Alþýðublaðið - 15.11.1994, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 1994
ALÞÝÐU BLAÐIÐ
7
Gat ekki lengur unnið við þessar aðstæður
- segir Guðmundur Árni Stefánsson fyrrverandi félagsmálaráðherra um afsögn sína.
„Það eru viss tímamót á mínum
pólitíska ferli nú þegar ég læt af
störfum félagsmálaráðherra en engin
endalok. Störf ráðherra fela í sér
mikla ábyrgð og eru tímafrek, en nú
taka við hefðbundin þingstörf að
minni hálfu og það eru mörg mál
sem ég vil koma fram í þinginu.
Einnig gefst mér betra tækifæri til að
sinna innri málum flokksins sem
varaformaður hans og svo mínu
kjördæmi, Reykjaneskjördæmi,"
sagði Guðmundur Ámi Stefánsson
fyrrverandi félagsmálaráðherra í
samtali við Alþýðublaðið í gær.
Guðmundur Ámi sagði af sér ráð-
herradómi síðast liðinn föstudag í
kjölfar skýrslu Ríkisendurskoðunar
unt embættisfærslu hans sem heil-
brigðisráðherra frájúní 1993 til jafn-
lengdar á þessu ári. Guðmundur
Ámi Stefánsson sagði er hann til-
kynnti afsögn, að ekkert kæmi fram í
þessari skýrslu sem kallað frarn af-
sögn sína. Hins vegar hefði hin opin-
bera umræða ekki snúist um málefni
eða efnisatriði heldur einkennst af
upphrópunum og ósönnum fullyrð-
ingum. Sú óvandaða umræða myndi
að óbreyttu halda áfram til skaða fyr-
ir störf hans í félagsmálaráðuneytinu
auk þess sem Alþýðuflokkurinn
hefði ekki hlotið sanngjama umíjöll-
un og sama gilti að hluta um ríkis-
stjómina. Með vísan til þess hefði
hann ákveðið að biðjast lausnar frá
störfum félagsmálaráðherra.
Við þær umræður sem hafa farið
fram síðustu vikur um embættis-
færslu Guðmundar Áma hefur hann
sagt að svo virtist sem um skipu-
lagða aðför væri að ræða á hendur
sér. Hvað á hann við með því?
„Það eru viss tímamót á mínum pólitíska ferli nú þegar ég læt af störfum félagsmálaráðherra," segir Guðmundur Árni Stefánsson. Hér gengur hann út úr Borgartúni 6 á föstudaginn eftir
að hafa gert grein fyrir skýrslu Rikisendurskoðunar og tilkynnt um lausnarbeiðni sína sem ráðherra. A-mynd: E.ÓI.
Minnisblad ríkislögmanns
„Þegar menn horfa á kjama máls-
ins og greina aðalatriði frá aukaatrið-
um þá hefur þessi umfangsmikla
umræða frá því í sumar, sem hófst í
gulu pressunni og bætti síðan utan á
sig eins og snjóbolti, ekki verið efn-
islega í neinu hlutfalli við umfangið.
Ýmislegt sem hefur verið týnt til og
blásið út hefur reynst tóm ósannindi
og slúður. Málefnin hafa ekki verið
ráðandi í þessari umræðu heldur um-
búðir utan um lítið sem ekki neitt.
Skýrsla Ríkisendurskoðunar und-
irstrikar að stjómsýsla mín í öllum
meginatriðum var með hefðbundn-
uin hætti og í samræmi við viður-
kenndar stjómsýslureglur. Þar komu
fram eðlilegar ábendingar urn innra
starf ráðuneytisins eins og gengur og
gerist. I raun og vem er það aðeins
eitt mál sem Ríkisendurskoðun finn-
ur að í skýrslunni og ég er ekki full-
komlega sammála þeim niðurstöð-
um. Á fundi með fréttamönnum á
föstudag sagði ég tímabært að fjöl-
miðlar færu að vinna heimavinnuna.
