Milli mála - 01.01.2010, Side 60

hverjum öðrum miðlum sem ekki eru bókfastir, eða jafnvel færðir
aftur til bókar í breyttri mynd, og umfram allt með breyttum
áherslum og túlkun.26 Hutcheon telur að endurgerð uppfylli ein-
faldlega ekki skilyrði aðlögunar nema þegar hún er um leið skap-
andi endurtúlkun sem stendur undir sér án stuðnings upprunalega
verksins. Þriðja merking aðlögunar að mati Hutcheon felst í við -
töku verksins, þar sem textatengsl veita þá sérstöku ánægju sem
gefst þegar við berum kennsl á frumverkið en njótum samtímis frá-
vikanna sem gæða nýja verkið nýju lífi. En þá er ónefnd sú merk-
ing orðins sem vísar til menningaraðlögunar, sem er jafnframt
undir staða þýðinga og aðlagana, sem nú mun verða gerð skil.
Bandaríkin og Kanada eiga það sameiginlegt að vera að stofn-
inum til fjölþjóðleg og fjöltyngd innflytjendasamfélög þar sem
ensk tunga og menning náðu yfirhöndinni, en yfirlýst menningar-
stefna þjóðanna hefur verið býsna ólík. Í bandarísku samfélagi er
yfirlýst markmið að hræra fjölbreytta og ólíka menningarstrauma
í einn tiltölulega einsleitan bandarískan þjóðarbræðing (e. melt-
ing pot)27 en í Kanada var hugmyndin um mósaík-mynd höfð að
leiðar ljósi í opinberri menningarstefnu (e. cultural mosaic) allt
þar til hugtakið um fjölmenningu tók að leysa hana af hólmi í
opinberri stefnumótun á níunda áratug tuttugustu aldar.28
Bandaríska deiglan og kanadíska mósaíkið eru því hvort tveggja
blendingshugtök en lögmálin sem liggja þeim til grundvallar eru
þó allt önnur því í mósaíkmynd er hver flís eða myndbrot sérstakt
og aðgreinanlegt þótt það sé fyrst og fremst nauðsynlegur hluti af
heildarmyndinni.
Fram til ársins 1947, þegar frumvarp um kanadískan þegnrétt
öðlaðist gildi, voru Kanadamenn þó einfaldlega breskir þegnar;
ÞýðIng, SKöPun, aðLögun?
60
26 Linda Hutcheon, A Theory of Adaptation, new York; London: routledge, 2006, bls. 7–9.
27 Laura Laubevoá, „Melting Pot vs. Ethnic Stew“, í Encyclopedia of The World’s Minorities,
ritstj. Carl Skutsch, 2. bindi, new York, London: routledge, 2004. Sjá færslu á vefslóð
höfundar: http://www.tolerance.cz/courses/texts/melting.htm. Hugtakið „melting pot“ er
rakið til frægrar bókar Michel-guillaume-Saint-Jean de Crèvecoeur (1735–1813), Letters
from an American Farmer (1872) sem hann birti undir höfundarnafninu J. Hector St. John.
Sjá nánar um hann í Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online.
Encyclopædia Britannica, 2010, á slóðinni http://www.britannica.com/EBchecked/topic/
142841/Michel-guillaume-Saint-Jean-de-Crevecoeur [sótt 18. desember 2010].
28 John Murray gibbon (1875–1952) fannst bræðslupotts-hugmyndin vera byggð á menning-
arlegu ofríki og taldi vænlegra að viðhalda menningarlegum tengslum innflytjenda við upp-
runann í bókinni Canadian Mosaic (1938), en hún lagði grunninn að opinberri menningar-
stefnu Kanadamanna.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 60