Lesbók Morgunblaðsins - 08.06.1952, Blaðsíða 5
LESBÓK M0RGUNBLAÐ9INS
305
Nýu gerðir af merkjastöðvum
ekki dögum saman þegar austanátt
var og reykinn frá London lagði
yfir þær. Stöðvar, sem stóðu á jafn-
sléttu voru stundum á kaíi í þoku,
þótt þær stöðvar er hærra stóðu,
gnæfðu upp úr þokunni. — Um
hádegi trufluðu og sólargeislar
skyggni, en bezt skyggni var rétt
um ljósaskiftin kvölds og morgna.
Venjulegt var að skeyti, sem sent
var frá London til Portsmouth væri
um 15 mínútur á leiðinni. En einu
sinni var gerð tilraun um hve hratt
skilaboð gæti farið þar á milli fram
og aftur. Voru þá allir stöðvarstjór-
ar aðvaraðir fyrirfram að láta eng-
an stanz verða á merkjunum, og
þá varð skeyti komið til Ports-
mouth og aftur til London á þrem-
ur mínútum, en vegarlengdin er
um 500 enskar mílur. Var þetta
svo mikill hraði að skeytið tafðist
ekki nema 3 sekúndur á hverri stöð
að meðaltali. Þess vegna kom fram
í einu blaðinu áskorun um það, að
gera slíkar merkjastöðvar um land-
ið þvert og endilangt, til þess að
ílytja alls konar fréttir, og koma
þannig á fréttaþjónustu, sem engin
önnur þjóð hefði og ólíklegt væri
að nokkur þjóð mundi nokkurn
tíma geta komið á hjá sér. Það eru
ekki n.erna rúmlega hundrað ár síð-
an þetta var.
Merkjastöðvunum var breytt árið
1816. Komu nú háir staurar með
þverálmu og tveimur slám þar upp
af, og þessar stöðvar voru notaðar
þangað til síminn kom. Seinasta
merkjaskeytið var sent frá Ports-
mouth hinn 31. desember 1847.
Margs konar fleiri merkjastöðvar
voru í notkun, bæði í Englandi og
á meginlandinu og voru sumar með
ljósum, til þess að hægt væri að
koma skeytum áleiðis Um nætur.
Flestar lögðust þær niður þegar
síminn kom til sögunnar. Þá skeði
það, sem engan haíði órað fyrir
áður, áð hægt var að koma skeyt-
um hraðar og öruggar milli hinna
fjarlægustu staða, heldur en með
merkjastöðvum. — Ýmis konar
merkjastöðvar eru þó enn í notkun,
en þeim fer stöðugt iækkandi,
einkum síðan lottskeytin urðu svo
íullkomin að hægt Gr að tala saman
án tillits til vegarlengda.
★ ★ ★
Óshlíðarvegu?
ÞEGAR ég las hina ítarlegu grein Jó-
iianns Bárðarsonar í Lesbók, 5. tbl. 23.
sept 1951, rak mig minni lil þess, cr
ég fór um Óshiíð í fyrsta sinn, eín-
samall og ókunnugur, allmörgum ár-
um áður en vegur var lagður um hlíð-
ina. Var mér þó að mestu ókunnugt
um slys þau, er þar hafa orðið öðru
hvoru frá öndverðu. En ég minnist
þess, að á ferð minni um hlíðina varð
mér ljóst, hvílíkur háskastaður hér
myndi vera á ýmsum tímum árs, og
þá eigi sízt sökum grjóthruns úr hamra
beltunum efst í Hyrnunni. Enda var
augljóst, að slík hrun muni haía verið
alltíð frá öndverðu og myndað skriður
hliðarinnar.
Það sem olii því, að ég veitti þessu
sérstaka athygli, mun hafa verið, að
ég var kunnugur óþekkum staðháttum
frá ýmsum stöðum á Vesturlandi í
Noregi („Vestanfjalls") og vissi, hví-
líkur háski stafar þar víða af því, er
klettabelti og jafnvel heilir hamrar
klofna smám saman í vetrarfrostum
og smámjakast fram af stöllum sín-
um, unz þeir hrapa í sveit eða sjó
niður, stundum ofan úr efstu hátindum
fjalla.
Þannig vildi til í Lóum í Norðfirði
(Loen) 1905. Féll þar klofningur mikill
úr hátindi fjallsins niður snarbratta
hamrahlíðina og niður í hyldjúpt Lóa-
vatnið. Gekk bylgjan langt á land upp
fyrir enda vatnsins, þar sem flatlent
var og þéttbýlt, tók útsogið með sér
fleiri bæi, og fórust þar um 60 manns.
— Lítill gufubátur, sem gekk um vatn-
ið á sumrum með ferðafólk, fieyttist