Ég nefndi sem dæmi að margnefnt
minnisblað ríkislögmanns varðandi
Bjöm Önundarson, sem ég bað um í
október fyrir ári og fékk í nóvember
sama ár, væri ekkert leyniplagg eins
og ætla mætti af niðurstöðum Ríkis-
endurskoðunar. Ég vísaði til frétta-
FLOKKSSTARF
Alþýðuflokkurinn á
Norðurlandi eystra:
Kjördæmisþing
á laugardaginn
Jón Baldvin
Sigbjörn
Kjördæmisþing Alþýðuflokksins á Norðurlandi eystra verð-
ur haldið í Veitingahúsinu Við Pollinn á Akureyri, laugar-
daginn 19. nóvember, klukkan 16:00 til 19:00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Framboðsmál.
3. Undirbúningur Alþingiskosninga: SigurðurTómas
Björgvinsson framkvæmdastjóri Alþýðuflokksins.
4. Stjórnmálaviðhorfið: Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra, Sigbjörn Gunnarsson formaður
fjárlaganefndar Alþingis.
5. Önnur mál.
Allir jafnaðarmenn velkomnir.
- Stjórnin.
flutnings af tilvist þessa minnisblaðs
og sýndi úrklippur af fréttum sem
birtust þegar minnisblaðið kom
fram. Eftir sem áður hefur því enn
verið haldið fram um nýliðna helgi
að þetta hafi verið eitthvert leyndar-
plagg. Þetta er gott dæmi um hve erf-
itt það hefur verið að koma stað-
reyndum á framfæri," sagði Guð-
mundur Ámi Stefánsson.
Dró mátt úr flokksmönnum
Guðmundur Ámi var spurður
hvort þessi umræða hefði skaðað Al-
þýðuflokkinn. Um það sagði hann
meðal annars:
„Svona langvarandi umræða sem
byggir á tilfinningum og upphrópun-
um þar sem rök ná ekki í gegn hlýtur
auðvitað að draga mátt úr flokks-
mönnum. Umræðan hefur tíma-
bundið áhrif á mig sem einstakling
og alverst er að ég fann að þetta var
farið að hafa áhrif á þau mikilvægu
málefni sem ég var að vinna að í fé-
lagsmálaráðuneytinu. Það var mitt
kalda mat að ég gæti ekki unnið
lengur við þessar aðstæður.“
- Sumir flokksmenn vildu að þú
bœðist lausnar en aðrir að þú héldir
ótrauður dfram. Hefur þetta ein-
liverja eftirmúla innan flokksins af
þinni hdlfu?
„Nei, langt í frá. I Alþýðuflokkn-
um hafa menn eðlilega íeyfi til að
hafa mismunandi skoðanir. Ég var
hins vegar ósáttur við það að margir
töldu ekki ástæðu til að ræða við mig
og fá rnína hlið á málunum áður en
þeir tóku afstöðu opinberlega. Þetta
voru þó fyrst og fremst meðlimir úr
einu flokksfélagi, Félagi frjálslyndra
jafnaðarmanna, og stjóm þess. Það
er því raun um að ræða örfáa einstak-
linga og af minni hálfu verða engir
eftirmálar.
Nú hefur Rannveig Guðmunds-
dóttir tekið við mínu starfi sem fé-
lagsmálaráðherra og ég óska henni
velfamaðar og er reiðubúinn til að
aðstoða hana á allan hátt eftir því
sem hún óskar.“
Hræsni Ólafs Ragnars
Talið barst að þeirri staðreynd að á
umliðnum ámm hafa ýmsar ákvarð-
anir sumra ráðherra þótt orka tví-
mælis svo ekki sé meira sagt án þess
að þeir hafi sagt af sér eða verið uppi
ákveðnar kröfur um slíkt. En breytir
afsögn Guðmundar Áma viðhorfum
til ábyrgðar ráðherra?
