Lesbók Morgunblaðsins - 17.04.1938, Blaðsíða 2

114
„Kristur er upprisinn“ og „Já,
sannarlega er hann upprisinn“ ; og
menn snæða páskakökur og lituð
egg, sem brotin eru.með smáhöggi.
*
í Vesturlöndum halda meun af-
mælisdag sinn hátíðlegan. í Aust-
ur-Evrópu, einkum í Búlgaríu,
halda menn í þess stað svonefnd-
an nainadag hátíðlegan. Flestir
eu skírðir nöfnum einhverra
helgra manna, sem skoðaðir eru
verndardýrlingar þeirra, sem heita
eftir þeim. Þeir, sem heita nafni
ákveðins dýrlings, halda hátíðleg-
an þann dag, sem helgaður er
minningu hans. T. d. er dýrlingn-
um Jóhannesi skírara haldin há-
tíð 20. janúar; þann dag halda
allir með nafninu Ivan (nafnið
Jóhannes er á búlgörsku Ivan), og
konur með nafninu Ivanka, hátíð-
legan. Að morgni þessa dags eru
þeir við guðsþjónustu í kirkjunni.
Það, sem eftir er dagsins fer í
það að taka á móti gestum: ætt-
ingjum, vinum og kunningjum.
Gestirnir koma og heilsa; þeir
standa við um stundarfjórðung til
hálftíma hver. „Afmælisbarnið"
veitir gestum sínum smáskeið af
sultu (á búlgörsku ,,sládko“),
öolla af svonefndu „mokka“-kaffi
glas af víni ásamt einhverju með
því. Menn kpma og fara allan dag-
inii þar til seint um nóttina. Jafn-
vel heilir hópar koma. Menn
skemta sjer við söng, hljóðfæra-
slátt og dans. Oft fær „afmælis-
barnið gjafir — heimatilbúna muni
eða blóm —, en fyrst og fremst ein-
lægar hamingjuóskir um langt líf
og góða heilsu.
*
Einkennilegir siðir eru ennþá
tíðkaðir í Búlgaríu. Einn af hin-
um fallegustu og einkennilegustu
er hinum svonefnda Prostopalnik
eða kaka, í tilefni af hinum fyrstu
skrefum, sem barnið gengur á æf-
inni, ásamt ýmsum hlutum, sem
menn spá eftir um framtíð barns-
ins.
Þegar barnið getur í fyrsta sinn
staðið hjálparlaust á fætur og
reynir að stíga skref áfram, ríkir
mikil gleði hjá fjölskyldunni.
Brátt byrjar hátíð — ættingjar og
vinir eru heimsóttir. Barnið er
klætt í besttt föt, sem völ er á.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Síðau er það leitt inn í stofu, þar
sem gestir eru saman komnir. I
miðri stofunni er lágt borð, sem
látnir hafa verið á ýmsir smáhlutir
s. s. blýantur, skildingar, leikföng,
bók, tvinnakefli o. s. frv. Barnið
er látið að borðinu, og verður það
í fyrstu hálfhrætt við alla þessa
óþektu muni. Eftir að það hefir
skoðað þá í nokkrar mínútur,
rjettir það .út höndina — allir
standa á öndinni — og tekur ein-
hvern hlutinn, t. d. blýant. Allir
viðstaddir hrópa af fögnuði. Blý-
«1 ....
anturinn taknar, að barnið vilji
mentast og gerast vísindamaður!
Hvílík vonbigði hefði það ekki
verið fyrir móðurina, ef barnið
hefði tekið leikfang eða spegil, því
fólkið trúir því, að með vali sínu
ákveði barnið framtíð sína. Hver
hlutur táknar ákveðna stöðu í líf-
inu, t. d. táknar gullpeningur
kaupmann, kross — prest, hnífur
— slátrara, heiðursmerki — em-
bættismann, kökur — sætinda-
belg, glas af víni — gárunga eða
drykkjumann, blómvöndur — ridd
ara eða kvennagull, bók — skáld
eða rithöfund o. s. frv.
Að þessu loknu gefa gestirnir
barninu gjafir. Því næst er fram
borin hressing handa öllum, rósa-
sulta og tyrkneskt kaffi í smá-
bollum að búlgörskum sið. Það er
hafður ljósmyndari til að mynda
þessa athöfn, sem er svo mikil-
væg í augum þjóðarinnar. Ef til
vill trúir þjóðin, að á bak við
val barnsins standi einhver leynd-
ardómsfullur vilji, sem ráði því,
hvaða hlut barnið velur. Barnið
tekur ekki þennan eða hinn hlut-
inn blint og eftir eigin geðþótta,
heldur eftir tilvísan innri hvatar,
því að hin blinda skynjun eða
eðlishvöt stjórnar fyrstu hreyf-
ingu barnshandarinnar. Ef til vill
birtist líka í þessu vilji dáinna
forfeðra, sem þá stjórnar vali
barnsins.
-— Kemtir þú heim til okkar í
kvöld ?
■— Yeit konan þín um það?
— Já, við rifumst heilan klukku
tíma um það í morgun.
Fjaðrafok.
Knattspyrnumenn í Tyrklandi
heldu mikla hátíð á dögun-
um í tilefni af því að einn besti
knattspyrnumaður landsins, Enn-
er Iizel, kvæntist dóttur eins tyrk-
neska ráðherrans.
Ungu hjónin höfðu kynst á
landbúnaðarháskóla, þar sem þau
voru bæði við nám.
Blöðin í Istambul skýra frá því
að önnur eins giftingarhátíð hafi
ekki sjest í Tyrklandi síðan fyrir
heimsstyrjöldina. Við kirkjuna
voru 150 bílar, 50 riddaraliðsfor-
ingjar í öllum herklæðum og á
hestum sínum og þrjár hljómsveit-
ir. Yeislan var haldin á besta hót-
eli Tyrklands, Hotel Pera Palace,
og voru þangað boðnir 450 fyrir-
menn og konur landsins.
*
Foreldrafundur var nýlega hald
inn í barnaskóla einum í bænum
Lodz í Póllandi. Svo róstusamt
varð á fundinum að fundarmenn
komu þaðan stórslasaðir margir.
Það er fallegt fordæmi fyrir
börnin!
*
Ungverska ríkisstjórnin hefir
nýlega bannað kvikmyndahúsum
þar í landi að sýna amerískar kú-
reka-kvikmyndir, vegna þess að
þær hafi svo æsandi áhrif á al-
menning. En þess má geta um
leið, að hvergi í Evrópu eru háð
jafnmörg einvígi, og einmitt í
Ungverjalandi!
*
Enska blaðið „Daily Sketch"
segir frá „heimsmeistara“ í munn-
hörpuleik. Heimsmeistarinn er 24
ára gamall og á heima í Boston.
Blaðið segir að það sje alveg ótrú-
legt hvað hann leiki vel á munn-
hörpu, en á önnur hljóðfæri kann
hann ekbi að spila.
*
Langt er nú orðið síðan ame-
ríski leikarinn Ramon Novarro
hefir sjest í kvikmyndum, en nú
kemur hann aftur, því ákveðið er
að hann leiki í nýrri útgáfu af
„Sheiken", sem margir munu kann
ast við frá því að sú mynd var
sýnd hjer með Rudolph Valentino
í aðalhlutverkinu.