Lesbók Morgunblaðsins - 21.02.1926, Blaðsíða 3

21. febrúar ’26.
LESBOK MOKQUNBLAÐSINS.
hver, líkt og í Islams-musteri.
Flestir blístra falskt; stundum
gera þeir þagnir til að skyrpa.
Jeg hefi ekki áriuu samán verið
innan um jafn ömurlega tegund
af manneskjum, eins og þessa
flæmsku verkamenn. Mjer líður
verulega illa. Á næstu stöð skifti
jeg um farrými; svo fór uih sjór
ferð þá. Aftur heiti jeg því, að
ferðast aldrei, aldrei i'ramar á
þriðja klassa.
III.
Um nóttina gisti jeg í klaustr-
inu í Avedbode. Þar eru munkar
af reglu hins heilaga Norberts,
kallaðir Prémontrés á frönsku. —
peir eru á annað hundrað í þessu
klaustri, allir hvítklæddir; stunda
Jijer nám sitt í sex ár, undir
ströngum aga, og eru síðan send-
ir út um allan heim. Biskupinn í
Danmörku er af þeirri reglu. —
Þeir fara á fætur kl. 3 á morgn-
ana. Kirkjan er í renaissance-stíl,
bvgð 167‘J. Hjer halda. þeir tíða-
gerðir fimm stundir á dag. Kór-
stólarnir eru meistaraverk í trje-
slcurði, eldfornir og víðfrægir. í
klausturgöngunum lianga málverk
af 60 ábótum klaustursins; þeir
elstu frá 13. öld; sumir feitir,
sumir magrir. Einn heldur á liaus
kúpu, fríður maður, og horfir inn
í augnatóftirnar, en fyrir ofan er
skrifað: omnia vanitas. Bókasaí'n-
Íð telur tugi þúsunda binda.
Innan klausturmúrantía ríkir andi
miðaldanna, sem er hátt hafinn
yfir anda vorra tíma. 011 kensla
fer fram á latínu. Flæmskir mynd
listaskólar prýða salina, málverk-
in miljóna virði. Mjer voru sýnd
messuklæði ein forn (presta,
djákna og undirdjákna), geymd
í eldtraustum skápi, sem svo eru
verðmæt, að þótt alt klaustrið
brynni, mætti reisa nýtt klaustur
á morgun, fyrir messuklæðin. Þau
eru bróderuð.
Tískuútbúnaðurinn í atvinnu-
rekstri klaustursins stingur í stúf
við miðaldasvipinn inni fyrir. —
Klaustrið hefir í þjónustu sinni
mörg hundruð verkamenn, vel
haldna. Mjer var sýnd prent-
smiðjan. þar sem hundruð prent-
ara starfa. Klaustrið h«fir geysi-
lega pestulastarfsemi (apostolat)
hdndum; hjer eru skrifuð og
útgefin tólf vikurit á ýmsum
málum, og eru vikulega send út
hjeðan 10 þúsund kíló af prent-
uðu máli, í allar áttir. í klaust-
urgarðinum er tjörn og þar synda
þrjár gæsir og einn gæsarsteggur,
en í öðrum tjarnarendanum synd-
ir einmana álft, og stendtir henni
mikill stuggur af gæsahyskinu.
Hún. heitir María og er tíguleg-
asta kona sem jeg liefi sjeð. Jeg
sat tvo klukkutíma við tjörnina
og virti fyrir mjer tign hennar,
en gæsasteggurinn gargaði á mig
allan tímann. Jeg borðaði kvöld-
verð með tveimur ritstjórum,
báðir ungir kanúkar, liámentaðir
og buðu mjer upp á að tala hvaða
Evrópumál sem jeg kysi helst;
annar var nýkominn frá Brasilíu,
þar sem Prémontrés hafa mikla
starfsemi. Fræddist jeg af þeim
um margt. Kaþólska kirkjan rek-
ur starfsemi sína eftir síðustu að-
ferðum nútímans. Án þess að hún
hafi breytt nokkrum stafkrók í
2000 ára gömlu fagnaðarerindi,
veit jeg enga stofnun fylgjast
betur með tímanum í aðferðum
sínum. Þessir kanúkar voru al-
staðar heima. Eftir tvær mínútur
liafði jeg gleymt hinum hvítu
kyrtlum þeirra, og fann að jeg
átti tal við síðustu menn nýa
tímans, aðeins íklædda óumbreyti-
leik hins kaþólska sannleika. Um
kvöldið sátum við fimm saman
við arininn og ræddum um menn-
ingarmál. Annar ritstjórinn vildi
skapa einfalda latínu til notkunar
á hinum árlegu kaþólsku heims-
mótum; hinn áleit esperanto
lausn á þessu vandamáli eða öllu
fremur idó. Idó er í rauninni
ekki annað en einföld latína. Eu-
eharistisku fundirnir, þar sem þús
undir kaþólílta af ýmsum þjóð-
ernum mætast á ári hverju (í ár
verður fundnrinn í Chicago), sýna
með liverju ári tilfinnanlegar
þörfina á hjálparmáli. En hjálpar
málið verður að vera nægilega
aðgengilegt ívrir leikmenn, með-
an latínan er og verður hugsana-
miðill preláta á kirkjuþingum. —
Það er ekki aðeins hlægilegt held-
ur stór bagalegt, að stjórnmála-
menn Evrópuþjóðanna skulj ekki
skilja hverir aðra án túlka, á al-
þjóðafundum. Hjálparmálið er eitt
af úrlausaarefnum framtíðarinnar
3
»
IV.
Mercier kardináli er látinn. —
Það var hann, sem hafði orð fyr-
ir belgisku þjóðinni, þegar hún
var sem harðast leikin, og varð
allra manna frægastur erlendis
fyrir djörfung sína. Mercier kar-
dinálj var einn af fremstu mönn-
um vorra tíma fyrir allra hluta
sakir, og einn af voldugustu
mönmun hinnar miklu lieims-
kirkju, enda fyrst og fremst sann-
ur guðsmaður. í 30 ár var hann
vísindamaður og heimspekingur,
samdi sæg rita og endurreisti há-
skóla. Verk hans eru kaþólskum
lærdómi ómetanlegir fjársjóðir.
Eftir að liann varð kirkjuliöfð-
ingi þótti engum ráðum ráðið að
honum fjarstöddum. Hann var
slíkur mælskumaður fram á gam-
Mercier á líkfjölum.
als aldur, að orð hans fóru eins
og segulstraumur yfir lieil þjóð-
lönd. Hann stóð álútur, og talaði
venjulega hægt og rólega og
rjetti ekki úr sjer fyr en kom að
nðalatriðiuu; þá blossaði hann og
ljet rigna eldingum. Ilann var
hár vexti og grannur mjög, en
allra manna fríðastur og tíguleg-
astur, bjartur yfirlitum og ljós á
liár. Á banabeði tók hann þátt í
öllum tíðagerðum klerka sinna,
og þegar læknirinn rjeði honum
aðframkomnum frá þeirri á-
reynslu, að svara við tíðagerð-
ina, þá svaraði Mercier 'kardínáli
í hljóði: Sálin gengur fyrir líkam-
anum, — og bað áfram, uns tíða-
gerð vur lokið. Síðan andaðÍ3t
hann og fjekk heilagt andlát. —
Lík hans stendur uppi í Malines
og sækja nú þangað þúsund manns
dag hvern til að skoða hina tignu
ásýnd í hinsta sinn.
- Luxembourg 30. jan. 1926.