Lesbók Morgunblaðsins - 08.06.1952, Side 1

20. tbl.
XXVII. árg.
JfoYgmiMato úi0
Sunnudagur 8. júní 1952.
FYRIR 130 ÁRUM GAUS
EYAFJALLAJÖKULL
Mynd þcssa af Eyafjallajökli tciknaði danski landmælingamaðurinn Asclilund í
Vpstmanncyum í jtílimánuði sumarið 182Í. í skýringum nteð myrdinni segir
hanu: ...Tökullinn var áður drifjivitnr af ísi og snjó, cn af cldgosinu cr ltanu
mi svo þakinn ösku, að ckki sér i sujó ncrna á stöku stað.“
Tindafjöll skjálfa cn titrar jörð,
lindrar um fagrahvcls boga,
snjóstcinninn brúðnar, cn björg klofna
hörð,
brýzt jiar fyrst inökkur um hárlausan
svörð
og lystur upp gullrauðum loga.
Hvcr þar svo brcnni mjög? eí þú spyr
að,
Evafjalla-skallinn gamli cr það.
ÞANNIG lýsir Bjarni Thorarensen
skáld cldgosinu í Eyafjallajökli á
árunum 1821—22. En irá því eld-
gosi skal nú sagt hér nokkuru nán-
ar cftir samtíma heimildum. —
Glöggvastar fregair af gosinu cr
að íinna í Klausturpóstinum og
Árbókum Esphólins, en þó er einn-
ig allgrcinileg frásögn af því í
dönskum blöðum, ,.Dagcn“ 25.
marz 1822 og „Danskc Statstid-
endc“ 29. marz s. á. Er þar íarið
eftir lýsingum sjónarvotta, svo sem
scra Brynjólfs Sivertsen á Plolti
undir Eyafjöllum, séra Torfa Jóns-
sonar á Breiðabólstað í Fljótshlíð
og séra Steingríms Jónssonar (síð-
ar biskups) í Odda, og er lýsing
hans skilmerkilegust. Þá er og frá-
sögn Magnúss Sigurössonar hrepp-
stjóra á Leirum, er fyrstur manna
gekk á jökulinn eftir gosið.
Eyafjallajökull hefur gosið tvisv-
ar síðan land byggðist, svo sögur
fari af. í fyrra skiftið gaus hann
1612, en hvíldi sig svo í 200 ár og
heldu allir að hann væri útkulnað-
ur. Scinna gosið kom því öllum að
óvörum. Nú hefur Pyafjallajökull
hvílt sig aftur um 130 ár og nú mun
4mímP i