Þjóðviljinn - 29.11.1942, Qupperneq 3

Surmudagur 29. nóvNnbar 1942.
Þ JÖÐ VIL J ZZVN
3
Þi&svujimm
Útgefandl:
Sameintngarflokkur alþýðu mm
SósíalistafloUcurinn.
Ritstjórar:
Btnar Olgairssan (áb.).
Bigfáa ■Igurbjartanea.
Ritatjóm:
Hverfiagöta 4 .(ViklngspreHt).
Stn4 3&7«.
Afgreíðsla og awglýatngaakrtf-
stofa: Aufiturrtrertl II (l. htaé).
Simi 2M4.
VUdngsprent h.f., Hverfisgðtu 4.
Fá skip
peningar
margir
Fœrri sláp, fleiri peningar.
petua er souuxirö iysmg a at-
vumuastancix pjooarmnar í
oag. puo er langt sióan aú
pjoovnjnm oenu a, ao panmg
muncu saga sti'iosgrooattma-
uusnrs enoa.
nan petta venö oijöst ein-
nverjuru aour, pa eetu paö nú
ao vera oroxo ouinu yost.
r rauueiosiuoæra pjooarmnar
itara gengio ur ser, og peun
tieiur læiutao, og peun iram-
leiosiutæJtjum, sem pýomgar
mest eru neiur mest iækitaö,
nsJosKipaiiotum aregst eaman
tu vei'Uiegra muna.
rrvaoa gagn er pjoöinni pá
ao perni mnum peninga, er
tu eru i vorzlum banka og ein-
stammga?
'vissmega er pad gagn mjog
taJanai'Kao, pvi se eitiu hægt
ao ana le ui aö aila nýrra
iramieiosiutæKja, er gagn
peirra mjog tajunarkaö.
Mu er svo komiö aö búast
ma viö, aö atviiuaa fari
pverrancú, og vej getur svo
lanö, ao awmnuieysi berji aö
ayrum verkamanna íyrr en
varir.
Hvernig veröur peim’ vagesu
maett?
Aúeins meó einu moti er
úaegt aö mæta úonum á rétt.
an nátt, og paö er meö pví
aö bema vmnuorkunni aö pví
aö rækta og úyggja landiö og
aö pvi aö byggja skip og verk
smiöjur, og paö sem til parf
til pess aö úagnýta gæöi
íands og sjávar.
Þaö er réttilega á paó úent
aö eríitt mun veitast aö aíla
þeúra úráefna sem meö parf
tdl pessara íramkvæmda. En
það sýnir aöeins nauösyji
pess aö allt sé gert, sem auö-
iö er til þess aö afla þeirra,
svo komizt verði eins langt
og auöiö er á þeirri braut.
I þessu sambandi má einníg
benda á, að nauösyniegt er
aö gera sér ljóst, úverskonar
framkvæmdú', er aö því núöa
aö efla framleiöslu þjóöarinn-
ar, þuxfi miimst af erlendu
úráefni, og er pá auövjtaö
rétt og sjálfsagt aö beina
vinnúgetunni aö peim fram-
kvœmdum fýrst og fremat.
Þaö veröur auövitaö þing
og stjórn, og stjórnir bæjar-
og sveitafélaga, sem fyrst og
fremst verða aö leysa þessi
mál, en verkalýössemtqkúa
mega ekki gleyr&a fibrom
Eru þjódstjórnarflokkarnír ad skrlða saman á“ný?
