það svo miklu máli.
Alltaf eykst úrvalið. Nú bjóð-
um vér einnig riafhlöður fyrir
Ieifturljós, segulbönd, smá-
mótora o. fl.
BRÆÐURNIR ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3.