Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1986, Síða 13

Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1986, Síða 13
Elfilahólar VIÐEY Hjallasker ,2* \ \\ rV Bæjarske\"% Hjallasker á Viðeyjarsundi þar sem kútter Ingvar fórst. Staðurinn þar sem akkerið fannst er merktur með pílu á kortinu. Kútter Ingvar var í eigu Duusverzlunar í Reykjavík. Myndin er tekin í Kaupmannahöfn, 1 i 1 I \& ! § 1. * Er akkerið fundið af kútter Ingvari? í mannskaðaveðrinu mikla í apríl 1906 fórst kútter Ingvar á Hjalla- skeri við Viðey. Nú hefur við köfun fundizt akkeri af sömu stærð og talið er að hafi verið á Ingvari og án þess að því sé sleg- ið föstu má líídegt telja að þetta sé akkerið sem festist í botni og varð til þess að skipið lamdist við skerið. Samantektin sem hér fylgir um Ingvarsslysið er eftir Steinar J. Lúð- víksson yrir nokkru var greint frá því í Morgunblaðinu að miklar líkur væru á því að akkeri úr skút- unni Ingvari, er strandaði við Viðey árið 1906, væri fundið og því náð á land. Það var Örlygur Hálfdánarson bókaútgefandi sem hafði for- göngu um leit að akkerinu. Hefur komið fram sú hugmynd að koma því fyrir í Viðey og setja á það minningarskjöld. Væri það vel til fallið nú þar sem í ár eru liðin 80 ár frá þessú sorglega slysi sem varð svo að segja við bæjardyr Reykvíkinga og í augsýn þeirra. Skiptir í raun ekki öllu máli hvort akkerið sem fannst nýlega er úr Ingvari eða einhverju öðru skipi. Með kútter Ingvari fórust tuttugu menn en þennan sama dag, 7. apríl 1906, fórust tvær aðrar skútur við Mýrar. Voru það skút- umar Emilie, eign Th. Thorsteinssonar í Reykjavík, og Sophia Wheatly, sem var eign Thors Jensens og fleiri. Fannst sundurmolað brak úr báðum skipunum rekið á fjörur. Með Emilie og Sophia Wheatly fórust 48 menn, þannig að alls fórust 68 með skipun- um þremur þennan örlagaríka dag. Var það mikil blóðtaka. Allir mennimir sem fómst með skipunum vom í blóma lífsins — flestir innan við þrítugt. Sjóskaðar þessir urðu til þess að opna augu manna fyrir nauðsyn skipulagðra slysavama. Um alllangt skeið höfðu ein- 'staklingar barist harðri baráttu fyrir fram- gangi þeirra mála en talað fyrir ótrúlega 'daufum eymm og lítið sem ekkert hafði verið gert til slysavama. Eftir Ingvarsslysið var t.d. rætt um nauðsyn þess að kaupa björgunarbát sem hafður væri til taks í Reykjavíkurhöfn og einnig að útvega ný björgunartæki sem vom að koma til sögunn- ar — fluglínubjörgunartækin. Þótt ekki yrði af stofnun Slysavamafélags íslands fyrr en röskum tuttugu ámm síðar, eða árið 1928, má fullyrða að augu manna opnuðust fyrir skipulögðum slysavörnum og margir þeirra sem síðar komu mikið við sögu björgunar- mála hérlendis vora menn sem horfðu á Ingvarsslysið með eigin augum. Nokkuð hefur verið fjallað um Ingvars- slysið á prenti og er m.a. frásögn í 12. bindi bókaflokksins „Þrautgóðir á raunastund" eftir Steinar J. Lúðvíksson. Þar segir m.a. svo frá siysinu: Laust fyrir hádegi veittu menn í Reykja- vík því athygli að skip var á siglingu fyrir utan eyjar og átti það greinilega í erfiðleik- um. Hafði það uppi aftursegl og stagfokku og þegar skipið nálagaðist sást að það myndi hafa orðið fyrir áföllum og skemmd- um. Greindu menn t.d. að gaffallinn á stór- seglinu var brotinn. Skip þetta, sem menn sáu