Lesbók Morgunblaðsins - 05.05.1990, Blaðsíða 6

Laugardagur 11. maí 1940.
MORGUNBLAÐI®
Fallhlifahermennirnir i Hoilandi
RAKE. AF MDBJrV tíBB
á sitt vald. Hjeldu þeir þaðan áfram og náðu nokkrum
hluta borgarinnar á sitt vald, en hollenska setuliðinu
tókst að stöðva þá á vinstri bakka Leh-fljótsins. Síðast
þegar frjettist var barist á götum borgarinnar, og höfðu
verið reist götuvirki og strœtisvagnar cg sporvagnar m.
a. notaðir i því augnamiði.
1 annari tilkynningu hollensku herstjórnarinnar, sem gefin
var út síðdegis í gær, segir, að víðasthvar hafi tekist að slá
hring utanum hinar dreifðu hersveitir Þjóðverja, sem settar
voru á land úr flugvjelum. Herdeildum þessum, segir í tilkynn-
ingunni tókst fyrst í stað að ná nokkrum árangri með því, að
koma hermönnum okkar á óvart. í mörgum tilfeilum voru hinir
þýsku hermenn klæddir í einkennisbúninga hollenska hersins og
í sumum tilfellum jafnvel í einkennisbúninga breskra og franska
hersins.
Þjóðverjar reyndu á sama hátt að ná flugvöllum í Belgíu
á sitt vald. En fregn um að þeir hefðu tekið 5 belgíska flug-
velli var mótmælt í Briissel í gær, og sagt að hún væri upp-
ápuni einni
Hermálaráðherra Belga sagði í gær, að margir fallhlífar-
hermenn hefðu lent í Belgíu, en, bætti hann við, við gerðum út
af við þá.
1 tilkynningu hollensku herstjórnarinnar í gær segir, að
fjórar brynvarðar járnbrautarlestir Þjóðverja hefðu verið eyði-
lagðar, og að ein þeirra hafi verið sprengd í loft upp er hún
fór yfir brú.
Strax í gærmorgun þegar innrás Þjóðverja hófst, yar veitt
vatni yfir hernaðarlega mikilvægustu hjeruðin í Hollandi og
gekk það að óskum samkvæmt fyrirfram gerðri áætlun.
Loflhernaðurinn
FRAMH. AF ÞEJÐ.TU SÍÐU.
í öðrum borgum vayð nokkuð tjón á mannvirkjum, en tjón l>etta
var þó tiltölulega lítið, að því er segir í hernaðartilkynningu Frakka
í gær.
Þýskar flugvjelar voru á sveimi í tvær klst. yfþ- París í gær-
morgun, og flugu lágt, en vörpuðu ekki niður neinum sprengjum.
En nokkuð manntjón varð í borginni af völdum kúlnaskota úr loft-
varnabyssum. __________________
Loftárás á
Briissel.
f Belgíu svifu þýskar flugvjel-
ar í iy2 klst. í gærmorgun yfir
höfuðborginni, Briissel, og vörp-
uðu niður sprengjum. Ein eða
fleiri sprengjur fjellu í einhverju
þjettbýlasta hverfi borgarinnar og
fórust 32 manns, en 61 særðist.
Belgiska stjórnin bað í gær
stjórnina í Washington að koma
þeim boðum til þýsku stjórnar-
innar, að lýst hefði verið yfir því,
að Briissel væri opin bofg, og að
þess yrði stranglega gætt, að eng-
ann her færi um borgina.
Samt sem áður bárust fregnir í
gærkvöldi um nýja loftárás Þjóð-
ycrja á Briissel.
‘ Loftárás var einriig gerð á Anf-
"werpen og loftorusta var háð yf-
ir Amsterdam. Nokktið tjón varð
í báðum þessum bæjum.
Auk þess voru gerðar loftárás-
ir á marga flugvelli bæði í IIol-
landi. og Belgíu. Segjast Þjóð-
verjar hafa eyðilagt margar flug-
vjclar óvinanna í þessum árásum.
100 flugvjelar
iskotnar niður.
