Morgunblaðið - 18.02.1962, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 18. febr. 1962

0 * *\
— Þetta var venjulegur
íslenzkur rifrildisfundur,
sem ákaflega lítið var á að
græða, sagði Jón Gunnars-
son í gærmorgun, þegar
hann leit inn til Morgun-
blaðsins og fréttamaður
þess innti hann eftir fregn
um af fundum Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna,
sem staðið hafa undan
farna þrjá daga.
— Eitbhvað hefur þó verið
gert annað en rítfast?
— Jú, á fundinum var kos
in 10 ffiarma nefnd, sean á-
samt stjórn Söluomiðistöðvar
hraðfrjnstihúsanna, alls 15
miönnuim, á að vinna að sikipoi
lagsmálum Sölumiðstöðvar-
innar og leggja tillögur sínar
fyrir næsta aðalfund, en aðal
fundir eru venjulega haldnir
í maí eða júni.
Verðið til
Nanticoke-verksmiðjunnar.
— Er annað verð á blokkun-
um til verksmiðjunnpr í Nanti
coke en annarra ka... ída í
Bandaríkjunum ?
— Nei, verksmiðjan kaupir
ætíð á sama verði og aðrir.
— Hver byggði verksmiðj-
una ?
— Nokkuð af húsunum var
byggt, þegar verksmiðjan var
keypt 1957, en miklar viðbót-
arbyggingar hafa risið, sérstak
lega kæligeymslur og hefur
verksmiðjustjórinn. Jóhannes
Einarsson, verkfræðingur, séð
um allar þær framkvæmdir.
— Hvað getið þér sagt okk-
ur um markaðshorfur al-
m^nnt?
— Ég tel markaðshorfur fyr
ir frystan fisk góðar og mun
hann stónhækka í verði á
næstu fimm árum.
— Eru Bretlandsviðskiptin
hagkvæm?
— í Bretlandi seldi Sölumið
stöðin mikið magn af frystum
fiski eða um 7500 tonn á s.l.
ári fyrir gott verð.
— Er hætt við verksmiðju-
bygginguna í Hollandi ?
— Vegna fjárhagserfiðleika
Verksmiðja Coldwaters í Nanticoke. hefur öllum framkvæmdum
Adeilurnar og skammirnar tilheyra
hversdagsvinnu
— segir Jón Ounnarsson í viðtali við
Morgunblaðið um SH
Á fundinum voru auk full-
trúa mættir hinir fráviknu
sölustjórar Coldwater, Árni
Ólafsson og Pálmi Ingvarsson.
— Hvað getið þér sagt okk
ur ágreining ’ ðar við þá?
— Þeim var vikið frá af
því að. þeir brutu af sér. Ég
kæri mig ekiki um að skýra
frá í hverju það var fólgið,
en mun gefa stjóm Coldwater
skýrslu. í stjórn þess fyrirtæk
is eiga sæti: Sigurður Ágústs
son, alþingismaður, Einar
Guðfinnsson, útgerðarmað-
ur, Alfred Bedard, bandarísk
ur lögfræðingur og Jón Gunn
arsson, en samikvæmt amerísk
um lögum em forstjórar sjálf
kjörnir stjómarmenn.
Annars vildi ég bæta því
við, að það tiðkast ekki nema
hér, að blaðaskrif verði, þó
að verzlunarfyrirtæki ví'ki
sölumönnum frá starfi. Óhugs
andi er t.d., að útgerðarmaður
þyrftj að skýra frá því í blaði
af hverju hann ræki skip-
stjóra, sem ekki fiskaði.
Óánægjan innan S.H.
— En hvað um óánægjuna
'nnan Sölumiðstöðvarinnar?
— Óánægjan í SH stafar ein
ungis af því, að allt of lang-
ur greiðslufrestur er á útflutt
um afurðum. 1961 var merkis
ár í sögu samtalkanna, því að
þá hækkaði verð á fryst-
um fiski á flastum mörkuðum
miklu meira en á undanförn
um árum, t.d. má geta pess,
að verð á þorski til Rússlands
hafði verið óbreytt í sjö ár og
alltof lágt fyrir íslenzka fram
leiðendur, þar til verðið var
knúið upp á s.l. ári um 12 £
tonnið, úr 128 í 140 £ pr. tonn
cif. Þetta var ekki hægt að
gera nema sýna Rússum fram
á það, að þeir gætu ekki feng
ið fiskinn án verðhækkana.
