Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1985, Side 12

Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1985, Side 12
/ fískiþorpinu San Pedro á eynni Sao Vicente er urmull af börnum. Líf þeirra er undir þríkomið að vel veiðist Drengurinn til bægri er að steyta maís í tunnu. Algengur réttur á eyjunni er steyttur maís og baunir, soðið marga kiukkutíma í vatni, þangað til það er orðið að þykkni. Til bátíðabrigða er einu eggi eða ögn af fiski eða bænsnakjöti bætt út í. Vatnsskortur er alls staðar randamál á Grænhöfðaeyjum. Kon- ur og börn þurfa oft að sækja vatn fótgangandi margra kílómetra leið. Vatnið er borið í tunn- um á höfðinu. íslenskar krónur á ári. Daginn sem ég var þarna stödd var verið að hamast við að skipa út túnfiski til Alsír. „Fengur hefur áreiðanlega landað einhverju af þessum afla,“ sögðu staðarmenn hreyknir og bættu við: „Við höfum haft mikið gagn af íslensku hjálpinni. Við höfum lært mikið, sérstaklega um nútíma nótaveiði. Áður kunnum við ekki að veiða neitt í nót nema beitu." Það var ekki nokkur íslendingur í landi, svo ég sneri mér að því að skoða hvernig lífið gengi fyrir sig hjá þessum suðrænu skjólstæðingum okkar. íbúar Grænhöfða- eyja eru eitthvað um 330 þúsund og þar af búa um 40 þúsund á Sao Vicente, flestir í bænum Mindelo. Eyjarnar voru óbyggðar þegar fyrstu Portúgalarnir stigu þar á land árið 1460. Brátt urðu þær mikið nýtt- ar sem umskipunarhöfn þrælasala frá Vestur-Afríku. Flestir eyjarskeggjar eru múlattar og rekja upphaf sitt til skyndi- kynna portúgalskra embættismanna og fagurra þeldökkra ambátta. I fimm aldir voru eyjarnar portúgölsk nýlenda. Hungursneyðir og uppskeru- brestir vegna þurrka ollu ólýsanlegri eymd. Frá árinu 1900 hafa 80 þúsund manns dáið úr hungri, hvað þá áður fyrr. Margir flúðu burt úr vesöldinni. Fyrsta kynslóð útflytjenda kom sér á amerísk hvalveiðiskip, sem sigldu fram hjá eyjun- um á leið sinni til Suður-íshafsins eða heim þaðan. Nú er svo komið að helmingur þjóðar- innar er búsettur erlendis, flestir í Banda- ríkjunum. Margir senda ættingjum heima peninga fyrir lífsnauðsynjum og auka þannig þjóðartekjur. í sömu átt miðar þróunaraðstoðin. Síðan eyjarnar öðluðust sjálfstæði 1975 hafa orðið miklar framfarir. Upptendraðir af nýrri þjóðernisvitund hafa landsmenn hafist handa til umbóta. Þeir hafa fengið umtalsverðan alþjóðlegan stuðning í bar- áttunni við fátækt, þurrka, eyðingu og uppblástur jarðvegsins. Á þessu ári fagna þeir tíu ára afmæli lýðveldisins af bjart- sýni og trú á framtíðina, bjartsýni sem á Sao Vicente-eyjunni er ekki síst Islending- um að þakka. Hægt nálgast dagurinn sem eitt skáld- anna á Sao Vicente sér í hillingum: „Mig dreymir um daginn þegar þetta land - rúið af fólksflótta þurrkasumranna - grænkar á ný af frjómagni hinnar hörðu þurru jarðar." Sama tilfinning lífsástar og drauma, sem enn eiga eftir að rætast, býr í þjóðlagatónlist eyjamanna. í kvöld, eins og flest önnur kvöld, situr Cesaria — hann hefur fegurstu rödd af öllum í Mindelo — á hálfdimmu kaffihúsi og flytur dapra og tregafulla söngva með hljóðfalli sem felur í sér kveinstafi geng- inna kynslóða um þrældóm, svita og tár. Nanna Buchert býr I Kaupmannahöfn og starfar þar sem Ijósmyndari og hefur tekið myndir fyrir Islenzk blöð. Guðmundur Gíslason Hagalín Guðmundur Gíslason Hagalín „Ástkæra, ylhýra málið og allri rödd fegra, blíð sem að barni kvað móðir á brjósti svanhvítu, móðurmálið mitt góða, hið mjúka og ríka, orð áttu enn eins og forðum méryndið að veita." J.H. „í upphafi var orðið — “ (Jóh. 1.1.) Ræða við útför skáldsins í Reykholtskirkju eftir séra Eirík J. Eiríksson Skáldjöfurinn W. Shake- speare boðar mikilvægi orðsins, en að hjartað sé vængir þess. Grundtvig seg- ir, að kærleikann einkenni einkum tvennt: Virkni og að hann sé almennur þ.e. fari ekki í manngreinarálit, sé þjóðlegur mætti segja. Stórskáld vildi þýða: „í upphafi var verkið — dáðin — En Guðs orð er virkt. Guð sagði: „Verði ljós og það varð ljós — íslendingar að tiltölu mesta orðsins þjóð veraldar hafa og tengt það verkinu: „Orð eru til alls fyrst.“ Vér yrkjum kvæði og jörð. Forfeður vorir nefndu frumheild sam- félags síns goðorð. Þar táknar orðið vald. Hann er vér kveðjum hér mat mikils: „I gegnum lífsins æðar allar fer ástargeisli Drottinn þinn í myrkrin út þín elska kallar

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.