Ísafold - 19.09.1888, Blaðsíða 2

170
19. júní í sumar, og þorði á endanum ekki
fyrir sitt líf að sleppa þeim öðru vísi en
að skrifa rækilega með þeim, svo rækilega,
að hún getur haft beztu vonir um, að þau
geri aldrei neitt af sjer, heldur en þau
væri alls ekki til.
Lög þessi veita nrjett til að útilykja að-
komandi fiskimenn frá bátfiski, nema síld-
veiðar sje, á fjörðum eða tilteknum fjarð-
arsvæðum, sökum fiskiveiða fjarðarbúa«,—
með fiskiveiðasamþykkt samkvæmt lögum
14. des. 1877.
Slíkar samþykktir eru nú, eins og kunn-
ugt er, ekki gildar nema þær öðlist stað-
festing amtmanns, og skal hann samkv.
lögum 1877 synja um slíka staðfestingu,
ef honum meðal annars »virðist samþykkt-
in ganga of nærri rjetti manna eða þröngva
um of atvinnufrelsú.
Nú fara ekki sögur af því, að amtmenn
hafi hingað til verið tiltakanlega tómlátir
í þessari grein eða hugsunarlausir um »at-
vinnufrelsið« o. s. frv., þegar þeir hafa átt
að staðfesta slíkar samþykktir. Bn þó
skipar stjórnin landshöfðingja, að gefa þeim
fyrir fram sjerstaka áminningu viðvíkjandi
þessum lögum, og banna þeim beinlínis að
staðfesta nokkra samþykkt, sem inniheld-
ur útilokun aðkomandi fiskimanna, »nema
amtmanni sje með áreiðanlegum skýrslum
sannað, að eigi sje á annan hátt hægt að
vernda fiskiveiðar þarsveitarmanna#.
Nú er ófróðum spurn: hvenær mun nú
þykja full-sanwað, að enginn vegur annar
sje til að vernda fiskiveiðar þarsveitar-
manna en með útilokun annara ? Eða
hverjir eiga að gefa þessar áreiðanlegu
skýrslur, hvort heldur þeir, sem vilja hafa
fiskisamþykktina, eða þá aðkomumennirnir,
sem eiga að útlokast, t. d. blessaður Fær-
eyingurinn? Annara vitni er naumast til
að dreifa, — með því að þorskinn sjálfan
því miður vantar mál, en það er gömul
sannfæring sumra heimabakaðra fiskifræð-
inga vorra, að enginn geti vitað neitt um hagi
þorsksins í sjónum nema þorskurinn sjálfur.
Annað einkennilegt í þessu brjefi er það,
að ráðgjafinn virðist gjöra ráð fyrir því
eins og hjer um bil sjálfsögðu, að sveita-
stjórnir muni beita ranglátlega valdi því,
er hin nýju lög veita þeim til að jafna á
aðkomumenn við fiskiveiðar hæfilegu út-
svari í samanburði við innsveitarmenn.
Hann skorar því þjónustusamlega á lands-
höfðingja, að brýna fyrir öllum sýslumönn-
um og amtmönnum, að gefa nákvæmlega
gætur að væntanlegum kærum frá aðkom-
andi fiskimönnum yfir sveitarútsvari þeirra,
og nema þau úr gildi, ef þau koma í bága
við lögin o. s. frv.
Björn Gunnlaugsson
25. sept. 1788 — 25. sept. 1888.
Yæri það siður hjer, sem meðal annara
og meiri þjóða, að halda aldar-afmæli
hínna helztu merkismanna þjóðarinnar, þá
mundi hinn 25. þ. m. ekki verða látinn
hjá líða án þess að minnast rækilega og
alúðlega Bjarnar Gunnlaugssonar,—»spek-
ingsins með barns hjartað#, hins eina
heimspekings og hins mesta tölfræðings, er
Island hefir alið.
Annarstaðar alinn, við vildari kjör, hefði
hann að öllum líkindum orðið harla frægur
vísindamaður. Nafnkenndur varð hann
eigi að síður alstaðar þar sem Islands er
getið nú á tímum, fyrir hið mikla þrek-
virki sitt, mæling landsins og hinn ágæta
uppdrátt af því, er hann vann að einn
saman á embættistómstundum sínum hin
beztu þroska-ár æfi sinnar, launalaust eða
því sem næst; — hann sem sagði við kon-
ung í fyrsta skipti sem hann fekk þóknun úr
opinberum sjóði, að það væri of mikið, —
enda sagði líka Friðrik VI., að það væri
hinn fyrsti maður, sem sagt hefði við sig,
að hann fengi of mikil laun.
Æfisögu hans má lesa í Andvara 1883.
