Reykvíkingur - 01.07.1898, Blaðsíða 1

Afgrcíðslustofa Ueyk-
víkíngs er hjá útgcf
anda, Aðalstræti
nr. 8, opin hvern virk-
an dag allan. Nýir
kaupendur gefi sig
fram.
Reykvíkingur.
lílaðið kcmttr tit cimt
sinui í hverjum mán-
uði og kostar í Rvík
i kr. um árið, út um
land og ericncíis burð
argj. að attki 25—503.
Borgist fyrir lok jtílí.
1. Júlí 1898.
Númerið
kostar lOa
VÍÍI, 7.
Háttvlrtu kaupendur
„Reykvík;ings“í
Munið eftir að borgunartími blaðsins
er nú í þessum mánuði.
Landsbankinn kominn á hausinn?
Þessi ummæli um landsbankann hljóma
nú fjöllunum hærra af mönnum aðkomandi
sem bæjarmönnum, ásamt ýmsum dómum
af hverju slíkt muni stafa, Ymsir hafa skor-
að á oss, að hreyfa þessu máli, og viljum
því verða við tilmælum þeirra. En eftir að
hafafengið áreiðanlegarupplýsingarum málefni
þettað, þá verðum vjer að játa að vjer get-
um ekki verið á sama máli, um orsökina til
þess, að Landsbankinn hætti nú útlánum sín-
um sem sumir aðrir kunna að vera.
Það er nú fyrir það fyrsta herfilegt rang-
hermi, og ekki nálægt nokkrum sanni að
Landsbankinn sje kominn, sem svo kallað er,
á hausinn. Hann er enn sem fyr hin auð-
ugasta stofnun sem við höfum, og þótt hann
hafi nú um tíma hætt, að mun, að lána út
peninga, þá stafar það öldungis ekki af því
að hann sje farinn að hallast í fjárhagslegu
tilliti, því hann á meira en nóg verðbrjef fyr-
ir öllum innstæðum, auk varasjóðs síns, stand-
andi kassaforða og hinu mikla fje fl.hundruð
þúsund krónur sem hann á í lánum víðsveg-
ar um land allt.
En allt fyrir það, þá er það afar skað-
legt fyrir hina mörgu sem þurfa á peningum
að halda, að geta nú ekki sem fyr, fengið
peningalán í bankanum. Metin standa nú
uppi hópum saman í hreinustu vandræðum
af peningavöntun, og sá skaði sem slíkt bak-
ar mönnum nemur án efa morgum tugum
þúsunda króna. Tökum til dæmis hina mörgu
hjer í Reykjavík sem standa nú uppi með
tvær hendur tómar í óframúrsjáanlegum vand-
ræðum með öll húsin. Nokkuð — lítið, —
eða ekkert, á teg komin, sem þeir ætluðu
að byggja í sumar, því nú vilja víst fáir lána
þeim efnivið til þeirra þar sem ekki fæst nú,
eins og að undanförnu, lán úr bankanum út á
þau, undir eins og þau eru búin.
Það verður varla með orðum útmálað,
hvað mikinn skað i, ergelsi og vonbrygði það
olli mörgum að kypt var þannig irtd n þ Tn
-- eins og — vonarfótunum tneð peninga-
lánin til framkvæmda á áformum þeirra. En
orsökin til þess og alls sem af því kann að
leiða, liggur einungis í hinum illræmdu al-
þektu og afarskaðlegu peninga vanskilum
hjá almenningi, þar sem menn hundruðum
saman, eða jafnvel þúsundum saman, borga
varla vexti, hvað þá heldur afborganir af
iánum sínum í bankanum svo árum skiftir, og
hafa þeir því með vanskilum, þannig bundið
ærnafje frá því að verða lánað nýjum lán-
takendum, því djúpur þarf sá brunnur að
vera, sem fullnægir almenningi í þeim sök-
um að bergja á, ef því sem nær ekkert
í hann bætist, og allar æðar til hans eru
teftar.
Þannig gjöra menn sjálfum sjer. og hver
öðrum bölvun og ólukku með [andskotans] ó-
skilunum sem eru nú orðin að hreynasta ó-
lyfjan og átumeini í öllu viðskiptalffinu hjer
á landi. Fáir þekkja nú orðið — eða vilja
þekkja, áreiðanlega og skilvísa greiðslu skulda
sinna á vissum umsömdum degi, heldur ein-
hvern tíma eftir hentugleikum þeirra, að vjer
ekki nefnum þá sem ala aldur sinn á svik-
um og prettum, svamlandi í skuldasúpunni
eins og beljur í feni.
Af slíku leiðir það, að hið áreiðanlega
og fjöruga viðskiftalíf, sem á sjer stað hja
öðrum þjóðum, og fleygir óendanlega áfram
velmegun þeirra, já næstum cf svo mætti að
orði komast — með ljós hraða; er hjer hjá
okkur álíkast horaðri og reisa húðar bikkju,
sem hvorki getur staðið nje komist úr spor-
unum; og hvernig á svo nokkurt verulegt
viðskiptalíf að tjónkast við slík farartól. Nei,
allt okkar viðskiftalíf er dauðasjúkt af pest-
inni, það er svikunum og prettunum, og þó
einhver ósjúk sál hrærist innan um alla hina
pestsjúku, þá gjætir þess ekki meira en þó
litli fingurinn væri ósjúkur á sjúkum líkama.
Sumir halda því máskje fram, að prett-
ir og svik í skulda greiðslum stafi einungis
af peninga vöntununni í landinu. Svar —•