Morgunblaðið - 18.02.1962, Blaðsíða 3

2961 Mqaj '91 •niSepnuung
MORGUUBLAÐIÐ
3
í
(Ólaíur Gíslason) og Skugg a-Sveinn (Böðvar Guðmundsson) stála hníf
og kveða. —Ljósm.: Sv. Þ.
Utilegumennirnir
Grim«»son) og Haraldur (Kristján Ragnarsson). Ljósm. Sv. Þ.
■00-0 0 0 0 0 '00.0-0.0-0-0-0-0 0 0 0 0-
— Hver var Ingirruindur?
— Ingimundur átti annan
staf.
Þegar ég skildi þetta ekki,
bætti hann við:
— Vegir guðs liggja í gegn-
um idjótana.
H. Bl.
0 0 0 0-0.0.00 0\
ÞEGAR mér var boðið að sjá
„Útilegumennina" leikna af
menntaskólanemendum hýrn-
aði heldur en ekki yfir mér,
og ég hygg ég hafi ekki í ann-
an tíma sinnt starfi mínu með
meiri gleði. Böðvar Guðmunds
son hafði sagt mér, að ein-
göngu skólasveinar mundu
leika í leikritinu. Með því
væri hvort tveggja í senn
minnzt aldarafmælis „Útilegu-
mannannat" leikrits. sem 5.-
bekkingur Lærða skólans reit
og varð þjóðleikrit fslendinga,
leikrits, sem ekki hefði áður
verið leikið af menntaskóla-
nemum, þótt undarlegt sé, og
á hinn bóginn væri með þessu
rifjuð upp „Herrahóttin“ eins
og hún fyrst var.
Ég spurði Böðvar, hvað
menntaskólanemendum fynd-
ist nú um þetta leikrit:
— Við höfum mest gaman af
þessum yndislega barnaskap.
Þetta er þjóðsaga, sem er eins
og þjóðsögur eiga að vera.
Svo held ég Matthías hafi ver-
ið svoiítill hetjudýrkandi og
hjá honum kemur öll guðleg
forsjón fram í gegnum idjótin.
Manstu, hvað hann þýddi
Svein dúfu vel. Hann var svo
heimskur, að það var ekki
hægt að skjóta hann í heilann.
★
Þetta á ekki að vera leik-
dómur. Ég vil þó skjóta því
hér að, að vanir leikendur
Ég vildi hughreysta Gvend
eftir ádrepuna og spurði:
— Hver ert þú?
— Ég er nú eiginlega ekki
farinn að átta mig á því enn-
þá. En Ingimundur er afi
minn.
Ketill :
Gvendur smali (Sverrir Hólmarsson) og Grasa-Gudda
(Helgi Haraldsson), — Ljósm.: Sv. Þ.
mundu vart hafa skemmt
áhorfendum betur. Þetta leik-
rit er í einfaldleik sínum hafið
upp yfir alla gagnrýni, en rat-
ar þangað, sem því er ætlað að
fara. Sömu sögu er um leik-
endur að segja Og það er
vegna þess, að öllu er tjaldað,
sem til er, og það er ekki lítið.
★
Eftir sýninguna brá ég mér
niður í „búningsherbergið til
að þakka fyrir mig. Sá ég þar.
hvar Grasa-Gudda slær á lær;
hún er sýnilega í essinu sínu:
- Ég er ein af þeim kerl-
ingum, sem aldrei fara bæjar-
leið án þess að hafa prjónana
sína með sér. Hér áður fyrri
munaði mig ekki um að ljúka
einum vettlingum á sprettin-
um, en nú er ég farin að
heilsu. Gigtin ætlar mig lif-
andi að drepa, og svo er ég
farin að tapa heyrn. En þú
þekkir eflaust margar gamlar
konur, gæskurinn minn, og ef
þú tekur sitt pundið af hverri
og dregur hvergi undan en
ýkir heldur, þá er ég þar lif-
andi komin.
Gvendur smali bar sig held-
ur aumlega og sagðist ekkert
hafa fengið utan undanrennu.
— Þegiðu Gvendur, blaða-
maðurinn ætlar að tala, sagði
Gudda.
