Lesbók Morgunblaðsins - 27.07.1941, Blaðsíða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
251
um djrrunum á safninu. Þá teku.-
, ekki betra við, því fyrir hinuri
eldgömlu dyrum er forneskjuleg-
ur pakkhúslás, líklega keyptur á
einhverju uppboði, þar sem menu
hafa orðið að standa úti undir
berum himni allan daginn í aus-
andi rigningu eins og hjer er títt,
þar sem enginn tímir að hafa al-
mennilegt og rúmlegt uppboðshús,
og mega menn muna eftir Thor-
grímsen sáluga og fleiri, enda m;í
finna þetta á lásnum, því að hann
er allur ryðgaður og svo stirður,
að hann lætur ekki undan öðru eú
einum eldgömlum pakkhúslykli,
stórum eins og voldugasti kirkju-
lykill eða hjall-ljTkill, og er alt
eins og það væri frá ísgrárri forn-
öld, rjTðgað og æruvert, sem segir
í Grímnismálum; „forn er sú
grind, en þat fáir vitu, hve hún
er í lás um lokin“ — nú, nú, vjer
berum þá ljTkilinn að hurðinni; en
alt skelfur og drjmur og rymur
eins og Hræsvelgur væri að ræskja
sig, j’firkominn af kvefi og brjóst-
þjmgslum, þar sem hann hreyfir
vængina í útsynningsgarranum
efst við endimörk jarðarinnar —
loksfns tekst að ljiika upp dyrun
um og getum vjer komist inn í
þenna sal, þar sem mestu mótsagn-
ir í heiminum eiga sjer stað, því að
þar er fult af spritti og brenni
víni, fjöldi fugla, sem allir eru
„templarar" og halda „templara“-
loforðið betur en nokkrir menn,
ekki er verið að klaga þá nje yf
irheyra, enginn grunar þá og ekki
„brjóta“ þeir — én þar er einnig
fult af öðrum verum af ýmsu kjTnt,
sem liggja andaðir í brennivíni
um aldur og æfi: það eru fiskar,
ormar, krabbar og margskonar
önnur sækvikindi. Safnið minnir
þannig á lífið og þess margbreytni
betur en nokkur „templara“-
predikun; það minnir á kraftyrð
in í Fjölni, þegar hann flutti
bindindisritgerðina í 7. árinu forð
um daga og sagði, að eitt glas af
víni stytti aldur manns um tíu ár,
eða eitthvað á þá leið; þetta sanna
blessaðir fuglarnir hest, þ’í af
þeir hafa aldrei drukkið eitt glas
af víni og standa nú á safninu, ó-
dauðlegir og eldast aldrei; en
fiskar og önnur dýr geta ekki ver
ið þar, nema þau liggi í brenni-
víni og alkohóli, sofandi í svefni
algleymisins, sjmdlausir og draum
lausir, en um leið sýnandi, að
alkohólið er ómissandi, því að án
þess er ómögulegt að geyma ótal
hluti á náttúrusöfnum, enda er
það allstaðar notað til þess. Jeg
hefi áður lýst fyrirkomulaginu á
safninu, og þarf því ekki að orð-
lengja um það hjer; þar á móti
skal jeg nú lýsa húsnæðinu sjálfu
með fáeinum orðum.
Komi maður inn í safnið á rúm-
helgum degi, þá detta manni í hug
þessi orð úr Hávamálum: „yfir
ok undir stóðumk jötna vegar“,
því að alt í kring og uppi og niðri
er þvílíkur ógangur og ólæti, að
manni liggur við að ærast; það er
engu líkara en lætin á fjallinu,
sem Parisade gekk upp eftir, í
sögunni í Þúsund og einni nótt.
Maður má þakka fyrir að verða
ekki að steini. En þetta minnir
oss á að vera stöðugir í lífinu,
hvað sem á gengur. Orsökin til
þessa ritrildishávaða er sú, að
uppi og niðri eru verkstofur, og
knýja þar fjölmargar yngismeyj
ar jafnmargar saumavjelar og má
glögt hejrra þjTtinn af hjólunum
og skruðninginn af nálunum með
ýmsu hljóði, dimmu og mjóu,
titrandi og urgandi, eftir því efni,
sem verið er að sauma, hvort það
er duffel, kamgarn, búkkskinn,
dowlas, biber, silki, klæði eða vað-
mál eða ljereft eða shirting; mun
þetta vera fyrirboði hinna ókomnu
sælutíma, þegar landið er komið
á það fullkomnunarstig, að alt er
orðið fult af vjelum til allra fram-
kvæmda, svo ekkert fólk þart'
lengur að kveljast hjer á þessu
ej ðiskeri, en allir geta farið í guðs
friði til Ameríku eða hins fjTrir-
heitna lands Kanada, sem að hljóð-
iuu til og fyrir umsjón forsjónar-
innar minnir á'Kanaan, eða þá það
getur farið til KlondjTke. Og svo
er nú ekki nóg með skruðninginn
og ólætin, heldur hristist alt loft-
ið og sáldrast niður sandur og
allskonar rusl og legst í hrúgur á
gólfið og borðin á safninu, svo
þetta verður að rýmast á burt í
hvert sinn, áður en fólk kemur
inn, og fer þó stundum í ólestri;
en þetta er á sinn hátt einskonar
dögg af himni, þótt ekki takist
betur en þetta að líkja eftir nátt-
úrunni eða sanna orðin í Völu-
spá: „Þaðan koma döggvar þærs í
dala falla“. í hornin,u safnsins
næst djrrunum er veggurinn þak-
inn með ákaflega stórri járn-
þynnu, sem annaðhvort er afgang-
ur af gömlu þaki á grásleppuhjalli
eða þá einhver eldgamall skjöld-
ur frá ómunatíð, kannske frá upp-
boði eftir Starkað gamla eða Ketil
hæng; þá má og sjá leifar af
gömlum múr eða kletti, en á þess-
um fornleifum eru þrjú göt, og
eru þau einhver hin mestu furðu-
verk í „Glasgow", því að þau eru
hvert um sig eins og Hliðskjálf.
þar sem Óðinn sá um allan heim;
'þar í gegnum má sjá alla framtíð
og alla pólitík, en guð varðveiti
oss frá að íajra fleiri orðum um
þessa hluti.
Nú er ekki fleira frásagnar vert
í kotinu og ekki annað eftir eu
útsjónin um gluggana. Þá er best
að fara fyrst inn í hliðarherberg-
ið, þar sem álftin stendur; öllu er
óhætt, því hún er spök og hreyfir
sig ekki, hún hræðist ekki, þó að
menn komi nærri henni; þar er
einn gluggi og í honum liggur
gínandi haus af stórvöxnum karfa,
.fiskarnir . . . liggjandi í brennivíni og alkoholi, sofandi í svefni
algleymisins, syndlausir og draumlausir“.