Morgunblaðið - 18.02.1962, Blaðsíða 5

Sunnudagur 18. febr. 1962.
M O RC V 1\ B L 4 Ð1Ð
5
0 0 0 0 0 0 0 0 0 02
FYRIR sköxnmu náði sænsk-
ur ljósmyndari þessari mynd
af villtri gaupu. Gaupan er
með hænu, sem bóndakona
nokkur gaf henni. Gaupan á
myndinni sást fyrst fyrir
þremur vikum í nágrenni
bóndabæjar eins í Svíþjóð.
Húsfreyja byrjaði að láta út
mátarieifar handa henni og
eftir það kom hún alltaf reglu
lega og vitjaði matar síns.
Ljósmyndari einn fór á stað-
inn, en hann varð að bíða í 35
klukkustundir áður en hann
náði þessari mynd. Er þetta
fyrsta myndin, sem tekin hef
ur verið af villtri kaupu í Sví
þjóð, svo vitað sé.
Við snerum okkur til Ingi-
mars Óskarssonar og báðum
hann að segja okkur frá gaup
unum og lifnaðarháttum
þeirra og fer frásögn hans
hér á eftir.
„Gaupur eru rándýr og telj-
ast til kattaættarinnar. Sú
tegund, sem bezt er þekkt í
Evrópu heitir á vísindamáli:
Lynx lynx; á dönsku heitir
hún los, á norsku gaupe, á
þýzku luchs. á sænsku lodjur
á ensku lynx og á frönsku
loup cervier. Hún er skógar-
dýr. Á lengd er hún sem næst
120—130 sm og með rófu, sem
í mesta lagi er 20 sm löng.
Líkaminn er nokkru luralegri
en á ketti, fætur og loppur
þrekleg og höfuðið'stórt. Hún
er fremur snögghærð, en með
skegg á kjálkum og með hár-
skúfa á eyrnabroddum. Litur-
inn er rauðgrár að sumarlagi
en gráhvítur á vetrum með
mórauðum og svörtum flekkj-
um á baki og hliðum. Að vor-
inu fæðir læðan 2 eða 3 unga
og hefur þá gengið með í 9
vikur. Ungarnir eru blindir,
þegar þeir fæðast og fá ekki
sjónina fyrr en eftir 16 daga.
Gaupan heldur sig aðallega
í skóglendi og fer mikið ein-
förum, hún er vör um sig, en
fer gætilega að öllu og er þó
harðskeytt rándýr. Hún heyr
ir afburða vel og klifrar og
syndir með ágætum. Er hún
heldur kyrru f.vrir og er vel
södd. þá malar hún eins og
köttur, en hún getur fnæst og
skrækt miklu hærra en nokk-
ur útilegúköttur, þegar ekki
stendur í bólið hennar. Að
deginum heldur hún kyrru
fyrir í góðum felustað, en legg
ur á stað til veiða, þegar
dimma tekur. Að vetrinum,
þar sem snjór er, fer hún slóð
ina sína til baka, þegar hún er
úti að veiða, svo að erfiðara
verði að finna dvalarstað henn
ar. Hún drepur margs konar
dýr sér til viðurværis, svo sem
fugla, ýmis nagdýr, héra, rá-
dýr sauðkindur og geitur svo
að eitthvað sé nefnt. Gaupan
er blóðþyrst dýr og stekkur
oft á bráð sína á 5 metra færi.
Ef hún kemst inn í hænsna
hús eða í fjárhóp er hún vís
til að drepa margfalt meira en
hún fær torgað í það skiptið.
Veiðimenn reyna stundum, og
það með árangri, að snúa á
gaupuna með því að herma
eftir héra eða rádýri. Gaup-
an er mannfælin að eðlisfari.
En eigi hún líf sitt eða unga
sinna að verja, þá er hún ekk-
ert lamb í leik.
Gaupan er nú orðin mun
fátíðari í Evrópu en hún var
fyrr á öldum, hefur henni ver-
ið útrýmt fyrir fuilt og allt úr
mörgum löndum. í Noregi er
hún aðallega á Austur-Ögðum,
á belamörk og í þrændalögum,
þá er hún í Mið-Svíþjóð, í
Rússlandi í Norður-Síbiríu, í
Karpatafjöllum, og í Ölpunum
er fátt eitt af henni. Aftur á 1
móti er önnur tegund af gaupu
í Suður-Evrópu, nefnd
spænska gaupan (Linx par-
della). Skinn gaupunnar er
mjög verðmætt.