Séra Jónas Gíslason:
Guð er gdðsamur
Níu vikna fasta
,,l>ví að himnaríki er líkt húsbónda
einum, er pekk út árla dags til
þessa að leigja verkamenn í vín-
garð sinn. En er hann hafði sam-
ið við verkamennina um denar um
daginn, sendi hann þá í víngarð
sinn. Og hann gekk út um þriðju
stund og sá aðra standa torginu
iðjulausa og sagði við þá: Farið
þér einnig í víngarðinn, og mun
gexa yður það, sem réttlátt er.
Og þeir fóru. Enn gekk hann út
um sjöttu og níundu stund og
gjörði á sömu leið. En er hann
gekk út um elleftu stund, fann
hann aðra standandi og segir við
þá: Hví standið þér hér allan dag-
inn iðjulausir? t>eir segja við hann:
Af þvi að enginn hefur leigt oss.
Hann segir við þá: Farið þér
einnig í víngarðinn. En er kvöld
var komið, segir herra víngarðsins
við verkstjóra sinn: Kalla þú á
verkamennina, og gjald þeim
kaupið, og byrja á hinum síð-
ustu og enda á hinum fyrstu. Og
þeir komu, sem leigðir voru um
elleftu stund, og fengu sinn den-
arinn hver. Og er hinir fyrstu
komu, hugðu þeir, að þeir mundu
fá meira, og þeir fengu einnig
sinn denarinn hver. En er þeir
höfðu tekið við honum, mögluðu
þeir gegn húsbóndanum og sögðu:
I>essir hinir síðustu hafa unnið
eina stund, og þú hefur gjört þá
jafna oss, er borið höfum þunga
dagsins og hita. En hann svaraði
og sagði við einn þeirra: Vinur,
ekki gjöri ég þér rangt til. Hafðir
þú eigi samið við mig um einn
denar? Tak þú þitt, og haf þig á
braut. En ég vil gefa þessum síð-
asta eins og þér. Leyfist mér eigi
að fara með eigur mínar eins og
vil? Eða ertu öfundsjúkur, af því
að ég er góðsamur? Þannig munu
hinir síðustu verða fyrstir og hin-
ir fyrstu síðastir.** Matt. 20. 1—16.
1.
Mörguim finnst þessi dæmisaga
Jesú einkennileg. Var réttlátt að
gjalda öllum jafnt? Höfðu hinir
fyrstu ekki unnið til meiri launa
en hinir, sem síðastir komu otg
unniu aðeins eina stund?
Eftir mannlegu mati virðist
það réttlátt, þótt hitt sé augljóst,
að hinir fyrstu fengu það, sem
þeir höfðu samið um. Það var
ekkert af þeim tekið. Það, sem
gerðist, var hitt, að húsbóndinn
var góðsamur og gaf hinum síð-
ustu jafnt. Þeir höfðu ekki unn-
ið til þess. Þeim var gefið.
Og þeir, sem lengst hötfðu
unnið, vOru öfundsjúkir. Þeim
fannst sjálfsagt, að þeim væri
þá gefið einnig. Þeir gátu ekki
unnað félögum sínum gjafa hús-
bóndans.
Dæmisaga Jesú fjallar u-m
himnaríki. Guð kallar mennina
til rikis síns.
Gyðingarnir voru hin útvalda
þjóð Guðs. Þeir voru valdir til
þess að veita syni Guðs viðtöku
fyrstir allra. Hann fæddist hjá
þeim, starfaði eingöngu meðal
þeirra, flutti þeirn fyrstu boðin
um kærleika Guðs.
Það varð síðan hlutverk læri-
sveina hans, sem tóku við boð-
skapnum af honum, að flytja
þennan sama boðskap út til ann-
arra þjóða, já, þeir voru sendir
til allra þjóða.
Guð elskaði alla menn jafnt.
Gyðingar höfðu engin forrétt-
indi fram yfir aðra í þeim efn-
um. Forréttindi þeirra voru fólg-
in í því, að Jesús fæddist meðal
þeirra.
Farísearnir litu stórt á sig.