Bandamenn segjast aftur á
móti hafa skotið niður yfir 100
flugvjelar fyrir Þjóðverjutn í
gær. Langflestar þessara flug-
vjela voru skotnar niður í IIol-
lAidi.
Snemma í gærmorgun varð vart
við ferð þýskra flugvjela í
.Thamesármynni og stefndu þær á
London. En Bretar hófu ákafa
skothríð á þær úr loftvarnabyss-
um og hjóldu þær í burtu við svo
,búið.
Ráðstafanir
í London.
í London var fólk aðvarað :
gær, að gæta nú aftur stranglega
allra loftvarnafyrirmæla, að bera
jafnan á sjer gasgrímur sínar, að
kynna sjer hvar næstu loftvarna-
skýli væru, og ef fólkið væri
fjarri þessum skýlum, þegar loft-
.úrásir væru, gerðar, að varpa sjer
þá þega í stað fliitu til jarðar.
Ræða Ghamberlains
FRAMH. AF ÞRIÐJTT SÍÐU.
Mr. Chamberlain lauk ræðu
sinni með því, að hvetja þjóð
sína til að standa saman um
hinn nýja foringja og unna sjer
ekki hvíldar fyr en „hin tíylta
skepna Hitler hefði verið af-
vopnuð, og velt úr valda-
stóli.“
Fyr um daginn höfðu foringj-
ar stjórnarandstæðinga. Mr.
Attlee, og Mr. Archibald Sin-
clair, lýst yfir því, að flokkar
þeirra myndu taka að sjer sinn
þátt á ábyrgðinni á stjórn lands
ins, undir leiðsögu nýs forsæt-
isráðherra, sem nyti trausts alls
almennings í landinu.
Þegar síðast frjettist í nótt
hafði Mr. Cchurchill ekki lokið.
við stjórnarmyndun.
Reynaud forsætisráðh. Frakka
tilkynti einnig í útvarpsræðu í
gærkvöldi, að hann hefði breytt
•stjórn sinni: tekið í hana tvo
fulltrúa hægriflokksins svo að
nú væri í Frakklandi samstjórn
allra flokka.
Þjóðverjar segja hvers
vegna - og hlutlausu
þjóðirnar svara
Pjóðverjar ljetu afhenda stjórn
um Hollands og Belgíu orð-
sendingu nokkram klukkustund-
um eftir að innrás þeirra var haf-
rn, þar sem lýst er orsökunum til
innrásarinnar. í orðsendingunni
eru stjómimar hvattar til þess að
fyrirskipa herjum sínum að veita
,ekki viðnám, en verði sýnd mót-
spyrna, þá muni hún verða brot-
in á bak aftur.
Orsakirnar til innrásarinnar eru
í átta liðnm, og eru helstar
þeirra, að hollensk og belgisk
blöð liafi látið undir höfuð Icggj-
ast að gæta hlutleysis frá því að
stríðið hófst, að ríkisstjórnir Ilol-
lands og Belgíu hefðu dregið
taum Bandamanna með því að
hafa liðssamdrátt á austurlanda-
niærum sínum, en ekki á vestur-
■ ströndinni, og að þær bafi jafnvel
tókið upp hernaðarlega samvinnu
við herstjórnir Bandamanna, og í
þriðja lagi, að þýska stjórnin
hefði sannanir fyrir því, að Bret-
ar og Frakkar ætlnðu að fara með
her manns yfir IToIland og Bel-
gíu, til þess að komast þá leið-
ina að Þjóðverjum. Þjóðverjar
segjast þessvegna hafa viljað vera
fyrri til.
Oliffens utanríkismálaráðherra
Ilollendinga, sem fjekk þessa orð-
.sendingn frá sendiherra Þjýð-
verja kl. 6 í gæi'morgun, vísaði
reiðilega á bug ásökunum Þjóð-
verja um að Hollendingar hefðu
ekki í hvívetna gætt hlutleysis.