Af fjarlægari tegundum af
gaupum get ég nefnt fenja-
gaupu (L. chaus) og eyðimerk
urgaupu (L. caraoal). Sú fyrr-
talda á heima í Vestur-Asíu og
víða í Afríku. Hún var skoð-
uð sem heilagt dýr í Egypta-
landi hinu forna, hafa fundizt
þar smyrlingar af henni. Sú
síðarnefnda á einnig heima
bæði í Afríku og Asíu hún er
spengilegri en Evrópugaupan
og léttari á fæti. enda þarf
hún að vera það. Hún er eyði-
merkurdýr af guðs náð; hún
lifir mikið á hænsnfuglum,
sem hún fælir á fætur. Þegar
þeir eru komnir svo sem 2—3
metra frá jörðu, þá stekkur
gaupan i loft upp og krækir í
þá klónum, sem eru eins og
hárbeittir krókar, og missir
sjaldan marks. En stundum m
þarf hún líka að fá sér strút m
í soðið og þá stekkur hún upp *
á bikið á honum og læsir kjaft 1
inum utan um háls honum, ■
og þart þá ekki fugiinn sá að S
kembg. hærurnar." ■
Hcimslns þegar hjaðnar rós,
en hjartað klökknar,
Jesús gefi mér eilíft IJós,
sem aldrei slökknar.
(Gömul lausavísa).
Taktu f nefið, tóbak hef ég
til að gefa,
þetta ef að kannske kvefið
kynni’ að sefa.
(Eftir ólaf Briem á Grund).
Taktu f nefið, tvinnahrund,
tii er baukur hlaðinn,
komdu svo með káta lund
og kysstu mig í staðinn.
(Gömul tóbaksvisa).
Veik er mundin, opin undin,
óskin bundin.
Þreytt er lundin, löng er stundin,
lokuð stundin.
(Vísa eftir óþ. Höf.)
80 ára verður á morgun, mánu
dag 1®. febr. Guðbjörg Ólafs-
dóttir frá Smyrilshóli nú til
heimiliis að Faxabraut 33A, —
Keflavík.
Söfnin
Ustasafn íslands: Opið sunnud. —
þriðjudag. — fimmtudaf taueardag
kL 130 til 4 eh.
Ásgrimssafn, Bergstaðastrseti 74 er
opið priðjud., fimmtud. og sunnudaga
frá kl. 1.30—4 e.h.
Þjóðminjasafnið er opið sunnud.,
þriðjud., fimmtud. og laugard. kl.
1,30—4 e. h.
Listasafn Einars Jónssonar er lok-
að um óákveðinn tíma.
Minjasafn Reykjavíkurbæjar, Skúla
túnl 2. opið dag ega frá kl. 2—4 e.h.
nema mánudaga.
Tæknibókasafn IMSÍ, Iðnskólanum:
Opið alla virka daga kl. 13 til 19. —
Laugardaga kl. 13—15.
vikudaga og föstudaga, 9—12 og 13—18
þriðjudaga og fimmtudaga
Ameríska Bókasafnið. L^augavegi 13
er opið 9—12 og 13—21, mánudaga, mið
Bókasafn Kópavogs: — Utlán priðju
daga og fimmtudaga í báðum skólun-
um.
Flugfélag íslands h.f. Millilandaflug:
GulMaxi er væntanlegur til Rvíkur kl.
15:40 í dag frá Hamborg, Kaupmanna-
höfn og Osló. Flugvélín fer til Glas-
gow og Kaupmannahafnar kl. 08:30 í
fyrramálið.
Innanlandsflug: t dag er áætlað að
fljúga til Akureyrar og Vestmanna-
eyja. Á morgun til Akureyrar, Horna-
fjarðar, ísafjarðar og Vestmannaeyja.
Loftleiðir h.f.: 18. febr. er Þorfinn
ur karlsefni væntanlegur kl. 06:30 frá
NY. Fer til Luxemborgar kl. 07:00.
