Lesbók Morgunblaðsins - 12.01.1947, Blaðsíða 12

12
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
\
LOFTSLAGSSREYTIXG.
Enjdencungurinn John Milnc, sem sjerstak-
lera hefir la.ct fyrir sig iarðskjálftarannsóknir,#
hefir gert þá eftirtektarverðu athugun, að |;au
árin, sem mestir verða jarkðsjálftar, þau árin
er það einmitt. sem heimskautið færist mest úr
stað.--------Mikill órói er í jörð j>essi síð-
ustu árin, eldgos og jarðskjálftar víða um heim
svo að fádænium sætir á hinni raunar stuttu
soguöld ir.annkynsins. Er í aðsigi p«')lflutningur
að meíri mun en nú uin hríð. og nv loftsla.Ts-
hreyting? Það er t*ins og öldugangur á breyt-
Ingunum upp og niður. Síðasta loftslagsbreyt-
mg á íslandi. fyrir fáeinum árþúsundum, var
til hins verra, niður á við; vjer vonum að
næsta breyting á loftslagi verði upp á við. til
hins betra, og teljum sennilegast, að frekari
rannsóknir muni geta eytt miklu af óvissunnL
í jæssuni efnum. f Dr. Helgi Pjeturss 1905).
HAFGÝGUR.
Isleifur gamli í Skiígum undir Evjafjöllum,
sonur Jóns lögréttumaiins Isleifssonar í Selkoti,
varð 98 ára gamall og gekk að öllum verkum
til dauðadags. Hann var gamansamur mjög og
breytinn í niörgu og orðlagður söngmaður.
Einu sinni voru öll skip í Holtsvörum og fyrir
austan ósinn ráin í besta sjóveðri. en fremur
var fisklítið; var þá margt sjómannahjal eins
og vant er og mönuðu menn ísleif til að koma
öllum Iloltshverfingum heim, og lofuðu honum
sínum brennix ínsjjelanum hver. Isleifur tók
það þá til bragðs. að hann gnifði sig niður í
skipið og sirng af öllum mætti; brá svo við
jætta að Hverfingar fóru heim_ að stundar-
koriö ’ liðnu. Þetta var á laugardag.skvöld.
Morguninn eftir sendu jæir, sem valdir voru
að söngnum, menn til Holtskirkju að vita,
hvað rætt væri; voru Hverfingar |)á að segja
frá því, hve fagurt hafgýgurinn hefði sllngið.
(Handr. Jóns Sigurðssonar í Steinum).
ÁRNI HELGASON ,
stiftprófastur var af fátækum foreldrum
kominn og fekk sama sem engan fjárstyrk til
náms að heiman. Talið er. uð hann hafi verið
fátækastur allra samtíðarmanna sinna í skóla.
..Fátækt þekti jeg að heiman“, er haft eftir
honum löngu síðar, ,.en sultinum kyntist jeg
f\Tst í skó!a“. Yar það einatt vani hans, jægar
aðrir skólasveinar fóru úr skólanum til fátæk-
legs miðdegisverðar í eitthvert af Revkjavíkur-
kotunum, að þá- gekk hann suður að Skerja-
firði „til að gleypa goluna4. Annan miðdegis-
verð fekk hann ekki margan daginn. (Dr. Jón
Helgason).
LEIKTJALDASÝNING
Að undanförnu hefir hinn ungi listamaður Sigfús Halldórs-
son haft málverkasýningu í Listamannaskálanum. Er sýning
þessi frábrugðin öðrum málverkasýningum hjer í því, að þarna
eru einnig sýnd leiktjöld, en Sigfús hefir numið þá list í
London að mála leiktjöld. Fljer er mynd af einu leiktjaldi. Á
það að vera við sýningu á „Hollendingnum fljúgandi“. Sýn-
ingin verður opin til 14. þ. m.
TVÖFALDUR S \MHLI()ÐANDI.
ýUm árið 1836 hugkvæmdist Konráoi Gísla-
syni sú óheppilega regla að rita tvTfaldan
samhljóðanda hvarvetna í íslenskum orðum,
jafnvel á undnn öðrum samhljóðanda í sömu
samstiifu, )>ar sem' hann væri tvífaldur í rót-
stöfu orðsins. t. d að rita kyrrð. kvrrt, af |>ví
að tvífalt r er# rótstöfu viðlagsorðsins kyrr.
Þessari óheppilegu reglu hefir hann fvlpt í út-
gáfum sínum af íslenskum siigum og ])annig
leiðst til að setja í þær orðmvndir, cr eigi
finnast í neinu handriti og eru ós^nkvæmar
eðli málsins. (Dr. Jón Þorkelsson rektor).
FYRSTU BÍLARNIR
Jeg var staddur í Kaupmannahöfn árið
1901; þá var nýbyrjað að brúka þar mótor-
vagna; voru þa öll blöð full af skrípainyndum
af vagnferðum þessum, og sýnd á þeim höfuð,
fætur og mannabúkar liggjandi sem hráviði
meðfram vegunum, og átti þetta að vera af
fólki, sem slys hafði beðið af vögnum þessum.
En svo kom það fyrir, að Englandskonungur
kom til Dannmerkur á sama tíma, og á með-
an hann dvaldist )>ar, kevrði hann á motor-
vagni fram og aftur um landið; var þá hans
vegna hætt að gera gys að vagnferðum þessum,
og menn fóru að Imgnýta sjer þá (Trvggvi
Gunnarsson).
SÆMUNDUR EYJÓLFSSON
kom fyrstur nianna fram með )>á hugmynd hjer
á landi, að hefta mætti uppblástur og sand-
fok. Og fyrir hans tilstilli voru fyrstu til-
raunirnar um ))að gerðar austur á Síðu. Af
hans hvötum voru líka gciin út lög 1894, er
heimiluðu sýslunefndum að gera samþykktir
til að friða skóga og mel. 0
STYRKIR LISTAMANNA
„Ekki mun sú þjóð sigla beint í menn-
ingarstrauminii, sem ekki hefir nein andleg
áhugamál .... Og þegar þjóðin er nú bvo
heppin að eiga marga unga, efnilega menn,
þá álít jeg að sómi hennar liggi við, ef hún
styrkir þá ekki eftir inætti!“ (Ilallgrímur
Sveinsson biskup 1903).