Sunnudagsblaðið - 17.01.1965, Blaðsíða 14

Embættismcnn skyldu alltaf ótt-
ast konunginn, en herbergisfé-
lagar þurfa að standa honuín
jafnfætis. Ef embættismaður er
náinn konungmun hættir honum
tii áð kúga almúgann.
Ýmsir kostir fylgja þvi að hefa
herbérgisfélaga. í fyrsta lagi
halda þeir konungihum félags-
slcap. í öðru lagi eru þeir eins
konar lífverðir, því að þeir fylgja
konunginum bæði nótt og dag, og
ef hætta kemur upp, geta þeir
vefndað konunginn. Og í þriðja
lagi getur konungurinn sagt ým-
islegt bæði léttúðugt og alvarlegt
við herbergisfélaga sinn, sem ekki
væri hollt cyrum vesírsins eða
annarra aðalsmanna. þar sem þeir
eru starfsmenn hans og embætt-
ismenn. Og í fjórða lagi getur
hann heyrt alls konar slúður af
vörum herbcrgisféiaga áíns, því a®
þeir geta skýrt frá ýmsu, drukkn-
ir sém ódrukknir, og þetta et
bæði kóstur ég ávinningur.
HefbergisféJagi verða ,að vera
vel skapaður, kunna margt fyrir
sér og vera svipglaður. Hann
verður að hafa rétta trú, geta
þagað . yfjr leyndarmálum . og
klæða sig'. vel.. Hann verður að
kunna m'ikíð af sögutn og áeviií-
týrum,. bæði kátlegum og alvar-
legum, og getá sagt Vel frá. —
Hann vérður állt áf að verá skraf-
hreýfínn ■ og skemmtilégur. Hann
WmBBáBBBS
ingu. En í fjölmörgum atriðum
öðrum fór Kópérnikus villur veg-
ar að hætti samtímamanná- sinna
og fyrirrennara, t, d. gerði hann
ráð fyrir, að pláneturnar snér-
ust í réttum hring umhverfis
sólil, en Kepler sýndi fram á síð-
ar, að braut þeirra er sporbaug-
verður að geta teflt skák, og bezt
er, að hann geti leikið á hljóð-
færi og beitt vopni. Hann verður
alltaf að vera sammála konungn-
um, og hann verður að hrósa öilu,
sem konungurinn segir eða gerir.
Hann má ekki nudda: — Gerðu
þetta, •— gerðu þetta ekki, því
að konunginum mundi mislíka
slíkt.
★
Upplýstir konungar og vitrir
ráðherrar hafa aldrei veitt sáma
manninum tvö embætti né tveim-
ur mönnum sama embættið, og
árangurinn hefur verið sá, að
stjórninni hefur farnazt vel. Sé
sama marininum veitt tvö emb-
ætti, verður annað starfið alltaf
illa. unnið,, og yfirleitt er rcyndin
sú. að maður í tvéimur störfum,
bregzt £ báðum, og þarf stöðúgt
að búa við ávitúr og óánægju
vegna frammistöðu sinnar. Ef á
b:nn bóginn tveimiií mönnum ér
veitt. sama embættið velta þeir
hvor um sig ábýrgðinni ýfir á
hinn og verkið vérður óleyst. Um
þetta segir í málshættinum: „Séu
húsmæðurnar tvær, verður húsið
ékkj sóþað. Og séu húsbændúrn-
ir tveir', hrynur það til grunna.”
Annar þeirra hugsar með sér: „Ef
ég legg- það á mig að vinna starf-
’i vc og sé úm, að ekkert faii
■ r skorðum, mun husbóndi okk*
. .:«■ Jcmwi! ii
v :kki hringur. En þetta rýrir
í ngu' ■ gildi uppgötvuhar hanSt
st olli aldahvörfum í stjarn-
fr.cö. og varð grundvöllur þeirr-
ar .' cimsniyhdar, sem síðari hefur
ver. í við lýði.
Þegar Kópernikus Ioks ákvað
að gefa út æviverk sitt, var hann
oröinn roskinn maður og farinn
að heilsu. Hann var einmana í
klaustrihu, því að svo var komið,
að hann var þar orðinn manna
frjálslyildastur í trúarefnum Og
gat jafnvcl úmgengizt mótmæl-
ehdur, eihs og skýrt kom fram
við heimsókn Rheticusar. Þá
muml klausturbræður hans hafá
haft ýmigust á hohum vegna
kenninga hans, sem þeim virtlst
ganga bæði í berhögg við kirkju-
lærdóminn og heilbrigða skyn-
semi, En þegar hann sendi hand-
fiÍtStjðri:
Kristján Bersi Ólafsson
Útgefandí.-
AlþýSublaðiS
Prentun:
Prentsmiðja Aiþýðublaðsins.
30 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐID
ar halda, að það sé að þakka
hæfileikum og dugnaði félaga
míns, en ekki iðni minni og þol-
seigju.” Hinn hugsar á sama hátt:
„Hvers vegna ætti ég að vcra
að strita fyrir bkkert og fá ekki
neinar þakkir fyrir? £>að er sama
hvað ég legg á mig, húsbóndinn
heldur, að félagi minn hafi unnið
verkið.”
Árangurinn verður sá, að allt
fer í handaskolum, og ef spurt
ér, hvað valdi þessum ódúgnaði,
munu báðir kenna hinum um. En
•cf máíið er brotið til mérgjar og
hugsáð um það skynsamlega, sést,
að þfetta er hvorugúm að kenna.
Þetta er þeim að kenna, sem
véitti . tveimur mönnum sama
starfið. Og þcgar einum manni
eru veitt tvö embætti, bendir það
á getuieýsi vesírsins og afskipta-
léýsi konungsiris. Á vorum dög-
um. gegna alóhæfir menn alít að
tíu embættum, — og þegar nýtt
starf íösnar, ver^ja þeir kröftum
ög fjármunum til að.reyna að ná
í það lika. Eriginn spyr, hvort
þcssir menn séu verðir embætt-
isins, hvort þeir hafi. hæfni til
þess, hvort þeir kunni nokkuð
til stjórnarstarfa eða viðskipta, og
hvort þeir geti rækt þau mörgu
störf, sem þeir hafa fyrir. Og á
meðan eru færir, traustir og
reyndir ménn atvinriulausir, sitja
auðum höridúm heima hjá sér.
'ritið frá sér til prentunar, átti
líann ekki langt eftir ólifað. 18
hiánuðum eftir að Rheticús liélt
heim, andaðist hann. Rit hans var
að koma út um þær múhdir, og
sagt ér, að fyrsta eintak bókar-
innar liáfi verið Iátið í hendur
honum sama daginn og hann gaf
úpp andahn, cn þá hafði hann
verið rænulaus um skeið. Það var
21. maí 1543. 1
Kóþcrnikus vár grafinn í dóm-
kitkjunhi í Fraucnburg óg þar
hvila líkámsleifar hans enn. 158Í
var minriingarskjöldur um hann
festur Upþ á végg dómkirkjunn-
ar, og i fæðingarborg hahs, Tor-
Un, var honum reist minnismcrki
árið 1853. En veglegastá minnis-
rriefki hans er framlag hans til
framþróunar vísindanna.