Þjoöstjórnarblööm úafa byrj
aö sameiginlegan. áróöur gegn
aosians uanoKioium ut aí perm
sKiiyroum, sem iiann úeíur
seti íyrir patttoku i myndun
nyrrar rúosstjómar.
iviorgunoiaoio taiar um paö
sem ijai'stæou aö nokkur
iiokkUL’ ian ao setja skúyröi
um aimao en samkomuiag vio
vncjanai Jsaugpjaioi og vero-
iagi. v.eit Morgvmbiaöiö ekki
aö ríkisstjóm úefur þaö úlut-
verk aú stjorna lanainu? Að
íikisstjornin veröux aö úafa
ákveöna steínu a fieiri sviöum
en um Jcaupgjald og verö-
iag? Hún a aö stjórna óllu pví
sem undir úana úeyrir, fjar-
maium, meniungarmálum,
tryggíngamálum, utanrúds-
maium o. a. frv.
Þaö þarf samkomulag um
stjómarstefnuna á öllum pess
um svióum, til pess að úægt
se aö mynda sterka, starf-
úæía stjóm.
Ef ekki er samkomulag
múli flokkanna um stjómar-
stefnuna á þessum sviöum,
þá er ekki úægt aö mynda
sameiginlega ríkisstjórn meö
þátttöku þeirra allra.
Og þá kemux úin spuming-
io:
Er hægt aö ná samkomulagi
milli allra flokkanna um lausn
aökallandi vandamála á ein-
stökum sviðum, svo sem t. d.
dýrtíöarvandamálanna, þótt
þeir séu ekki alúr í stjóm?
Sósíalistaflokkurinn og Al-
þýöuflokkurinn fóru t. d-
ekki í stjórn meö Sjálfstæðis-
í'lokknum, þó þessir þrír flokk
ar væm sammála um iýpr-
dæmamáúö. Þaö var of idSk-
iö, sem skúdi þá aö á öörum
sviöum, þó þeir væm sam-
mála um þetta stórmál.
Þaö ei' ekki til neins aö
blanda saman þessu tvennu:
myndun ríkisstjórnar til þess
aö stjóma öllum sviöum þjóö
mála vorra, eöa samkomulagi
allra flokka um einstakt mál.
Slíkar umræöuaöferöir eins og
Morgunblaðiö úefur í frammi
mgla aöeins málin, en greiöa
ekki úr þeim — enda mun
það vera tilgangurinn.
Þá em öll gömlu þjóöstjórnar
blöðin uppvæg út af því, að
Sósíalistaflokkurinn úefur
sett það, sem skilyröi, aS ef
skyldum, þau verða aö gera
sér ljóst úvaö þau vilja, svo
þau geti knúiö valdúafana inn
á skynsamlegar brautir.
En úvaö sem öllu þessu liö-
ur, þá er rétt, aö þjóðin geri
sér ljóst, að í dag standai sak-
ir svo, að framleiðslutækjun-
um úefur fækkað, setuliös-.
vinnan e» þverrandi, abvinnu-
leysi er því yfirvofandi. Pen-
ingar eru miklir til. En hvem
ig verða þeir notaöir til þess
aö leyea vandamJJ. atvinnu-
lifsbafi?
til samvinnuslit* kemui', —
svo sem oröxo gæú, t. d. oi
samkomulag nokkanna er
svikió eöa mjög veigamikil ny
viönorí skapast, sem alger a-
greiningur yröi um, — þá
skuli þjoöin fá aö' segja snt
orö, Þessum fyrú’myndar, lýö-
ræöisílokkum finnst þaö al-
veg óúugsandi að þjoom eigi
aö íá aö skera úr, ef sam-
vinnan rofnar.
