Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1945, Síða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
107
■
Yfirsýn yfir enskan fyrirmyndar sveitabæ.
Þegar hjer var komið sögu var
]>a<V sjáll'sagt og lofsvert af Ranu-
jafnvel breyta þjóðlífi voru að veru
legu leyti.
Það liefir \erið liarmuð, að lijer
í ]>essu kakla laudi skuli ekki hafa
fundist notliæf kol í jörðu og merk-
ir erlcndir fræðimenn liafa sagt, að
land vort liggi, vcgna kulda og
eldsneytisskorts, á takmörkum ]>css
að vera byggilegt hvítum mönnum.
En nú liöfum vjer fundið hita-
gjafa, sein ekki ]>arf að grafa eftir
djúpt i jörðu niður eða liöggva lir
dimmum jarðgöngum, eins og kolin,
heldur hitagjafa sem streymir upp
úr jörðinni scm silfurtært sjóðandi
vatn.
Á þetta heita vatn hefir þjöðin
horft í þúsund ár. Hún hefir jaín-
vel trúað því, að í því byggi ein-
hver undramáttUr, eu henni hefir
ekki skilist. fyrr cn nú, livílík ó-
licmju auðæfi búa í þcssu vatui og
á hvern hátt hún ætti að notíæra
s.jer það, til þess að bæta upp hið
kalda loftslag landsins og gera íbúa
beti ahaóari hinni obþou veórattu
þess.
sóknarráði ríkisins að láta i’rarn-
kvæma mælingar á vatnsmagni og
hitasligi livera og lauga í bygðuin
landsins.
llveraorkan er nú eins og ónum-
ið land.
Þctta land má ekki nema af
liandahófi og vanþekkingu. Það,
ríður á að fá fullkomna þekkingu
á hvcrnig vatnið vcrði best virkjað,
Jiannig að það komi þjóðinni að
sem mestum notum og að sein minst
af því fari forgörðum.
Það er ekki nóg að rannsaka
vatnsmagn hvera í bygðum iands-
ins, heldur þarf einnig að rannsaka
liveri í óbygðum, svo að fullkomið
yfirlit fáist j’fir alla liveri lndsins,
vatnsmagn, hitastig, legu og liæð.
Enda þótt fyrst liggi fyrir að
nota heita vatnið í bygðum, þá
munu næstu áratugir leiða í ljós,
að heita vatnið verður einnig sótt
langt íxni í obygðir landsins og ekki
eftir talið.
Samtímis því er hiu mesta uauð-
syn á að hraða rannsókn á gufu-
hverum, ekki einungis að mæla
gufumagn þeirra og kortlcggja legu
þeirra um alt land, heldur fram-
kvæma tafarlaust rannsókn á hvern
ig þeir verði best virkjaðir, því
þekking vor á notkun þeirra er
miklu skemmra á veg komin en á.
notkun heita vatnsins. Sennilegt er
að víða verði hagkvæmt að nota
saineiginlega vatns- og gufuorkic
svo jarðhitinn notist til fulls.
Þess vegna er fullkomin þckking
á virkjun gufuhvera nauðsynleg til
þess að luegt sje að gera áætlanii*
yfir virkjanir á jarðhita fýrir heil
bygðarlög.
★
HVERNIG verður hveraorkuimL
l>est vrið 1
Eftir þeirri reynslu, sem riú ei‘
fengin mcð Ilitaveitu Reykjvíkur,
virðist auðsæt.t að hagkvæmast sjo
að nola hana til að hita upp bíbýli
eins margra íbúa landsins og unt er
og þannig bæla lífskjör þjóðariun-
ar lil stórra muna.
Til þess að þctta megi takaslt
veröa bæir og þorp aö myndast á
þeim svæöum sem heitt vatn getur
náð til...........
En til þcss að heilir bæir geti
risið verður jafnframt að sjá vel
fyrir atvinnuvegum þeirra sem í
þcini búa.
Nú síðustu áriix hefir mikið ver-
ið rætt uui sambýli í sveitum lands-
ins..
Stórfeldar breytingar hljóta að
vcrða á búnaðarháttum landsjns í
næstu framtíð.
Það cr óviturlegt að láta skyndi-
gróða sjávarútvegsins verða til þess
að veikja trú vora á gæðum lands-
ins sjálfs.
Stríðsárin hefir vindurinn blasict
nxeð sjavarutvegiQum, exx bess mun
ekki langt aó bíðajið- afturyvaktji