Morgunblaðið - 23.01.1960, Blaðsíða 9

Laugardagur 23. jan. 1960
MORCZJNRLAÐIÐ
9
Alþjóðaflughöfn á
suðurskautslandinu
I>AÐ vakti mikla athygli um
heim allan, er SAS hóf flug-
ferðir yfir norðurheimskauts-
svæðið, milli Evrópu og Aust-
urlanda, fyrir tveimur árum.
Áður lá flugleiðin frá Evrópu
til Japan suður á bóginn, um
Indland. En þegar farið var
yfir norðurheimskautið, til
Alaska og þaðan suður Kyrra
haf, styttist flugleiðin til
muna og í dag fljúga flugvél-
ar margra félaga þessa leið.
En nú vakir það sama fyrir
suðurhvelsbúum. Suðurheim-
skautslandið hefur jafnan þótt
ískyggilegt yfirferðar, en rann-
sóknir og þá aðallega veðurat-
'huganir, sem gerðar voru þar
meðan á alþjóðlega jarðeðlis-
firæðiárinu stóð, hafa borið slíkan
árangur, að alvarlega er nú farið
að hugsa til þess að hefja far-
þegaflug yfir suðurheimskauts-
landið.
Mundi gerbreyta flugsamgöngum
Við norðurhvelsbúar gerum
okkur e. t. v. ekki Ijósa grein
fyrir því hve þetta er samgöng-
um á suðurhveli mikið hags-
munamál. Sem dæmi má nefna,
að flugleiðin ■ yfir suðurheim-
skautið milli Sidney í Astralíu
og Buenos Aires í S-Ameríku
yrði 6,400 mílur, eða um 2,000
mílum styttri en „bein“ flugleið,
sem nú er í athugun — með við-
komu á Tahiti. Hingað til hefur
aðeins verið hægt að komast á
milli Ástralíu og S-Ameríku með
því að fara norður til San-Fran-
cisco en sú leið er helmingi
lengri en heimskautsleiðin.
Þrír flugveUir
Nú þegar hafa verið gerðir þrír
flugvellir á suðurheimskautsland
inu, sem hæflir væru fyrir al-
mennar farþegaþotur. Einn er í
herstöð Bandaríkjamanna við
McMurdo sund, annan hafa
Astralíumenn gert þar sem Wilk-
es nefnist, á ströndinni andspænis
Ástralíu. Þann þriðja hafa Kúss-
ar gert í bækistöðvum sínum í
Mirny, um 2,5000 mílur frá Perth
í Vestur-Ástralíu. Allir þessir
vellir eru mikið notaðir af her-
flugvélum, sem flytja birgðir fyr
ir vísindamenn — og þaðan er
líka farið í rannsóknarflug inn
yfir heimskautslandið. I flutn-
ingunum til McMurdo sunds nota
Bandaríkjamenn t.d. flugvélar,
sem bera 40 tonn af varningi.
Miklar ráðagerðir
á prjónunum
Auk þess hafa bæði Banda-
ríkjamenn og Rússar gert marga
smáfilugvelli á rannsóknarsvæði
sínu, en þeir eru einungis not-
hæfir fyrir smáflugvélar. Hins
vegar hafa Bandaríkjamenn nú í
hyggju að reisa stjóra alþjóða-
flughöfn um 45 mílur frá Mc
Murdo sundi. Búizt er við að
framkvæmdin kosti sem svarar
20 milljónum sterlingspunda, en
þar með væri líka lagður grund-
völlur að beinu flugi frá Ástralíu
til S-Ameríku og S Afríku Flug-
leiðin milli Sidney og Höfðaborg
ar yrði þá um 6,000 milur, eða
1,650 mílum styttri en núverandi
flugleið um Indlandshafið.
Og enn mundi flugleiðin stytt-
ast, ef gerð yrði filughöfn í
Kerguelen, sem er stöð á franska
rannsóknarsvæðinu. Yrði leiðin
milli Sidney og Höfðaborgar inn-
an við 5,000 mílur.
Pan Am fór fyrsta
farþegaflugið
Mörg flugfélög eru þegar far-
in að búa sig undir að fljúga
suðurheimskautsleiðina. Astr-
alska flugfélagið QUANTAS und-
irbýr þjálfun flugliða. Canadian
Pacific Airlines ráðgerir að fram
lengja flugleiðina Vancouver-
Auckland (á Nýja Sjálandi) til
Suður Ameríku. Stóru banda-
rísku flugfélögin hafa ýmsar
ráðagerðir á prjónunum og vafa-
laust koma önnur í kjölfarið.
Pan American er samt eina flug-
félagið sem sent hefur farþegavél
til suðurheimskautslandsins. Þá
var farið til bandarísku herstöðv-
arinnar við McMurdo sund.
En öll þessi áform byggjast
fyrst og fremst á starfi ötulla vís-
indamanna, sem varið hafia beztu
árum ævinnar í þágu vísindanna
á hinu eyðilega og leyndardóms-
fulla landi suðurheimskautsins.
Heimskautslandið
að komast í þjóðbraut
Farþegaflug yfir suðurheim-
skautslandið mun óhjákvæmilega
hefjast innan fárra ára. Fyrst og
fremst vegna hinnar geysihörðu
samkeppni Rússa og Bandaríkja-
manna á sviði vísindanna. Suður-
heimskautslandið mun aldrei
framar verða óbyggt land. Þar
verða hópar vísindamanna, veð-
urathugunarstöðvar og loft-
skeytastöðvar — og útlit er fyrir,
að innan skamms verði hafinn
námugröftur þar syðra og í því
skyni verður flutt þangað mik-
ið vinnuafl. Heimskautslandið
kemst því brátt í þjóðbraut og
nýju þoturnar auðvelda verk-
efnið ekki sízt.
Sverrir Júlíusson
sljórnarformaður
Fiskimálasjóðs
ÞRIÐJUDAGINN 19. janúar sl.
var haldinn aðalfundur stjórnar
Fiskimálasjóðs og fór meðal ann
ars fram kosning formanns og
vraaformanns. — Var Sverrir
Júlíusson, útgerðarmaður, kos-
inn formaður sjóðsins, en vara-
formaður var kjörinn Jón Axel
Pétursson, framkvæmdastjóri.

