Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.1951, Blaðsíða 15
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
467
Blekklessa varð fiil þess
að Waterman iann upp
lindarpennann
LINDARPENNTNN cr góður gripur.
og enginn maður getur án hans verið
nú. En fæstir munu \ita hvernig a
þyi stóð að hann var funciinn upp,
eða öUu heldur hvernig á þvi stóð,
að fundinn var upp lindarpenni som
meim geta borið í vasa og hægt ex að
grípa tjl hvenær M>m er. Því að langt
er siðan menn fóru að reyna ai
snriða penna, er geymdu sjálfir blet
í sjer. Sagt er að Egyptar hinir fornu
háfi smiðað sjer pennastengur úr
bambUsreyr og sett á þær kopar-
brodd til að skrifa með, en stöngin
sjálf var fylt með lituðum vökva.
I*á er og sagt að Rómverjar haíi búið
sjer til lindarpenna, en þeir voru
mjög ófullkomnir.
Memi sáu að lindarpenni var mjög
góður gripur og ýmsir hugvitsmenn
reyndu áð finna -á honum endurbæt-
ur. Og fyrir 70 árum liöfðu ýmair
fengið einkaleyíi í Bandaríkjimum
á lindarpennum. En sá var gallinn a
J>eim öllum að þeir léku. það vsr
ekki hægt að bera þá 1 vasa og tæp-
lega ‘hægt að skrifa með þeim.
En um.þetta leyti hefst sagan af
Waterman, sem er tulinn íaðir lind-
ariiennanna.
Waterman \-ar uniboðsmaður fyrir
Yá tr yggingar fjelag. Hann íerðaðist
milli manna og var mjög dugiegur
og ýtinn. Iiann var vanur að segja
að ekki væri nóg að tala \ið menn,
heldur yrði að grípa tækifærið um
leið og það gæfist. Hann hafði þ\í
altaf pennastöng og blekbyttu mei'S
sjer, og lægar liann fann brotalöm á
þeim, scm hann átti \dð, tók lianu
tappann úr blekbyttunni, deif penn-
anum í blekið og rjetti hann að mann
inum. Og þá brást. það varla að hann
skrifaði undir beiðni um vátrygg-
ingu.
Svo var það eitt sinn að hatui sú
lindarpeima í-verslun. Og þá skyn.i-
aði Waterman þegar að hjer liafði
hann fuudið nauðsytilegt aiiald ljanda
sjer. Það \ ar ínunur a þvi að þurfa
íríS tgkd Wútbyttu t>g pejuw* eg
dýfa pennanum í, eða að geta rjett
viðskiftavininum lindarpennan beint
úr vasa sínum og geta sagt: Hjerny,
gcrið þjer svo vel að skrifa undir
skjaiið með þessum penna.
Nokkru eftir að hann liafði eignast
lindarpennann, fór hann á. fund tnunns
sem þuríti að vátryggja fyrir háa
upphæð og var þvi um inik.il omaks-
laun að ræða fyrir Water.man. Þetr
töluðu saman góða stund og svo helt
Waterman að Iiið guilna tækifæri
væri komið. Hann dró lindarpentianu
upp úr vasa sínum, rjetti hann að
kaupsýslumanninum og sagði: Gerið
þjer svo veL — Og það hýrnaði held -
ur yfir Waterman þegar hinn ták
pennann og bjÓ6t til að skrifa undir.
Æn um lcið og maðurúm byrjar að
skrlfa nafnið sitt, þá lekur penninn
og stór klessa kemur á blaðið og ó-
D.ytir. það.
Waterman fJýtti sjer.heim ,til þess
að ná í. annað eyðublað, en . þegur
lianji kom aítur h.afði keppinautur
hans verið þar og fengið kaupsýslu-
manninn tjl þess að vátryggja hjá
sjer.
Þctta öltapp var lindarpetmanuni
að kenna, hugsaði Watcrmau með
sjálfmn &jer. Og nú fór liann a‘ð
hugsa utn það hvernig. liægt vært.að
endurbæta pennann svo að hann
læki ekki. Hann gerði ótul tilraunlr
og hami-komst að þeirri. niðurslöðtt
að ekkert dygði nema hægt váeri að
stilla blekrennslinu í hóf. En til* þess
þmríti sjerstakan umbúnáð inni -i
skaftinu. Eftir langa mæðu tókst svo
Waterman að smíða sjer lindarpcnna,
sem gat ekki leldð. Og nú va.r .hann
öruggur um það, að blekklessur
skyldi eigi framar spilla íyrir sjer.
Hitt grunaði hann eltki fyrgt i stað,
að hjer hafði harm fundið upp gríp,
sem allir vildu eignast og íttikil eflir-
spurn mundi því verða að og auð-
velt að grasða stórfje a uppfinning-
unni.
Þetta var þremux artyn eítir a3
Vkfcklwvvaa -friítfi gejrt fcuaur.; iúau
hverjum vátryggingar samningnum
Nú þóttist- harm viss um að geta náð
iUa grikk. Og nú var hann ánægður.
eftir annan, þegar hann hafði svon t
góðan penna. Nú var hægt að grípa
liin guUnu tækifæri er það gafst og
láta menn skrifa undir samstundis.
Hann komst þó fljótt að raun um að
menn höfðu miklu meiri áhuga fyrir
að skoða pennann hans heldur en að
skriía undir vátryggingarskjöl. Menn
fóru að biðja hann að smiða svona
penna handa sjer. Og þeir voru fústr
til að borga fyrir það. Upp frá þessu
fór Waterman að smíða penna, en
hugsaði minna um vátr.vggingarnar.
Og að lokum kom svo að hatui hafði
nóg að gera við pennasmíðina. Fyrsta
smíðastofan hans var lítið eldhús á
bak við vindlabúð. Þar sat hann við
eldliúsborðið og smiðaði og fyrsta
árið var framleiðslan 200 pennar. Þá
var það .að hann setti ofurlitla aug-
lýsingu í.blað .um hina nýu ponna,
Arangurinn varð sá, að puntanir
streymdu að houum hvaðanæva, svo
að hatui varð að fá sjer lán til þess
;ið stækka vinnustofuna og fá sjer
betri áhöld. Arið 1888 seldi hann 0000
penna. ‘Arið 1895 var framleiðslan
orðin 60.000 pennar. Og átta árum
seinna var framleiðslan komin upp i
500.000.
Allir lindarpennar eru byggðir i
uppfinningtí Watermans, nema kidu-
pennarnir, en þeir geta ekki kept. við
lindarpennana, enda heftir sala þeirra
ekkert niinnkað stðon kúlupcnnarnir
komu til sögunnar.'Nú sem stendur
eru 175 Imdarpenna verksmiðjur í
Bandarikjunum og' þær framleiða 27
miljónir peiuia á ári fyrir 65 miljöiur
dollara.
Þetwi mikli iðnaður hefur sprotlið
upp af blekklessunni, scm gerði
Waterman óleikimi forðum.
^ ^ ^
I.!MtíODSr,LVÐUK fynr líftrygguigar-
fjelag var að útinála það fyrir manni
nokkrum hve nauðsynlegt væri að lif-
tryggja sig. Meðal airnurs sagði hann:
— Liftryggingar eru storkostlegasta
nppgötvun heimams. .Euginn maður
getur án þeirra verið. Jeg er sjálfur
' i vggður nieð 250 þús. kronum, sem
greiðust konu minni að nojer látnum.
— Hvað er að heyra þetta? sagði
huu'- Hvaðd aísökun hefurðu gaguv»rL
1» ftri -I i « a’í