Sósíalistaflokkurinn og þjóö
in öll úafa úinsvegar of dýr
keypta reynslu til þess aö
kasta dýrmætasta valdi sinu
á glæ. |
Viö skulum bara úugsa okk ,
ur eftirfarandi dæmi:
’Alúr flokkarnir mynda ríkis
stjórn. Þeir újálpast aö með »
aö stööva dýrtiöina. Verkalýö- 1
urinn gengur inn á að knýja •
ekki fram írekan grunnkaups
úækkanir, en oröiö er. Svo
kemur atvinnuleysi eftir 4
mánuði. íúaldið og Framsókn
koma sé saman um aö skella
a gengislækkim (slíkt úefur
þekkzt) og banna launaúækk
un újá verkalýðnum. Sósíal-
istaflokkurinn og jafnvel Al-
þýöuflokkurinn líka, fara út
úr ríkisstjórninni (eftir að
úafa újálpáö borgaraflokkun
um út úr verstu klípunni) —
og standa uppi eins og þvör-
ur úvað þaö snertir að þeir
geta ekki knúiö íram kosn-
ingar, þótt þeir viti, að meiri-
úluti þjóöarinnar myndi
greiöa atkvæöi með þeim gegn
þessúáttar afturúaldi og samn
ingssvikum.
Og svo þegar aö reglu-
legum kosningum drægi, þá
væri þeim annaöúvort frest-
að eöa verkalýösflokkarnir
með ofsóknum eða bönnum
lamaöir í alú'i starfsemi siniú.
Þeir flokkar, sem ekki vúja
ganga að því skilyröi að
leggja málin undir dóm þjóö-
arinnar, ef upp úr slitnar,
úafa ekki úreint mjöl í pok-
anum.
Hvað þurfa þeir að óttast
fólkið og kosningarnar, ef þeir
ætla ekki að vinna á móti
því?
Sósíalistaflokknum er það
alveg ljóst þegar úann setur
þetta skilyröi, að meö því er
úann að skapa sterkasta að-
úaldið að flokkunum, til þess
að breyta rétt gagnvart fólk-
inu. Kosningarnar eru þaö
form, sem vald fólksins í lýð-
ræöisskipulagi sérstaklega
kemur fram í. Ef flokkarnir
úafa kosningarnar svo aö
segja alltaf yfir úöfði sér, þá
neyðast þeir, sem ella vildu
bregöast fólkinu, til þess að
taka meira tillit til þess.
Sósíalistaflokkurinn er með
þessu skilyröi aö gefa lýðræö
inu á íslandi meira gildi, fólk
inu meira raunverulegt vald
en það áður úefur úaft. Og
það er það, sem þjóðetjómar-
flokkunum gömlu er illa við.
Þeú' vilja fá að stunda sitt
makk í næöi, semja bak viö
fólkið og á móti því í tvö til
þrjú ár — og reyna svo að
blekkja þaö emúvemvegiim
til þess aö kjósa sig aftur
eftir fjóröa áriö.
Þjóðstjórnarflokkamir újala
um að skúyröið sé „brot á
þingræöinu“. Ef þeir úugsa
sér að nota þingræöiö til þess
aö kæfa lýöræöið eða brjóta
það á bak aftur, þá er þetta
brot á þingræði þeirra. — En
ef þingræöið er úeppúegt
form til þess aö famkvæma
anda og úugsjón lýöræðisins,
þá gefur þetta skilyröi Sósíal-
istaflokksins þingræöinu nýtt
líf og gerir þaö aö fullkomn-
ari mynd lýöræðisins en áö-
ur, að betra tæki til þess að
framkvæma raunvemlegan
vilja þjóöarinnar.
Annars er vert aö núnna á
þaö í sambandi við þetta skil-
yröi Sósíalistaflokksins og um
ræöurnar út af því, aö þótt
samstjórn allra flokka væri
mynduð og einúverntima rofn
aði upp úr úenni og kosning-
ar færu fram, þá þurfa þeir
flokkar, sem stjómina úefðu
ekki aö láta þing koma saman
að nýju fyrr en tæpir 8 mán-
uðir em liðnir frá þingrofi.
Þaö viröist því vera meira en
nógu langur tími, sem aftur-
úaldið úeföi til sinna verka,
— því 8 mánuðir á okkar við-
burðaríku tímum samsvara
í ramúnni mörgum árum á
venjulegum tímum.