brátt að var kútter Ingvar, eign Duus- verslunarinnar í Reykjavík, treysti sér greinilega ekki til þess að sigla inn á höfn- ina eftir venjulegri skipaleið, vegna þess hve vindáttin var óhagstæð, heldur sigldi fyrir norðan Engey og síðan áleiðis inn á Viðeyj- arsund. Mönnum í landi, sem fylgdust með Ingvari, þótti líklegt að skipstjórinn ætlaði sér að leggja skipinu einhvers staðar á svæðinu milli Viðeyjar og lands, eða inni við Klepp. Fyrst í stað virtist sem þetta ætlaði að takast, en þegar skipið var komið inn á móts við Eiðið við Viðey, þar sem leiðin þrengdist, var sem skipstjórinn hætti við að halda áfram, sennilega af ótta við að sigla skipinu í strand. Hins vegar varð ekki aftur snúið, og var því eina úrræðið að draga niður seglin og varpa akkeri. Úr landi að sjá var sem akkerið fengi festu, þar sem skipið snerist og varð vindrétt. Þegar þetta gerðist mun klukkan hafa verið tólf á hádegi. Þá var veðurofsinn enn að magnast, og varð hvassviðrið nú sunnan- stæðara en verið hafði fyrst um morguninn. Brim jókst að sama skapi mikið á skammri stundu og varð fljótlega meira en elstu menn myndu að hefði fyrr gert við Reykja- vík. Var höfnin eitt ijúkandi löður yfir að líta. Hvarf Ingvar oft í særokið, en þess á milli grilltu menn í skipið og öllum til mikill- ar skelfingar sást að það hafði snúið sér og flatrak nú undan veðri í áttina að skeijun- um við Viðey. Laust fyrir klukkan hálfeitt mun Ingvar hafa strandað á skeri sem var nokkuð frá landi. Var erfítt fyrir mannfjölda þann sem safnast hafði saman við Reykjavíkurhöfn og fylgdist þaðan með skipinu að greina hvort það var strandað eða ekki, en hins vegar sást vel frá Laugamesi hveiju fram fór. Sími var kominn í spítalann í Laugar- nesi og hringdi Hermann Jónasson, spítala- ráðsmaður þar, til Reykjavíkur og greindi frá því að Ingvar væri strandaður. Sagði Örlygur Hálfdanarson bókaútgefandi frá Viðey stóð fyrir því að kafað væri í nánd við slysstaðinn. Myndin er tekin þegar akkerið var híft upp. hann frá þvi að svo virtist sem flestir skip- vetjanna hefðu raðað sér í reiðann. Engin björgunartæki vom við höndina inni í Laug- amesi, og var það aðalerindi Hermanns að hvetja til þess að farið yrði á bát út að Viðey. Taldi hann það gerlegt, þótt óveðrið væri magnað og sjólag illt. Fyrst í stað höfðust menn lítið að, en þegar fréttist um ástandið á strandstað fóra menn að hugsa sér til hreyfíngs. Meðal þeirra sem komnir vom niður að höfninni vom nokkrir ráðamenn þjóðarinnar og bæjarins. í þeim hópi vom Hannes Hafstein, ráðherra, Páll Einarsson, bæjarfógeti, Tryggvi Gunnarsson, bankastjóri, og Ditlev Thomsen, kaupmaður, maðurinn sem á margan hátt má telja einn af brautryðjend- um slysavamastarfsins á íslandi. Þeir félag- ar hétu á menn til hjálpar og skomðu á þá að fá sér bát og fara um borð í eitthvert þeirra sex gufuskipa sem lágu á Reykjavík- urhöfn, biðja þau að fara á vettvang og freista þess að bjarga áhöfn Ingvars. Nú bmgðust menn vel og skjótt við. Hinn kunni skipstjóri Geir Sigurðsson og Helgi Teitsson hafnsögumaður gáfu sig þegar fram og fengu menn til liðs við sig. Skotið var út fjögurra manna fari sem Thomsen LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5.APRIL1986 13

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.