Þessir samningar stóðu lengi
og fékkst ekki hækikun fyrr
en í ágúst 1961. Meðan á þessu
stóð var fiskinum beint á Ame
ríkumarkað, en á þeim mark
aði er lángur greiðslufrest-
ur.
Hinn óvenjulega langi
greiðslufrestur hjá SH i.tafar
því af tvennu. Miklu meira
hefur prósentuvis verið selt
til Ameríku en nokkru sinni
fyrr og prósetnuvíls meira
unnið í verksmiðjum Sölu-
miðstöðvarinnar í Nanticoke
af þeim fiski, sem fór vestur,
en nokkru sinni fyrr. Þessu
fylgir langur greiðslufrestur.
— Er það rétt, að greiðslu-
frestur sé styttri á því magni,
sem selt er öðrum aðílum í
Bandarík j unum?
— Já, hann er nokkru
styttri. En enginn markaður
er í Ameríku fyrir allt það
mikla magn, sem Sölumiðstöð
in vinnur í sinni eigin verk-
smiðju.
— Eru fiskblokkir seldar til
annarra fyrirtækja í Banda-
ríkjunum en Naticoke-verk-
smiðjunnar?
— Já, nokkurt magn.
— En var rétt að beina svo
miklum viðskiptum til Ame-
ríku, úr því að greiðslufrestur
er svo langur?
— Það álít ég ákveðið, því
að það er geysilegt fjárhags-
atriði fyrir frystihúsin að
hafa getað hækkað verulega
fisk til vöruskiptalandanna.
Ef til vill hafa samtökin þó
oftekið sig á þessu. Þeim hef
ur verið ætlað of mikið —
því er óánægjan.
Allt hefði þetta samt farið
vel, ef íslenzku bankamir
hefðu skilið sitt hlutverk og
hjálpað við útvegun erlends
lánsfjár út á fiskinn. Einhver
hreyfing er komin á bað mál,
en drátturinn hefur verið ó-
heyrilegur.
Erfiðleikarn.ir í Nanticoke
stafa af slæmu hráefni
— Við höfum heyrt, að þér
hafið á fundum SH talað um,
að reksturinn í Nanticoke hafi
verið eifiður s.l. ár. Á hverju
byggðist það?
•— Það stafaði aðallega af
því, að lögun fiskblokkanna
og gerð frá frystihúsunum
var iakari 1961 en áður. Til
að fá íullkomna nýtingu á
blokkunum í matvælaverk-
smiðju, þurfa þær að vera
holulausar, sléttar, hornréttar
og af nákvæmri þykkt, lengd
og breidd. En það vantar mik-
ið á að svo sé með íslenzku
fiskblekkirnar.
— Það iiefur þá orðið aftur-
för á þessu sviði?
— Já, veruleg afturför á
árinu 1961. Þess vegna hefur
hráefnið nýtzt ver í Nanti-
coke- verksmiðjunni.
— En er ekki vinnuafls-
skortur í Nanticoke, svo að
þið hafið orðið að notast við
lélegt vinnuafl?
— Nei, þar er nög vinnu-
afl. Að vísu þurfum við að
flytja 20% starfsfólksins um
30 km. veg, en það er algengt
í Bandaríkjunum, að milljónir
manna fari yfir 30 km. til og
frá vinnu.
— Væri þá ef til vill hægt
að auka afköst verksmiðjunn-
ar enn?
— Já.
— Það eru mest blökku-
menn sem vinna í verksmiðj-
unni?
-— Já, um 80%.
— Eru horfur á, að íslenzk-
ir framleiðendur bætá fram-
leiðslu sína á fiskblokkum?
— Tveir frystihúsaeigendur
hafa gert eða eru að gera ráð-
stafanir til að kaupa nýtízku-
frystitæki — ekki heimatilbú-
in á íslandi — til að hefja full-
komna' blokkaframleiðslu.
Einar Guðfinnssön í Bolung-
arvík hefur nýlega keypt tvö
slík tæki frá Englandi og
Ingvar Vilhjálmsson hefur
nýlega pantað mjög fullkom-
in tæki frá Ameríku. Mikla
nákvæmni þarf við frystingu
blokka, en hún er ekki jafn-
nauðsynleg þegar fyrst er
pakkað.
fslenzkt stórfyrirtæki
í Ameríku
— Nanticoke verksmiðjan
er geysimikið fyrirtæki?