„Um það skal ég ekki segja. Það er
hins vegar fróðlegt að sjá hvort fjöl-
rniðlar hafi uppburði í sér til að
skoða önnur mál sem snerta störf
ráðherra. Og eiu aðrir tilbúnir til að
leggjast undir smásjá Ríkisendur-
skoðunar? Formaður Alþýðubanda-
lagsins hefur farið mikinn í þessu
máli. En honum hefur tekist að kom-
ast hjá því að svara þeirri spumingu
hvort hann sé reiðubúinn að láta Rík-
isendurskoðun skoða sína stjóm-
sýslu árin I988 til 1989, þegar hann
var ráðherra. Ég hef nefnt nokkur
dæmi úr skýrslum Ríkisendurskoð-
unar varðandi aðfinnslur á hans
störf. Nú hefur Ólafur Ragnar verið
með hávaða og gert mikið úr því að
ég hafi ekki tekið mið af áliti ríkis-
lögmanns. Þetta er sami maðurinn
sem gekk þvert á viðhorf ríkislög-
manns í máli fræðslustjórans á Norð-
urlandi eystra 1988. Fræðslustjórinn
fór í mál við ríkissjóð vegna upp-
sagnar og fékk dæmdar 800 þúsund
krónur í undirrétti. Ríkislögmaður
áfrýjaði til Hæstaréttar. En Ólafur
Ragnar Grímsson þáverandi fjár-
málaráðherra gerði svo mikið með
álil ríkislögmanns að hann tók málið
úr Hæstarétti, greiddi fræðslustjór-
anum þessar 800 þúsundir og 700
þúsund krónur til viðbótar bótum
undirréttar. Nú kemur þessi sami Ól-
afur Ragnar fram í öllum fjölmiðlum
og er yfir sig hneykslaður á að ég fór
ekki í einu og öllu eftir áliti ríkislög-
manns.“
Opid prófkjör í
Reykjaneskjördæmi
Undirbúningur er hafinn að fram-
boði Alþýðuflokksins í Reykjanes-
kjördæmi og bæði Guðmundur Árni
og Rannveig Guðmundsdóttir hafa
lýst því yfir að þau stefni á 1. sæti
listans. En með hvaða hætti vill Guð-
mundur að niðurröðun á listann fari
fram?
„Löngu áður en þessi deilumál
leiddu til afsagnar minnar sem ráð-
herra höfðum við þingmennimir rætt
það við stjóm kjördæmisráðsins að
það væri eðlilegt að hafa opið próf-
kjör. Þetta er besta aðferðin og ekki
síst í ljósi þess að fyrir síðustu kosn-
ingar var ekki prófkjör heldur stillt
upp vegna sérstakra kringumstæðna.
Var það gagnrýnt af ýmsum. Nú hef-
ur margt breyst frá því að raðað var á
framboðslistann síðast. Ég held að
það sé heppilegt við þær aðstæður að
hinn stóri hópur flokksmanna hér í
kjördæminu velji listann og það yrði
styrkur fyrir flokkinn að halda opið,
fjölmennt og gott prófkjör."
Velferdin og
Evrópusambandid
í framhaldi af þessu var Guð-
mundur Ámi spurður hver yrðu
helstu kosningamál Alþýðuflokks-
ins:
„Það liggur í augum uppi að minni
hyggju að kjaramál og hagur fjöl-
skyldna í landinu verða meginmálin.
Það hefur reynt á þolrifin hjá launa-
fólki almennt í samdrætti síðustu ára
og það þarf að bæta kjör fólks með
ýmsum hætti. Þá er ég ekki bara að
tala um þá sem em lægst launaðir
heldur hinn almenna launantann sem
er mjög skuldsettur. Eitt af þeirn
málum sem ég var að vinna að í fé-
lagsmálaráðuneytinu og innan míns
flokks er að koma á greiðsluaðlögun
fyrir skuldsettar fjölskyldur. Það þarf
líka að betmmbæta húsnæðislána-
kerfið í þá átt að létta greiðslubyrð-
ina. Sömuleiðis þurfum við að leggja
höfuðáherslu á atvinnumálin því það
er ekki hægt að una því að hér sé at-
vinnuleysi. Það hefur að vísu dregið
úr því og er nú um 3,4% en það er of
mikið.
Við þurfum líka að styrkja vel-
ferðarkerfið og ég hef verið að horfa
sérstaklega á hag bammargra fjöl-
skyldna sem þarf að bæta. Velferðar-
málin í víðum skilningi verða því
stærstu baráttumál okkar í komandi
kosningum.