MORGUNBI-AÐIÐ byrjar í dag að birta greinarflokk eftir
franska rithöfundinn André Maurois. Hefur blaðið fengið
einkarétt hér á landi á greinum þessa vin-
sæla og víðlesna höf'undar. Er í ráði að
ein grein birtist í viku hverri.
Þekktastur er Maurois fyrir ævisögur
sínar, en einnig hefur hann skrifað mikið
í blöð og tímarit og aflað sér margra
lesenda vegna síns létta stíls og mörgu
áhugamála. Helztu verk hans eru ævisögur
Shelleys og Voltaires.
Fyrsta grein André Maurois fer hér á eftir:
Bersögli
VARIZT of mikla bersögli. Ég heyri í anda mótmæl-
in. „Hvers vegna?“ segið þér. „Ráðleggið þér mér að
ljúga? Það er mér ekki lagið. Ég segi bæði vinum og
óvinum það, sem mér býr í brjósti."
Já ég veit, að hreinskilni er dyggð. En eruð þér
viss um, að yður sé alltaf fyllilega ljóst, hvað yður
býr raunverulega í brjósti? Eruð þér öruggur um, að
þér verðið sama sinnis á morgun eða eftir mánuð?
Þér getið ekki verið viss. í kvöld finnst yður eigin-
maðurinn andstyggilegur, af því að hann var að enda
við að neita yður um eitthvað. Þess vegna segið þér
honum óspart til syndanna, og það er allt annað en
ánægjulegt að sitja undir því. Á morgun verður yður
ef til vill ljóst, að hann hafði rétt fyrir sér, og þér
harmið óréttmætar skammirnar. Það er of seint;
tjónið verður ekki aftur tekið. Aldrei mun hann
gleyma orðunum, sem hann sveið svo sárt undan.
Gangið því úr skugga um, að álit yðar sé óumbreytan-
legt, áður en þér gefið bersöglinni lausan tauminn.
Annað veifið erum við í vondu skapi. Ef til vill á
það rætur sínar að rekja til veðurfarsins, höfuðverkj-
ar eða meltingartruflana. Þegar svo stendur á, finnst
manni allt og allir vera óþolandi. Eigum við þá að
skella skuldinni á vini okkar, leikritið, sem við horf-
um á, eða bókina, sem við erum að lesa? Eigum við
að taka á okkur þá áhættu að styggja fólk, sem okkur
er venjulega hlýtt til, af því að okkur hefir orðið
bumbult af hænsnakjötinu eða humarnum? Ég hefi
enga trú á, að neitt sé leggjandi upp úr bersögli þess
manns, sem er illa haldinn líkamlega. Líði manni
illa, er bezt að þegja?
Það kemur fyrir að kona álítur sig ástfangna af
manni, giftist honum og uppgötvar, að hann er ekki
sú hetja, sem hana hafði dreymt um. Hún hélt, að
hann væri mjög viljafastur, en kemst að þeirri niður-
stöðu, að hann er veikgeðja og sífellt á báðum átt-
um. Henni fannst hann skemmtilegur; í sambúðinni
við hann kemst hún að raun um, að hann er alltaf að
endurtaka sjálfan sig. Hann virtist vera bráðsnjall í
samkvæmum; hann reynist Íeiðinlegur í daglegu lífi.
Á hún að segja frá vonbrigðum sínum?
Að sjálfsögðu, munið þér kannski svara. Ef ég segi
honum þetta ekki, verður ekkert úr því, að hann
breytist til batnaðar. Hann mun halda áfram að
segja fullur sjálfsánægju og steigurlætis: „Konan
mín dýrkar mig hreint og beint“. Alla mína ævi
verð ég að hlusta á hann stagla sömu sögurnar. Það
kemur ekki til mála.

Gott og vel. En hugsið yður um tvisvar og jafnvel
oftar, áður en þér ákveðið að segja honum til synd-
anna af fulkomnu hlífðarleysi. Ef þér ætlið ekki að
skilja við hann, annað.hvort af því að yður þykir
vænt um börnin ykkar eða þér berið enn einhvers
konar ástúð í brjósti til hans, brennið þá ekki allar
brýr að baki.yður. Bersögli yðar mun gera hann miklu
lakari en hann er. Hún sviptir hann sjálfstraustinu.
Þér segið honum, að hann sé þrautleiðinlegur, og
hann mun verða þegjandalegur. Hann mun verða
einskis nýtur í starfi sínu, og að nokkru leyti verður
það yður að kenna.
Séu hins vegar vonbrigði yðar óbærileg og þér
komizt að þeirri niðurstöðu, að breytist hann ekki
til hins betra, verið yður algjörlega ómögulegt að
búa áfram með honum, þá, en alls ekki fyrr, skuluð
þér segja honum sannleikann eins vægilega og unnt
er og bíða síðan og sjá, hvað setur.
Bersögli má einna helzt líkja við uppskurð. Ef til
vill reynist hann óhjákvæmilegur, ef í harðbakka
slær. En gætið þess að gera ekki aðgerð á heilbrigðri
ást og vináttu, sem kynni að deyja á skurðarborðinu,
en hefði fljótlega orðið jafngóð aftur, ef náttúran
hefði fengið að vinna verk sitt í næði.