Þeir þóttust njóta náðar Guðs
umfram aðra menn. Þeir reyndu
að fegra líf sitt og ávinna sér
þannig eilíft líf með Guði fyrir
eigin verðleika. Þeir töldu sig
eiga skilið meiri laun en aðrir
menn. Þegar Jesús fluttf þeim
boðskapinn um þörf allra manna
jafnt á náð og fyrirgefningu
Guðs, þá hneyksluðust þeir og
snerust gegn honum. Og að lok-
um ruddu þeir honum úr vegi,
létu negla hann á kross.
Við skiljum, að Jesús segir
dæmisögu sína með hliðsjón atf
faríseunum. Hann bendir á þá
náð Guðs, sem veitist óverðsfcuJd
að. Náð Guðs er gefin mönnutn
fyrir trúna á Jesúm Krist, án
þess að þeir hafi unnið til henn-
ar fyrir eigin verðleika.
Enginn getur áunnið sér náð
Guðs. Sennilega hafa fáir menn
komizt jafnlangt í að fegra htf
sitt í ytri efnum og faríseamir.
Því megum við ekki gleyma.
Og samt voru það þeir, sem
fengu þyngstu dómana af munni
Jesú.
Hvers vegna? Jú, þeir höfnuðu
hinni óverðskulduðu náð Guðs
og reyndu að setja eigin verð-
leika í staðann. Allar slikar tii-
raunir eru dæmdar til að mis-
takast.
n.
Hún er furðu lífseig hjá okkur
löngunin til að setja okkar eigin
verk í stað náðar Guðs. Það er
algengt að heyra menn segja:
Guð hjálpar þeim, sem hjálpa sér
sjálfir. Þannig vilja menn sjálfir
leggja grundvöllinn að samfélagi
sínu við Guð. Síðan getur Guð
bætt við þvi, sem kann að vamta
á, ef það vantar þá eitthvað, sem
sumir virðast stundum telja, að
sé alls ekki.
Allar slíkar kenningar eru al-
gerlega í mótsögn við boðskap
Biblíunnar um náð Guðs okkur
veitta í Jesú Kristi. Það er alis
ekkert kristilegt við þær, heldiur
kemur aðeins fram í þeirn al-
menn trúrækni, sem finna má í
öllum trúarbrögðum og falleg-
um siðakenningum.
Það er skýlaus kenning BiblS-
unnar, að allir menn séu synd-
ugir og skorti dýrð Guðs. Qg
hina eina leið, sem okkur er
gefin til samfélags við Guð, er
fyrir trúna á Jesúm Krist. Við
þiggjum náð Guðs að gjöf óverð-
skuldað, alveg eins og verka-
mennirnir í dæmisögunni, sem
síðastir komu í víngarðinn.
Okkur mönnunum er alls ekki
eiginlegt og kært að heyra þenn-
an boðskap um óverðskuldaða
náð Guðs, sem veitist fyrir
trúna. Okkur finnst gert of lítið
úr okkur. Við viljum leggja á-
herzlu á hið jákvæða í fari okk-
ar, sem geti orðið okkur til
tekna.
En það gagnar ekki, því að hið
góða sem hægt er að finna hjá
flestum mönnum, getur aldrei
orðið grundvöllur guðssamfélags
ins. Hitt er eðlilegt, að guðis-
samfélagið beri góðan ávöxt í
lífi mannanna.
Og nú misskilji engin, þegar
ég segi, að trúin á Jesúm Krist
sé skilyrði þess, að okkur veit-
ist náð Guðs.
Hvað er það að trúa? Að trúa
er alls ekki það eitt að þekkja
ákveðin trúarsannindi og sam-
sinna þeim. Ekki heldur það eitt
að játa trú á Jesúm Krist með
vörunum.
Að trúa er að treysta. Að trúa
á Guð er að treysta Guði, þora
að leggja allt á hans vald og
treysta því, að hann muni vel
fyrir öllu sjá. Og lifandi trú ber
ávexti í lífi mannanna.
Guð er góðsamur. Hann hefur
yitjað okkar mannanna af kær-
leika sínum í Jesú Kristi. í hon-
um veitir hann okkur gjaffcr
sínar óverðskuldað, því að það
er hverjum manni um megn að
ávinna sér náð Guðs.
Þökkum Guði góðsemi hans og
náð. Treystum þessari góðsemi
hans. Þá eigum við þegar hlut-
deild í eilífa lífinu með honum
fyrir Jesúm Krist.