Utanríkismálin verða líka mjög
áberandi í umræðunni og þar á ég við
hugsanlega aðildarumsókn okkar að
Evrópusambandinu. Ég vil sjá um-
ræðuna snúast um það hvað aðild að
ESB þýðir í raun og vem fyrir hag ís-
lenskra ljölskyldna. Það þarf að
koma því betur til skila en hingað
til.“
- Fylgi flokksins hefur dalað mjög
samkvœmt skoðanakönnunum...
„Þessi könnun Morgunpóstsins er
ekki nærri neinu lagi enda tekur
helmingur þátttakenda ekki afstöðu.
En vissulega þurfurn við Alþýðu-
flokksmenn að láta meira lil okkur
taka og í okkur heyra. Ég hef sagt
bæði gagnvart sjálfum mér og
flokknum að nú eigi að snúa vöm í
sókn af fullum krafti. Við höl'um
málefni og allar forsendur til þess að
sækja fram og ef okkur tekst að þétta
okkar raðir held ég að við höfum
engu að kvíða. En það er stuttur tími
til stefnu og við eigum að hefja kosn-
ingabaráttuna strax.
Það er fróðlegt að sjá í skoðana-
könnun Morgunpóstsins að þegar
spurt var hvort ég hafi tekið rétta
ákvörðun um að segja af mér taka
flestir afstöðu. Mikill meirihluti seg-
ir að ég hafi tekið rétta ákvörðun og
ég eigi að gefa kost á mér við kom-
andi kosningar. Þetta er mjög hvetj-
andi niðurstaða og sýnir glöggt að
fólk telur að ég eigi að halda áfram í
pólitík."
Gamaldags
jafnadarmadur
- Hvaða augum lítur þú þær um-
rœðursem hafa verið tippi undanfar-
ið um samfylkingu félagshyggju-
fólks?
„Ég held að þetta sé andvana fætt
eins og allt er í pottinn búið um þess-
ar mundir. Ég er mikill sameiningar-
maður og hér í Hafnarfirði fómrn við
þá leið að sameina kjósendur undir
hatti Alþýðuflokksins. Það er auðvit-
að langbesta leiðin en kannski að
hún gangi ekki alls staðar. Ég held
því miður að fyrir þessar kosningar
verði ekki af neinni sameiningu fé-
lagshyggjuafla og þarf ekki að eyða
meiri tíma í þær tilraunir. Það er
heldur ekki trúverðugt þegar Ólafur
Ragnar Grímsson telur sig sjálfskip-
aðan leiðtoga sameinaðrar fylkingar.
Ég minni á að Reykjavíkurlistinn
varð til úr grasrótinni. Þar voru það
ekki forystumenn flokkanna sem
réðu heldur grasrót kjósenda sem bjó
til þennan vettvang. Ég held að það
sama þurfi að gerast til að ná fram
sameiningu félagshyggjuaflanna.“
- Hefur Alþýðuflokkurinn fengið á
sig hœgri stimpil í augum kjósenda
vegna stjómarsamstaifsins við Sjálf-
stœðisflokkinn?
„Vafalaust er það svo í augum
margra kjósenda og er ekki nýtt í
sögunni. Nú erum við búnir að vera í
ríkisstjóm í sjö ár og það hefur auð-
vitað áhrif á afstöðu fólks til flokks-
ins, ekki síst þegar ytri erfiðleikar
hafa heijað á. Við höfunt reynt að
verja velferðarkerfið við þröngar að-
stæður og tekist það nokkuð vel að
mínu áliti.
Það er auðvitað áherslumunur
milli einstaklinga í Alþýðuflokknum
eins og í öllum flokkum. Ég er jafn-
aðarmaður af gamla skólanum en
viðurkenni veruleika nútímans og
nauðsyn á breyttum vinnubrögðum.
En grundvöllur jafnaðarstefnunnar
breytist ekki að minni hyggju og þar
ber velferðarkerfið hæst og að allir
fái möguleika á að lifa mannsæm-
andi lífi,“ sagði Guðmundur Ámi
Stefánsson að lokum.