Þjóöstjórnarliöinu er bezt
að vera ekki að úengja sig
í svona eðlileg lýðræöisleg
skilyrði og opinbera meö því
ótta sinn og íjandskap viö
fólkiö.
Þvi er bezt að ræöa kjama
málsins: pólitíkina, jsem þeir
vilja aö rekin sé. Því eitt má
það vera víst um:
Þjóöin vill ekki þjóöstjórnar
pólitíkina endumýjaöa. Hún
er búin aö fá nóg af úenni.
Svo mikiö ættu þjóöstjórnar-
flokkamir þó aö úafa lært af
tvennum undanfömum kosn-
ingum.
Auglýsing um ,dans4
veldur misskllningi
Skemmtunin sem Boyal Air Force ætlaði að halda í gærkvöld
en ríkisstjórnin hindraði, átti að vera fyrir íslendinga eina, og
þar átti að sýna listdans, en ekki að fara fram almennur dans-
leikur. Amæli það, sem Hringkonur hafa sætt út af þessu máli
hér í blaðinu, er því á misskilningi byggt. Saga málsins er í
höfuðdráttum sem hér segir:
Síðastliðinn miðvikudag birt-
ist svohljóðandi auglýsing á
fjórðu síðu Morgunblaðsins:
„Söngur — Dans — Búktal o. f 1.
The ROYAL AIR FORCE
GANG SHOW
efnir til miðnæturskemmtunar
í Polar Bear leikhúsinu (á horni
Skúlagötu og Barónsstígs), Laug
ardagirm 28. nóvember kl. 11,30
e. hád. Aðgöngumiðar seldir í
Hljóðfæraverzl. Sigríðar Helga-
dóttur, Lækjargötu 2, Hljóð-
færahúsinu, Bankastræti 2, og
Litlu blómabúðinni, Banka-
stræti 14. — Verð 5 krónur.
Allur ágóði rennur til fyrir-
hugaðs bamaspítala í Reykja-
vík.
Reykvíkingar! Hjálpið böm-
unum“.
Daginn sem auglýsing þessi
birtist, upplýsti Vísir að það
væri Hringurinn sem aðallega
beitti sér fyrir því að koma upp
barnaspítala hér í bæ, og segir
meðal annars í því sambandi:
„Hafa hinum áhugasömu konum
nú borizt óvæntir starfskraftar
mábnu tji ituðnings“.
Hver venjulegur lesandi hlaut
að draga þá ályktun af þessari
auglýsingu og því sem Vísir og
raunar Morgunblaðið líka, sagði
um skemmtun þ*esa, áð Hring-
ur væri að stofna til fjáröflunar
fyrir gott málefni, með þeim
hætti, að efna til dansleiks og
fleiri skemmtana í herbúðum,
og ekki var annað hægt að sjá
en að öllum væri þar heimill
aðgangur, hermönnum jafnt
sem íslendingum.
Á þetta leit Þjóðviljinn sem
óhæfu, án allt tillits til þess,
hver í hlut átti, og hver tilgang-
urinn með fjáröfliminni var.
Sömu augum virðist ríkis-
stjórnin hafa litið á málið, því
hún kom því til leiðar, að
skertimtuninni var aflýst. Nú er
það hinsvegar upplýst, að hópur
. manna, sem haldið hefur uppi
skemmtunum, leikstarfsemi,
danssýningum o. fl. fyrir herinn
sem hér dvelur, bauð forstöðu-
konu Hringsins að leggja hinni
ágætu viðleitni félagsins, að
koma upp barnaspítala hér í
bænum, lið með því að sýna list-
ir sínar fyrir íslendinga.
Leitað var eftir húsnæði í
Nyja og Gamla Bíó en árangurs-
laust. Þá var skemmtunin aug-
lýst í Polar Bear, en hún átti
aðeins að vera fyrir íslendinga,
og enginn dansleikur átti þar
fram að fara, eins og áður er
sagt.
Fraœh. á 4= sfðu.