Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1955, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
599
nú nógu margir í landinu, til þess
að vinna tilskilin verk, hverju
nafni sem nefnast. Og enn er eng-
in ástæða til að fækka þeim yfir-
leitt. En þeir hafa gott af að hreyfa
sig, eins og allir menn hafa, og
verður þó aldrei líkum erfiðleikum
bundið og fyrrum; þarf nú eigi
heldur að saka svo mjög, þótt ein-
staka sinnum hindruðust frá
messu, enda nærri því myndar-
legra en að þykjast vera að fremja
messugerð fyrir örfáar sálir eða
messufall yrði blátt áfram vegna
engrar kirkjusóknar. Og með þess-
um hætti yrði fólkið væntanlega
fúsara til hreyfings, ánægðara með
kirkju og prest, sem og þá stæði
sig betur við að flytja eitthvað
mergjaðra en nú virðist einatt
eiga sér stað. Og ekki að glevma,
í veglegri kirkjum en verið hefir.
Jafnvel prestar geta líka þreyst á
of miklu ræðuskrafi. —
ÞAÐ þýðir ekki að dyljast þess, að
kirkjusókn er orðin svo yfrið bág-
borin í landinu, a. m. k. víðast hvar,
að jafnvel til auðnar horfir sums-
staðar, og virðist þetta eitt af því,
sem lítt verði við ráðið, enda mun
fleira valda, svo sem hugsandi
menn geta gert sér í hugarlund og
ekki lagast bara með því að reka
upp ramakvein. Hitt mun og flest-
um nútímamönnum kunnugt, að
það er ekki neinn órækur vottur
um rétta guðstrú eða sanna trú-
rækni eða kristilega breytni, þótt
menn sæki kirkju við og við. —
íslendingar eru nú yfirleitt fá-
skiftnir um sín trúarbrögð og verð-
ur varla sagt, að sumir þeirra hafi
nokkur trúarbrögð, er þeir vilji
vinna eitthvað fyrir, eins og nú
virðist komið hugsun og framferði
eigi allfárra. Sem lítið dæmi um
andrúmsloftið í þessum efnum
mætti telja, eins og vér sjáum og
heyrum daglega, að fjöldi fólks,
menntað og ómenntað, þonr ekki
að nefna Guð á nafn, nema þá
við hégómlegar upphrópanir, lík-
lega af ótta við að verða að spéi,
en sem flest nöfn á „hinum“ aðil-
anum þykir met í að hafa á hrað-
bergi. Blót og ragn er ekki sparað.
Og þó er hin ágæta tunga vor ann-
ars nógu kjarnyrt til þess að sleppa
slíkum ósóma. Menn tala einnig
mjög um „forsjón“ og látum það
vera; „forsjónin réði því“, „svo er
forsjóninni fyrir að þakka", og
fleira því um líkt. En hvers for-
sjón?-------Nýlega þurfti blað eitt
hér í bænum að skýra frá slysi,
sem þó að miklu leyti varð af-
stýrt, og komst þá svo að orði, að
það hefði verið ,,Iífsmildi“(’!), og
átti þetta að koma í staðinn fyrir
guðsmildi, sem flestir kannast lík-
lega við og má kalla eðlilegt. —
Nei, landinn kærir sig kollóttan,
ef hann aðeins þvkist geta tryggt
sína tímanlegu afkomu, og þarf
víst ekki einu sinni alltaf þetta
til. Og þó eru til menn, sem eru
að bjástra við að prédika, að „ís-
lendingar séu Guðs útvalda þjóð“!
Ojæja, maður skyldi ætla, eftir
öllum mannlegum rökum að dæma,
að þeim veitti þá ekki af að fara
að „betrumbæta“ sig lítið eitt.
í öllu þessu sinnuleysi um hin
eilífu verðmæti, sem kirkjan telzt
fulltrúi fyrir, er það að vísu til
í málinu, að fólkið meti eigi prest-
inn sinn eins mikils og áður
tíðkaðist, og var þó stundum
þá eigi mikið aflögu í því fari
og ,,messuföll“ ekki heldur óþekkt
af einum eða öðrum sökum. Og
vissulega geta þessi leiðindi aukizt
eftir því sem argaþras vex við
prestskosningar. En víst méga
prestarnir vanda sig í hvívetna, ef
vel á að fara og til fyrirmyndar
á að vera, sem ávallt verður nota-
drýgsta kenningin. En athugandi
er, að mörgu því, sem nú virðist
fara aflaga, verður ekki breytt í
nemu hasti, hvorki með frjálslynd-
um trúarkenningum né íhaldssöm-
um, sem á stundum geta verið
fluttar þannig, að jafnvel geri illt
verra, enda hafa þær hvorar
tveggja oftast verið við lýði fyrr
og síðar og er þó komið sem komið
er. Þessu þarf að veita vakandi og
varandi athygli og leita ráða til
lækninga, þótt í hægagangi sé, því
að stökkbreytinga í þeim efnum er
vart að vænta, enda verða þær
venjulega skammæar.
í FÁLMI ýmsra manna og harma-
tölum yfir ástandinu hefir- eitt
atriði verið misskilið eða um það
farið lastmælum af skammsýni
einni saman. Það er útvarpið, eða
nánara tiltekið útvarpsmessurnar,
er svo neínast. Hafa þessir menn
jafnvel talið þær drepsótt á trúar-
áhugann og einkum valda því, að
kirkjugöngur afrækist. En hér
skýtur nokkuð skökku við. Rétti-
lega skoðað verða útvarpsmessurn-
ar, það sem þær ná, einmitt miklu
fremur til viðhalds trúrækni iolks-
ins í bæ og byggð.
Það er nú svo sem ekki nýtt, að
útvarpsmessurnar (sem raunar
líka allajafna eru kirkjumessur)
hafa orðið til ásteitingar þeim, sem
þurft hafa að finna einhverja á-
stæðu til þverrandi kirkjusóknar,
og hefir þetta við og við undan-
farið gengið aftur í umræðum um
þessi mál, þótt rénað hafi heldur
á síðkastið, að því er virðist. Helzt
er fundið að því, að þær séu oft
á þeim tíma helgidagsins, er menn
ella myndu vilja hlýða messu í
kirkju. En þetta er aðeins forms-
eða fyrirkomulagsatriði, sem sjálf-
sagt má lagfæra og er þegar farið
að taka tillit til á sumum stöðum.
Þess vegna ber, í stað þess að hafa
á þeim ýmugust, að taka þær sem
fullgilda trúræknisathöfn með
þjóðinni. Þær eru sem sé plús, en
ekki mínus í þessu tilliti, þótt
meira að segja haii birzt i Kirkju-