Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1972, Side 5

Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1972, Side 5
ARNI OLA UM SKÉMANN OG FLEIRA 1. október 1972 í íslendiinig'»soigu(m úir og grúiir af örstuttum frá- sögnum, sem geta veriö hinar beztu heimikiir um sannle.iksgiMi sagnanna, ef þeim væri veitt athygli. Stundúm eru þetta aðeins stuttar setnimgar, sem m-enn hlaupa yfir, eða þá að sagt er, að þaer komi eins oig skrattinm úar sauðarleggrmm og sé þvi ekkert mark á þeim takan-di. Ég heÆi áður bent á tvær setn- intgar af þessu tagi, sína í hvorri sögu, og virðast þser í fljótu bragði vera innsfcot af handaihófi, en styðja þó hvor aðra svo að mark er á takandi. Önnur setningin er í Haukdælaþætti: „Öxará var sfeðsm veitt í Almannagjá og fellur nú eftir Þingvelli.“ Hiin setnmgin er í Hænsa-Þóris sögu, þar sem sagt er frá þinigdeild. þeirra Þórðar geMis og Tunigu-Odds: „JMimgið var þá umdir Ármanmsfeli]i.“ Þetta sýnir hvenær Öxará var veitt í Almannagjá, þvi að þá heffer verið svo mikið flóð á Þinigvelli, að ekki hefir verið umnit að halda þingið þar, o,g þess vegna er það i þetta eima siim umdír Ánr,anmsfeili. Þetta hefir gerzt annaðitovort sarnfl sumarið, eða árið eftir að re'mraisffi ár'iimiaar var breytt, fer það eftir því hvort verkið h’efiir verið unnið að haustlagi eða vorlaigi. Þess er getið hé-r tiil þess að styðja þá skoðun, að heppilegra sé að leita uppi slikar setningar í sögun- Uim,. heldur en ómerkja sögumar og tæta þær sundur svo að eklö sitanÆ steinn yfiir- steimi. Eifiks saga rauða hefir sérstöðu í fomum bók- mTOntum, vegna þess að hún segir írá lanidnámi Græn’Iaradis* hvemig Amerika fannist og tilraun Þor- fSmnms karisefnis affl nema land í Vínlandi Um þessa sögui mua,n hafa veri® ritað miklu meira erlendiis en. um nofekra aðra ísienzka sögu„ og ekkert hefir skort á a® saimMteitaigildl hænnar væri dregið í efa. Miig ]air?ar þwi ttiffl að benda á nokkrar frásaignir i henni, sem- mftmu’m he’fír ek’ki þót.t skipta miklu máli, og sumt tadxð óskiljamlegt og því einskis virði, en bera nú sa'nmleiksgildi hennar vitni, vegna aukinmar þekk- ingair'. Somarið 1000 sendi Ólafur konungur Tryggvason Hjalta Skeggjason og Gissur hvita með trúboð tii íslands, en Leif Eiríksson frá Brattahlíð með trúboð til Grænlands. Þá um haustið (9. september) féli Ólaf- ur konungur á Orminum larrga við Svoldur og hafði hann því ekki meiri afskipti af trúboði i þessuim löndum. Um erindisiok þeirra Gissurar og Hjalta þarf hér ekkí að tala, en heimför Leifs Eiríkssonar varð sögiuleg, þvi að þá fann hann Ameriku og bjarg aði jáfnframt 15 mönnum af skipi i sjávarháska. Fyrir þetta fékk hann auknefni sitt og hiefix síðan verið. nef.ndur Leifur heppni. Hann hafði á skipi með sér prest og kennimenn, sem Ólafur konungur hafði fengið honum til lið- veizlu við að kristna Grænland. Hann sigldi beint heím til Rrattahlíðar og tók þegar að boða nýj;a trú. En um viðtökurnar skaut í tvö hom hja foreldrum hans. „Eirikur tók þvi máli seint að láta. sið sinn“, en ÞjóðiiLldur fagnaði hinum nýja sið. Varð þeim hjó’num þetta að ágreiningsefni og tók Þjóðhildur þá til sinna ráða og lét reisa kinkju „eígi affinærri húsunum". — Þessi sögn var lengi vefengd, vegna þess að hvergi sást móta fyrir kirkjurústum í Bratta 'hlið. En hvernig fór? Fyrir skömmu voru grafnar upp rúsitir Þjóðhildarkirkj u I Brattahlíð, og sann- aðist þá að saigain fór með rétt máiL Þar sem segir frá divöl Karlsefnis í Hópi á Vin- landi,. er þess. getið, að Skrælinigjair komu þaragað þrívegis á svo miklum húðkeipaflota, að þvi var lik- atst „seim straumur stæði“ eða „sem. kolum væri sáið fyrir Hópið“. Segir siðan að þeia- ha.fi í hvert skipti veiifað trjám á skipunum, ýmist réttsælis eða rarag- sælds. Viistsu þei’r Karlsefni ekki hverjiu þetta gsgndi, en héldiu að það væri eitthvert tákn. Þetta þótti mönn um lemgi óskiljanlegt,. en sivo’ kom dr. Vllhjálim’ur SteMnisson með skýringuna. Hiann segir svo i bók S’inrti' „Greeniand": „Það er göð lýsingin. á þvi,, er kúðfeeipaflotl Esfei- móa ráJigaðist bústað þeirra Karlsefni,sv að þeim sýnd- ist vera veifað trjám á bátunum. Þetta er einmitt það, sem manni sýnist, þegar kajakafloti Eskimóa nálgasit og tvíiblöðuðu áruraum er ditfið ótt og titt í LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.