Lesbók Morgunblaðsins - 19.10.1930, Blaðsíða 6

326
LBSBÓK MORðUNBLADSrKS
skera fiskinn og fleygja honum í
kassana, hinir að koma pokanum
út aftur, og enn aðrir að draga. inn
neti-ð, svo fiskurinn renni hetur
niður í næsta poka sem tekinn
verður. Þessu er haldið áfram þar
til allur fiskur er búinn úr vörp-
unni og kominn inn á þilfar. Þá er
varpan sett út aftur, en aðgerði i
byrjar.
Nú eigum við að fiska í ís og
salt og sigla með aflann til Eng-
lands, því var það að hásetar hál«-
skáru ekki nema upsann.
Hinn fiskurinn er allur skorinn
á kviðinn, tekin úr lionum innyflin
og fleygt inn í miðkassann. Þar á
að þvo hann vandlega. — Nú skul-
um við litast um á öðrum stað á
skrpinu, það er lestin. Henni er
skift í þrent: Stórlest, miðlest og
afturlest.
Þær eru hólfaðar í sundur í stí-
ur, 20 í sumum skipum og rúma
þær ca. 6—7 smálestir af flöttum
fiski. Nú er ísinn í fremstu stíu
skipsins. Hann er mulinn og hon-
um mokað aftur eftir að stíum
þeim sem fiskurinn á að leggjast
í. Sá sem ísar, byrjar þá á því að
fieygja íslagi í botninn á stíunni.
Að því búnu er fiskurinn tekinn
niður í körfu og hent inn í stíurn-
ar. Þar er honum raðað þannig, að
kviðurinn viti niður; að því búnu
er mokað yfir hann íslagi.
Þegar komið er upp undir fyrstu
hillu í stíunni, er raðað borðum á
hana, svo að minni þungi hvíli á
fiskinum.
- 1 lestinni vinna venjulega 3
menn.
Á þiljum hafa karlarnir verið að
liamast við að fara innaní fiskinn,
þvo hann og rjetta niður, sumir
ef til vill að bæta vörpuna.
011 vinna verður að ganga fljótt,
svo að sem minst verði eftir á
þiljum, þegar næsti afli kenmr.
Hafi m'i ekki verið nema 1 poki í
vörpunni, en togað t. d. rúman
klukkutíma, hafa skipverjar oft
tíma til að skreppa niður til sín,
halla sjer útaf, rabba saman eða
líta í bók. En við sjáum að ekkert
af þessu ætla þeir að gera, þeir
flýta sjer aftur eftir þilfarinu, því
af það er komlnn matartími. Sumir
fara inn í borðsalinn, aðrir niður
í káetu.
Matsveinar tveir eru á þönum
að framreiða matinn, mennirnir
þurfa að vera búnir að borða áður
en varpan er t.ekin inn aftur.
Það er kallað að taka inn vörp-
una og vinnan byrjar á nýjan leik.
Þeir láta þá fyrst niður ísaða fisk-
inn, en að því búnu eru flatnings-
borðin sett upp, innri brún þeirra
livílir á miðkassabrúninni, en sú
ytri út við borðstokk. 4 menn raða
sjer að borðinu, en sá 5. afhausar
2 og 2 fletja saman; annar ristir
á kviðinn og sker fiskinn frá
hryggnum, öðrum megin, hinn tek-
ui við, slítur lifrina frá og tekur
hrygginn úr, aftan við blóðdálk-
inn og hendir honum inn í eitt
hólfið í miðkassanum, í það er
dælt sjó, fiskurinn þveginn úr
honum og fleygt niður í öftustu
lestina, þar er liann saltaður.
En nú hefir veðrið skjótlega
breytst. Það er níðdimm skamm-
degisnótt; stormur og með frosti.
Skipstj. kallar aðvörun til mann-
anna, en þrátt fyrir það fellur
þung alda inn á þilfarið og brýtúr
flatningsborðin, skolar fiskinum úr
kössunum og fellir 2 karlana svo
að þeir verða alvotir. Skipstj. kall-
ar að taka inn vörpuna.