—f>að er gott að minnast góðra og mik-
illa manna. Manni dettur í hug, þegar
Bjarnar Gunnlaugssonar er minnzt, það
sem Jón biskup Ogmundsson svaraði, er
honum var láð það, að hann þurfti ætíð
að koma Isleifi biskupi fóstra sínum að,
þegar tilrætt var um einhvern ágætismann :
»Hann kemur mjer jafnan í hug, er jeg
heyri góðs manns getið«.
Ýsulóð og aflabrögð.
Eptir
Guöm. Guömundsson í Landakoti.
I.
Síra Jens Pálsson, prestur á Utskálum,
hefir í Isafold 24., 25. og 28. tölubl. þ. á.
farið nokkrum orðum um grein þá, er jeg
í vetur ritaði um ýsulóðina, og leitazt við
að hrekja þær ástæður, sem jeg færði gegn
ýsulóðabrúkun í Garðsjó seinni hluta vetr-
arins; en af því mjer finnst presturinn
rangfæra eða misskilja sum orð mín, þá
vil jeg leitast við að benda honum á hina
rjettu meiningu þeirra.
Jeg skal fyrirfram geta þess, að jeg rit-
aði ekki grein mína í þeim tilgangi, að
fara í neina blaðadeilu út af þessu ýsu-
lóðamáli, hvorki við síra Jens nje aðra,
sem halda fram ótakmarkaðri lóðanotkun,
heldur til þess, að skýra fyrir almenningi
þær helztu ástæður, sem hafa knúið all-
flesta reynda og greinda útvegsbændur og
fiskimenn hjer og í nærliggjandi hreppum
til að biðja sýslunefndina um að semja
samþykkt, er banni ýsulóðanotkun um þann
tíma ársins, sem þeir álíta hana skaðlega
fyrir fiskigöngurnar, og þessi meining sjó-
manna er byggð á reynslu og eptirtekt
þeirra, ekki einn eða tvo vetur, heldur í
mörg undanfarin ár.
I fyrsta kafla greinar sinnar finnst mjer
mega ráða af orðurn prestsins, sem hann
vilji drótta því að mjer og öðrum mótmæl-
endum lóðarinnar, að það sje af öfund yfir
aflabrögðum Garðmanna, að við óskum
eptir takmörkun á lóðaveiðinni, þar sem
hann segir, að »einhverjir, sem eigi vildu
nota lóðirnar fyrri hluta vertíðars, muni
kenna hinum um, að þeir hafi aflað minna,
»og vilji fá ný lög til að tryggja sjer það
framvegis, að aðrir eigi afli betur». Slík
tilgáta, sem þessi, er ekki að eins tilhæfu-
laus, heldur liggur mjer við að segja, að
hún sje illgirnisleg og ósamboðin eins væn-
um og merkum manni og síra Jens er,
enda fellur hún af sjálfu sjer, þegar þess
er gætt, hversu heimskulegt það væri af
okkur Strandarmönnum og öðrum, sem
stunda fiskiveiðar í sunnanverðum Faxa-
flóa, að óska eptir nokkurri þeirri laga-
ákvörðun, sem miðaði til að rýra eða eyði-
leggja aflabrögð í Garðsjó, einmitt um
þann tíma ársins, sem vjer ekkert getum
aflað hjer heima hjá oss ; því það hefir
enn ekki komið fyrir, svo jeg muni, að
hjer hafi fengizt nokkur verulegur afli á
grunnmiðum á tímabilinu frá 1. janúar til
14. marz. Oss ætti því að vera jafn-um-
hugað um að vernda og tryggja fiskigöng-
ur á þessu tímabili í Garðsjó, eins og á
okkar grynnstu fiskimiðum, því ef afli
bregzt þar, mun sjaldnast þurfa að von-
ast eptir honum um þann tíma á öðrum
fiskimiðum flóans.
Til þess að varast tjón á veiðarfærum
ræður síra Jens okkur til að haga oss að
dæmi Garðmanna við fiskiveiðarnar: hafa
lóðirnar styttri en hjer tíðkast á haustin,
grýta þær betur og hafa tillit til sjávar-
falla. Að hafa lóðir styttri hefir enga þýð-
ingu, þegar sú varúð er viðhöfð, sem flest-
ir fiskimenn tíðka hjer í straumana : að
leggja þær 1 tvennu og þrennu lagi; að
grýta þær betur ætti að vera hægt fyrir
hvern mann, enda . eru sumir farnir að
temja sjer það, en það þarf að vera al-
mennt, svo það komi að tilætlunum not-
um, því ef nokkrir grýta sínar lóðir illa,
reka þær undan straumunum á hinar og
lendir svo allt í lóðaflækjum; en að sæta
sjávarföllum með að leggja þær, er með
öllu ómögulegt fyrir okkur og aðra fiski-