Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Síða 148

Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Síða 148
148 PETER IIALLBERG Skýrust er myndin af Arnas í þriðja kafla Klukkunnar, þar sem hann finnur sex blöð úr Skáldu í hreysi Jóns Hreggviðssonar á Rein. En þar birtist hann okkur í aðalhlut- verki sínu sem fulltrúi íslenzkrar sögu og íslenzkra bókmennta. Það er þessvegna engin furða, þó að mikið beri á rödd Árna Magnússonar sjálfs einmitt í þeim kafla. Sam- bandið verður strax Ijóst, ef kaflinn er borinn saman við Minnisbók a, en þar hefur Halldór skrifað hjá sér ýmsar setningar úr hréfaviðskiptum Árna. í dæmunum hér á eftir hef ég vísað innan sviga fyrst til blaðsíðu í a en svo til blaðsíðu í útgáfu Kálunds. Nútímastafsetningu skáldsins hefur auðvitað verið haldið. I bréfi til séra Eyjólfs Jónssonar 4. júní 1728 segir Árni m. a.: „svo þetta er í raun- inni tilberaverk, svo sem vorar göfugu kellíngar nefna“ (2; Priv. 232). Þegar Jón Hreggviðsson bendir Arnas á rúmbotn móður sinnar, anzar prófessorinn: „Æ mikið rétt, á hverju liggja ekki vorar göfugu kellíngar“ (42). Eins og kunnugt er fjalla mörg bréf Árna um hina víðtæku handritasöfnun hans. Séra Olafi Jónssyni skrifar hann 17. apríl 1707 um nokkur blöð, sem hann vantar í handrit: „quippe quorum vel minutissima particula niihi auro charior esset“; „þetta fragmentum er inter pretiosissima eorum, que mihi sunt, — og vildi ég með dýru verði kaupa ef til væru þau blöðin, er nrig vantar, að sönnu ótæpt betala sérhvert einstaka blað þar af eða geira“ (2—3; Priv. 248—49). Eftirfarandi klausa er úr bréfi til Björns Þorleifssonar biskups 1694: „Hef ég og mínum bróður til forna sagt hve superstitiosé ég pergamentsbækur þrái, jafnvel þótt það ei væri nema eitt hálfblað, eða ríngasta rifrildi, þegar það ikkun væri á pergament, og jafnvel þótt ég 100 exemplaria af því sama hefði, hvar fyrir ég og oftlega hef rúið kver og involucra (af þeim tekid), þá nokkuð soddan hefur á verið.“ (15; Priv. 553) Bréf til sama manns 14. maí 1698: „En Fin, alt hvað eldra er en 1560, hverju nafni sem það heitir er ég svo smáþægur um að ég held það fyrir thesaurum, hversu lítið sem í það er spunnið hvað um sig.“ (16; Priv. 560) Þessir útdrættir bera hrennandi ást bréfritarans á skinnbókum fslands fagurt vitni. Þeir enduróma á eðlilegan hátt hjá Arnas. En hann talar í húsi Jóns Hreggviðssonar um „fornar pergamentsbækur með frægar sögur, sem hvert þeirra blað og þó ekki væri nema hálfblað eða ríngasta rifrildi var auro carior“; af þeim blöðum hafi sum verið notuð „í kver og involucra utanum bænabækur og sálma“ (41). I sjö ár hefur hann „leitað og haldið spurnum fyrir um alt land hvort hvergi fyndist slitur og þó ekki væri nema minutissima particula“ (46) úr blöðum þeim, sem hann vantar í Skáldu. Þegar sex þeirra hafa nú fundizt í rúmbæli kerlingarinnar, fara þeir Arnas og biskupinn höndum um „þessar skorpnu druslur“ og tauta fyrir munni sér „latnesk orð svosem pretiosissima, thesaurus og cimelium“ (45). I lok heimsóknarinnar á Rein er assessorinn látinn segja kumpánlega við sóknarprest- inn: „Það er nú einusinni svo komið, séra Þorsteinn minn, að það fólk sem átt hefur merkilegastar literas í norðurálfu heims síðan antiqui kýs nú heldur að gánga á kálf- skinni og éta kálfskinn en lesa á kálfskinn gamalt letur.“ (47) Þessi gamansömu orð, sem fara svo vel í munni Arnæusar, hafa að vísu einnig verið sótt til bréfaviðskipta
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Árbók Landsbókasafns Íslands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Landsbókasafns Íslands
https://timarit.is/publication/279

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.