Mikils virði er þá að vera undir
stjórn þess skipstjóra, sepa gefur
rólegar, rjettar og ákveðnar skip-
anir, ef eitthvað ber út af því
rjétta, sem altaf getur orðið, þótt
vanir menn sjeu og harðsnúnir, en
eitt öfugt handtak getur valdið
meiðslum og tjóni.
Eftir allmikið ei-fiði er búið að
ná inn vörpunni; hún var rifin,
enginn fiskur í henni, og er því
bundin föst út við borðstokk. Það
er skipaður 2ja stunda vörður. og
haldið með hálfri ferð til lands.
Hinir mennirnir fara niður að hvíla
sig. —
Það er haldið alla leið inn á einn
fjörðinn, þar er varpað akkerum,
losað um netið og farið að bæta,
en netið er frosið, svo dæla verður
sjó á það, svo það þiðni, og tök
sjeu á að bæta, en það.er kuldsamt
verk berhentum mönnum í ca. 10
st. frosti, og sannast þar, sem ein-
att er sagt um okkur: að köld sje
sjómannshendin, en skapið heitt.
Eftir alllangan tíma er þó búið að
bæta netið. Komið hefir tilkynning
frá loftskeytamanni að veðrinu sje
að „slota“.
Skipstj. kallar að „ljetta“, vinda
iim akkerin. Það er gert og lialdið
út á miðin aftur. — Eftir að við
höfum lesið frjettirnar, sem loft-
skeytin hafa fært okkur, förum
við niður að hvíla okkur, þeir sem
ekki eiga vörð.
Yið lítum yfir hdpinn, og gæt-
irðu lesið í hug „drengjanna“, sem
nú eru að sigla út á miðin aftur,
mundirðu sjá ljóma af aflavoninni
efst í huga þeirra, en ekki neitt
kjarkleysi fyrir hættum og crfiði
sem bíður þeirra á miðunum. Eftir
ca. 7—8 stundir erum við farnir að
fiska aftur. Fiskurinn hrúgast inn
á þilfarið í hundraða og þúsunda
tali.
Alt er á fleygi ferð, það er eins
og skipið sje orðið að iðandi
mauraþúfu stafnanna á milli og
það er ósvikinn glumrugangur í
körlunum; þar skiftist á stiltar
samræður, stríðni, önnur gaman-
yrði, skammir, klúryrði, alt eftir
skapgerð hvers eins; en yfir öllum
þessum iðanda gnæfir skipstjóri
eða stýrimaður í „hólnum“, gæt-
andi að vinnu manna, sjóhættu,
skipum, sem hann verður að víkja
fyrir, eða „vírunum“, að ekki
renni út, því það er verið að toga;
en ekkert af öllu þessu virðist
trufla hinar yfirleitt fimu og
styrku sjómannahendur, því að óð-
fluga dyngist fiskurinn niður í
lestina og hver stían af annari
fyllist, og eftir 8—10 daga eru
lestirnar fullar. Það er líka vel far-
ið, því að fiskurinn verður þá
hýrri þegar á markaðinn kemur
og heimþráin var farin að segja til
sín hjá mörgum. Ollu lauslegu er
komið í fastar skorður; lúkur
birgðar og reyrðar. Lýsistunnur
bundnar ramlega o. fl.
Bræðslumaður hefir fengið feita
lifur og nær úr henni yfir 50%
lýsi.
1. vjelstj. hefir fengið skipun um
að sigla skuli með fylstu ferð, því
að veður er kyrt og förinni þarf
að flýta. Hann sjálfur og hjálpar-
maður eru í vjelarrúminu, en
kyndarinn hamast fram við eldana,
sveittur af hita og erfiði.
2. vjelstj. og kyndari sofa.
En óðfluga ristir skipið öldur
i