Lesbók Morgunblaðsins - 12.08.1945, Blaðsíða 6

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
406
Madurinn, sem leitar að
STAÐREÝNDIR ná meiri 'tökum
ájmBnnnm en ímyndunin. Það hefir
bwði . sannast á útvarpsspuminga-
tímum og fræðsludálkum tímarita
og blaða. Þegar síðast var talið
voru 58 slíkir dagskrárliðir hjá hin-
um ýmsu amerísku útvarpsstöðvum.
Þessi starfsemi er rekin í þeim til-
gangi. að reyna að fullnægja hinni
óseðjandi löngun almennings til að
Jæra eitthvað um hvað eina.
: Maðurinn, sem skýrir
frá staðreyndunum
FRIiLING FOSTER er einn af
brautryðjendunum á þessu sviði.
Hinar vikulegu greinar bans undir
fyrirsögninni — Fvigist með tím-
anum — sem bírst hafa í Colliers
Weekly áttu 14 ára afmœli þann 7.
febmar 1945. Síðan Foster hóf þessa
starfsemi sína. hefir hann skrifað
hvorki meira nje íninna en 705
dálka og hefir hann í liverri grein
tekið til meðferðar að nieðaltali 14
atriði. sem efst voru á bamri í heim-
inum í hverjum tnna. en jietta eru
samtals orðin 10,300 atriði.
Jlann snýr sjer ekki að leyndaf-
dómsfullum eða ótrúleguin viðburð-
um. heldur eingöngu að staðreynd-
urru hreinmn og beinum. Og þessir
viðhurðir snerta öll lífsviðhorf.
•iÞfessar greinar Freling Foster.
sem hlotið hafa ajþjóðafrægð, hafa
síðan . vikulega verið fluttar í út-
varp .írá hinum saineinuðu útvarps-
stöðvum NBC í viku hverri, í leik-
ritaformi. Foster velur efni sitt með
tilliti til þess, að hægt sje að flytja
]>að í þessu formi, skrifar það í smá-
söguformi og breytir því síðar í
samtalsform til þess að auðveldara
sje að iflytja það í útvarp. Hann
stendur við hljóðnemann með efni
sitt tilbúið. þegar stundin er kom-
in og gætir þess vandlega að hverfa
hvergi frá staðreyndum.
Cftú’ PaJ p
reene
Hvernig kemst hann yfir þessar
staðreyndir? A svo margvíslegan
hátt, að því verður ekki lýst í
stuttri blaðagrein. En hjer er eitt
dæmi um þetta. Hr. Foster var ein-
hverju sinni að blaða í alfræðiorða-
bók í leit sinni að staðreyndum.
Hann kom að nafninu Charlotte
Temple og sá, að um þetta nafn
voru skrifaðar meira en 15 línur.
. — Mjer datt í hug, að þarna
kynni að vera söguefni á. ferðinni,
fyrst um þetta var farið svona
mörgum orðum — segir hann — svo
að jeg fór að rannsaka málið. Jeg
leitaði i blöðum og bókum og koinst
að þeirri niðurstöðu, að hið rjetta
nafn Charlotte Temple var Stanley,
og liún kom til Ameríku frá Eng-
laudi á 18. öld.
Hún giftist samviskulausum
liðxforingja, seni yfirgaf hana, en
hún ól honum barn í sóðalegu húsi.
þai* sem hún dó skömmu síðar.
Hafði svelt sig í hel. Saga hennar
var gefin út og nefnd Charlotte
Temple til þess að ljóstra ekki upp
um. hver þessi persóna raunveru-
Jega var. Bókin var metsölubók. Ár-
ið 1846 breytti tVamtakssamur inað-
ur nafninu á legsteini hennar í
Trinitv kirkjugarði úr Stanlev í
Temple. Og þannig hefir það staðið
ullt til þessa dag — segir Foster.
— En það var ekki fyrr en síðar,
að sagan fjekk á sig svip sagna eft-
ir O’IIenry — heldur hann áfram.
— Dóttir Charlotte Stanlev óx og
dafnaði og á sínum tíma varð hún
ástfangin af ungum manni eins og
gengur. Faðir unga mannsins kom
í veg fvrir hjónaband á síðustu
stundu, þegar hann að tilviljun sá
mynd af móður ungfrú Stanley í
staðreyndum
kapseli hennar. Faðirinn vaf þá eng-
inn annar en flagarinn, sem hafði
yfirgefið Charlotte Stanley fvrir
löngu síðan og kvænst aftur. Það
var sonur hans, sem var að því koin-
inn að giftast dóttur hans!
Starfshættir Fosters
FRELING FOSTER skrifar þætti
sína — Fylgíst með timanum —
sex vikum fyrirfram og hann er
reiðubúinn að bæta nokkrum grein-
um við þetta safn sitt, ef nauðsyn
krefur. Enda þótt hann hvetji les-
endur sína til að senda dálkunum
efni, er það þó svo, að hann skrifar
sjálfur ásamt starfsmönnum sínutn
95% af öllu efninu.
Hvert atriði, sem birt er, er stað-
i’ést af hlutaðeigandi aðiljum. Ef
nauðsynlegt þykir, er sama atriðið
staðfest af mörgum aðilum.
Mörg atriði, er snerta utanríkis-
mál, svo seni það, hve oft hafi orð-
ið landamærabreytingar niilli Peru
og Equador, ganga í gegnum utan-
ríkisráðuneytið áður en þau eru
birt. f upphafi fjekk Foster stað-
festingar sínar í símskeytum frá
undirtyllum í utanríkisráðuneytinu,
en upp á síðkastið hefir hann feng-
ið þmr fj-á Cordell Hull, fyrrum ut-
anríkisráðherra. persónulega.
Einu sinni kom Foster að máli
við Einstein til þess að fá greitt úr
einhverri spurningu. sem hjelt fyr-
ir honum vöku ]>á stundina. Prófes-
sor Einstein gerði þá játningu. að
fáir stærðfræðingar — þar á rneðal
sjáll'ur höfundur afstæðiskenning-
arinnar — reyndu að skilja eða tiol-
l’æra sjer meira en 5% af öllum
greinum stærðt’ræðinnar.
Kóstnaðarsamasta rannsókn Fost-
ers stóð í sambandi við allan þann
liávaða, sem gerður var í sambandi
við endur-kosningu Roosevelts heit-
ins forseta. Hann leitaði upplýsinga