Lesbók Morgunblaðsins - 17.06.2000, Blaðsíða 4

Lesbók Morgunblaðsins - 17.06.2000, Blaðsíða 4
FÆÐING ARSTAÐU R JÓNS SIGURÐSSONAR EFTIR HALLGRÍM SVEINSSON Jörðin Hrafnseyri er á norðurströnd Arnarfjarðar og er nokkurnveginn miðsveitis í Auðkúluhreppi hinum forna. í uf ophafi landnóms er staðurinn nefndur E ;yri við Arnarfjörð og kemur mjög við fornar sögur landsmanna. Þegar kemur fram ó 15. öld er farið að nefna Eyri eftir Hrafni Sveinbjarnarsyni, sem er talinn fyrstur lærðra lækna ó íslandi. Þjóðskörungurinn Jón Sigurðsson fæddistá Hrafnseyri 17. júní 1811 og þar ólst hann upp til 1 8 ára aldurs, er hann hleypti heimdraganum. Sveinn Björnsson forseti staddur á Hrafnseyri 1951. Med honum á myndinni eru þrír Vestfirðing- ar, allir miklir áhugamenn um uppbyggingu á Hrafnseyri. Talið f.v.: Þórður Njálsson, bóndi á Auð- kúlu, Ragnar Guðmundsson, bóndi á Hrafnabjörgum og Sturla Jónsson, hreppstjóri á Suðureyri. Upphaf byggðar ó Eyri í Landnámu segir svo: „Örn hét maður ágætur. Hann var frændi Geirmundar heljarskinns. Hann fór af Roga- landi fyrir ofríki Haralds konungs. Hann nam land í Arnarfirði svo vítt sem hann vildi. Hann sat um veturinn á Tjaldanesi, því þar gekk eigi sól af um skammdegi. Án rauðfeidur, sonur Gríms loðinkinna úr Hrafnistu og sonur Helgu, dóttur Anar bogsveigis, varð missáttur við Harald konung hinn hárfagra og fór því úr landi í vesturvíking. Hann herjaði á Irland og fékk þar Grelaðar, dóttur Bjartmars jarls. Þau fóru til íslands og komu í Arnarfjörð vetri síðar en Örn. Án var hinn fyrsta vetur í Duf- ansdal. Þar þótti Grelöðu illa ilmað úr jörðu. Örn spurði til Hámundar heljarskinns, frænda síns norður í Eyjafirði og fýstist hann þangað. Seldi hann því Áni rauðfeldi lönd öll milli Langaness og Stapa. Án gerði bú að Eyri. Þar þótti Grelöðu hunangsilmur úr grasi.“ Fundnir langeldar i skóla Grelaðar Sagan af Grelöðu og Án rauðfeldi, stutt og iaggóð, er nokkuð sérstök og mörgum hug- stæð, enda fá dæmi um slíkar kjarnakonur sem Grelöðu og búsetuval hennar. Spurningin er hvort þetta er hugarfóstur Landnámuhöf- undar um hina fyrstu ábúendur á Eyri. Margt bendir til að svo sé ekki. Frá því er að segja, að þar sem Hrafnseyr- ará rennur til sjávar, hefur myndast eyri sem bærinn tók strax nafn af. Þar á eyrinni voru tóftarbrot nokkur á víð og dreif og var ein þessara tófta nefnd Grelutóftir en nokkuð var það orðið á reiki þegar kom fram á 20. öld hvar þær raunverulega voru. Nú var það sumarið 1976, að undirritaður tók sér skóflu í hönd og fór við þriðja mann til að reyna að staðsetja Grelutóftirnar svo þær ekki týndust. Fylgdar- mennimir voru þeir feðgar Ágúst Böðvarsson, þáverandi forstjóri Landmælinga íslands, sonur séra Böðvars Bjarnasonar, sem prestur var á Hrafnseyri í 40 ár og Gunnar, sonur Ágústar. Er ekki að orðlengja það, að þegar ég stakk niður skóflunni í líklegustu tóftinni, kom strax upp aska og beinaleifar. Kom þar í ljós undan sverðinum nokkuð sem greinilega var langeldur að okkar mati og var ekki nema skóflustungan niður á hann. Var nú haft sam- band við Þór Magnússon, þjóðminjavörð og 4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 17. JÚNÍ 2000

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.