— íslendingar ei,ga þarna
mjög stóra og fullkomna mat-
vælaverksmiðju, sem ég tel
að hljóti að verða þeim til
ómetanxegs gagns við að selja
fisk sinn á Ameríkumarkaði.
Verksmiðjan framleiðir 14%
af öllum þeim matreiddum
fiski — eða tilbúnum til steik-
ingar, s&m seldur er í Banda-
ríkjunum. Öll framleiðslan er
seld undir eigin vörumerki ís-
lenzkra framleiðenda.
— Þi5 hafið líka varið mikl
um fjárrnunum til auglýsinga?
— Sölumiðstöðin auglýsti ís
lenzkan fisk í Bandaríkjunum
1960 fyrir 311 þúsund dollara
og álíka upphæð s.l. ár. Vöru
merkin eru því orðin mjög
vel þekkt.
— Eru nokkrar nýjar fram-
kvæmdir fyrirhugaðar í Nanti
coke?
— Til að gera sölustarf SH
ódýrara og hagkvæmara þyrfti
öll starfVemin að vera á ein-
um stað. Það væri hægt með
því að fiytja skrifstofur Cold-
water frá New York til Nanti-
coke og láta síðan íslenzku
skipin sigla þangað og losa
fiskinn þar beint i eigin frysti
geymslur.
— Er höfn í Nanticoke?
— Já, en hún of grunn. Skip
in gætu þó legið á djúpri á
um IV2 km. frá verksmiðjunni
og hægt væri að skipa fisk-
inum upp í yfirbyggðum, kæld
um prömmum, sem flyttu fisk
inn beint að dyrum kæli-
geymslunnar.
— Mundi þetta spara fé?
— Með núverandi magni,
uirí 16000 tonnum á ári, mundi
sparast stórfé, ef þessu væri
hægt að koma í framkvæmd.
— Hefur nokkuð verið gert
til þess?
— Smáundirbúningar hefur
átt sér stað, en engin ákvörð-
un hefur verið tekin.
verið slegið á frest. Annars
hefur Hollandsmarkaðurmn
verið stundaður lengi og þar
stórhækkaði verð á s.l. ári. Ég
tel, að þar í landi muni verð»
mjög hagkvæmir markaðir, e
tollar Efnahagsbandalagsins
útiloka íslendinga ekki frá
samkeppni.
Andvígir
söluréttindum
Atlantor h.f.
— Marga mun fýsa að heyra
álit yðar að hinum nýja út-
flutningsaðila freðfisks, Atl-
antor h.f.
— Sala þess aðila til Bret-
lands hefur þegar valdið trufl-
unum og mun hafa í för með
sér, að aukning á sölu á ís-
lenzkum freðfiski til. Bret-
lands verður minni og hægari
en ella. Er mjög slæmt, að
íslenzk stjórnarvöld skyldu
velja þessa leið.
— Á Ameríkumarkaði selja
þó fleiri en einn aðili?
— Jú, Sambandið er líka á
markaðnum. SÍS byrjaði
seinna að selja sinn fisk á
Ameríkumarkaði en Sölumið-
stöðin. En þegar það byrjaði á
fisksölu frá eigin skrifstofu í
New York, reyndi ég að sýna
fulltrúa þess fram á, að SH og
SÍS ættu að selja sem einn
aðili allan þann fisk, sem
þessi tvö fyrirtæki sendu á
Ameríkumarkað. Sambandið
vildi ekki fallast á þetta. og
hefur það kostað Sambandið
og Sölumiðstöðina stórfé og
þar með gert gjaldeyristekjur
fslendinga minni en ella.
— Voru ekki enn fleiri fisk-
söluaðilar ?
— Ingólfur Espholín og
Fiskiðjuver ríkisins seldu líka
á Amerikumarkaði, og þá var
ástandið enn verra en þegar
aðeins tveir aðilar eru á mark-
aðnum.
S.H. ætti aS
gefa meiri uppiýsingar.
— Þér teljið sem sagt, að
aðeins einn aðili ætti að flytja
út frystan fisk?
__Ég teldi það til stóiihags-
bóta fyrir framleiðendur og
landið í heild, að það væri að-
eins einn aðili á markaðnum.
Frh. á bls. 23.

0 0 *0\* +0-0000 * *0 ********* + * + +++ + *+*.