Væntanlegur aftur kl. 23:00 Fer til
NY kl. 00:30.
Snorri Sturluson er væntanlegur kl.
20:00 frá NY. Fer til Osló, Khafnar
og Helsingfors kl. 21:30.
Hafskip h.f.: Laxá er væntanleg
til Ibiza í dag.
Jöklax h.f.: Drangajökull er á leið
til Islands. Langjökull er í Rostock.
Vatnajökull er í Rotterdam.
Eimskipafélag Rvíkur h.f.: — Katla
er í Vestm.eyjum. Askja er í Skotlandi
Eimskipafélag íslands h.f.: Brúarfoss
er á leið til Rotterdam. Dettifoss er
á leið til Rvíkur. Fjallfoss er í Hangö
Goðafoss er væntanlegur til Rvíkur
18. febr. Gullfoss fer frá Khöfn 20. 2.
til Leith og Rvíkur. Lagarfoss er í
Rvík. Reykjafoss er í Hamborg. Sel-
foss er á leið til NY. Tröllafoss er á
leið til Hull. Tungufoss er á leið til
Gautaborgar. Zeehaan er á Hólmavík.
Skipadeild SÍS: Hvassafell er í Rvík.
Arnarfell er í Rvík. Jökulfell er vænt
anlegt til Þorlákshafnar í dag. Dísar
fell er 1 Rotterdam. Litlafell er 1 olíu
flutningum í Faxaflóa. Helgafell átti
að fara í gær frá Sas van Ghant til
Rvíkur. Hamrafell fer í dag til Batumi
Rinto er í Bergen.
Stjörnurnar kunna að sjást neðan-
úr djúpum brunni, þegar þær eru
ekki sýnilegar uppi á fjallstindunum.
Eins læra menn margt á dögum mót-
lætisins, sem hina hamingjusömu
dreymir okki um. — Spurgeon.
Sá, sem engan krossinn her, mun
ekki eignast neína kórónu. — Quarles.
Þeir, sem mest hafa þjáðst minna á
þá, sem kunna mörg tungumál. Þeim
hefur lærzt að skilja alla og skildir
af öllum. — Madame Swetchine.
Það er eins með mesta mótlætið og
mestu veiðina. Vér höfum aðeins
sagnir al hvoru tveggja — H. Redwood
Taujiurrkari,
„English Electric", litið
notuð, til sölu. Uppl. í
síma 36609.
ATHUGIÐ
að borið saman við útbreiðslu
er iangtum ódýrara að auglýsa
í Mcrgunblaðinu, en öðrum
blöðum. —
Píanó
til sölu, Homung og Miiller
Vel með farið. Tækifæris-
veorð. Eiríksgötu 17, niðrL
Málningarsprauta
og smergel til sölu, hvort
tveggja öflug verkfæri. —
Uppl. að Laufásvegi 74. —
Sími 13072.

!
Afmælis-
hátíð
verður í Lidó 11. marz
Áskriftalisti liggur
frammi hjá Magnúsi
E. Baldvinssyni,
Laugavegi 12.
D ö k k f ö t
Ktúbburinn
verður lokaður í kvöld
Aðeins þennan eina sunnudag
Á/shátíð Kennaraskólans
verður haldin í Lido, fimmtudaginn 22. febrúar kl.
8,30. Húsið opnað kl. 8.
Nefndin
Ingólfs Café
B / n g ó
í dag kl. 3
Mcða! vinninga:
Tvö armbandsúr
12 manna matarstell
12 manna kaffistell o. fl.
Borðpantanir í síma 12826
TIL SÖLU
IMýtízku 6 herb. ibuð
147 ferm. 1. hæð með sér inngangi. Sér hita og
sér þvottáhúsi við Glaðheima, -—Bílskúrsréttindtí.
fylgja. í kjallara geta fylgt ef óskað er 3 herb. og
bað, sem mætti gera að 2 herb. íbúð.
N Mýja Fasteignasalan
Bankastræti 7 — Sími 24300
og kl 7,30—8,30 e.h. Sími 18546.
Unglingur
óskast til að bera MorgunbJaðið út á
SKIPASUND
LANGHOLTSVEG I