í opinberri tilkynningu, sem
Vilhelmíiia drotning ljet birta í
gær, lýsir hún, hve liollenska þjóð
,in hafi gert sjer niikið far nm
að gæta hlutleysis síns í hverju
smáatriði, og þrátt fyrir loforð
Þjóðverja um að virða þetta hlut
Jeysi, liefðu þeir nú gert innrás
í land þeirra. Yfirlýsing þessi
vakti mikla athygli mn heim all-
an og vakti Roosevelt. forseti sjer-
staka athygli á henni á fnndi sín-
mn með blaðamönnnm í gær.
Spaak, utanríkismálaráðherra
Belga tók á móti þýska sendi-
herramup kl.. 8.30 i gærmorgun.
Lýsfi.hann yfir því, að Þjóðverj-
ar hefðu nú í mmað sinn á 25 ár-
mm gert innrfis í Belgíu. og að
Belgii- 'niyndu berjast nú eins og
})á.
Snemma í gærmorgun voru
herlög lfttin ganga í gildi í Bel-
gíu, óg skömmu síðar var tilkynt,,
að T^opold konungur hefði farið
að dæmi föður síns og tekið að
s.jer yfirstjórn hersins.
Gnmelin, yfirhershöfðingi liers
Bandatnanna í Frakklandi, gaf
út dagsskipun 1 iI hermanna sinna
í gær. þar sem segir, að þeir at-
bnrðii' liafi nú gerst. sem þeir
liefðu átt von á frá því í októ-
ber síðasliðnnm. „Við Iiöfnm fyi'ii'
löngu búið okktir undir að mæta
þessurn atbui'ðum“, segir í tilkynn
ing'iinni. „Kjörorð okkar er nú:
ITugrokki, dngnaðiir og traust.
75 áiu or á morgun, 12. mai
Mni'grjet Finnsdóttir, Eiriksgiit'i
37.
OLAV HAUGE
Undir
bjargarskriðu
Þú býrð undir bjargarskriðum.
Og þú veizt það.
En þú sáir akur þinn
og gengur ósmeykur um hlaðvarpann
og lætur börn þín leika sér þar
og hallar þér útaf
eins og ekkert væri.
Það ber við,
þegar þú styður þig við orfið
á sumarkvöldi,
að þú rennir augum snöggvast
upp í fjallshlíðina
þar sem þeir segja að
sprungan
muni vera,
og það ber við
að þú liggur vakandi
og hlustar eftir
skriðu á nóttinni.
Og falii skriðan,
þá er það ekki óvænt.
En þú ferð að ryðja
græna grundina
undir fjallinu
— ef þú þá ert lífs.
Olav H. Hauge er rúmlega áttrasður og hefur verið bóndi
i Harðangri. Hann er meðal þekktustu skálda Norðmanna.
ROLF JACOBSEN
Aðeins eitt
kvæði enn
Aðeins eitt kvæði enn
áður en ég slekk:
Leita að pennanum, þreifa
í rökkrinu, og þarna er hann þá
og þarna er pappírinn. En þá
voru það orðin.
Hja, hvernig var það nú
þetta sem ég hafði hugsað
rækilega, orð
í beinni röð áttu að segja
allt sem ég hafði hugsað.
Komið þá, komið þá
öll orðin mín.
Nálgast nótt.
Ég sé þarna hönd á teppinu, ekki
mína.
Líkist litlum fugli með höfuð undir
vængnum.
Er sofnaður.
Það er skrýtið við orðin,
þau koma þegar ég vil ekki,
og þegar ég vil þau koma þau ekki.
En þú
ert hér,
hönd
sem líkist fugli. Nótt
sem líkist trjáskuggum.
En orðin eru horfin. Vera má að þau
komi í morgunmund
eins og spörr á gluggann, hjakkar
og vill komast inn. Þarna koma þau
einmitt,
fyrst eitt, svo annað til.
Og penninn, hérna var hann
og hér var kvæðið:
Dagur kom til mín.
Morgunninn kom með barnahendur.
Miðdagur kom með stórt kerti sem
kveikt hafði verið á.
Kvöldið horfir á mig spyijandi augum
og hverfur buit í hægðum sínum.
Rolf Jacobsen er eitt af höfuðskáldum Norð-
manna, f. 1907.
Sigurjón Guðjónsson þýddi bæði Ijóðin