Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.04.1912, Blaðsíða 1

ÞJÓÐVILJINN
■
XXVI. árg.
„Rýju bandamenuirnir“.
I.
Fregnmiðann, gem birtur er í þessu
nr. blaðs vors, sendi »Þjóðv.« bæjarbúum
að kvöldi 28. apríl þ. á., til að svala
mestu forvitninni.
Það var fyrsta greinilega fregnin, sem
bæjarbúar fengu um það, er gjörzthafði.
Gekk því — sem von var — mikið
á þá um kvöldið, og morguninn eptir
— að reyna að ná í fregnmiðann.
Allir vildu ganga úr skugga um það
— með eigin augum —, hvað hæft væri
í því, sem farið var að kvisast.
Gat það satt verið, að nokkrír þing-
menn úr sjálfstæðisfiokknum o. fl. hefðu
í laumi verið að makka við ýmsa þing-
menn úr »heimastjórnar«-liðinu, — og
sætu nú á svikráðum við marg-yíirlýsta
stefnu sjálfra sín í sjálfstæðismáli þjóð-
arinnar?
Fjöldi manna vildi eigi trúa því, að
svo gæti verið, — mundu, hve hátt hafði
sungið í »Isafold«, i^m »innlimunar«-
hneykslið, á undan kosningunum 1908.
En nú tók fregnmiðinn af allan vaf-
ann.
Menn trúðu, en urðu — hissa.
II.
Eins og drepið var á í fregnmiða
«Þjóðv.«, var makkið látið fara fram
með allra mestu leynd.
Svo dult var íarið, að ritstjóri »Þjóðv.«
— sem þó er einn í miðstjórn sjálfstæð-
isflokksins*) — hafði t. d, alls enga hug-
mynd um það , fyr en allt var um garð
gengið.
Líkt var um dr. Jón Þorkelsson o. fl.
Gegnir það stakri furðu, að þrír menn
úr miðstjórn sjálfstæðisflokksins skuli
hafa tekið sig þannig út úr, og farið
— meðstjórnarmönnum sínum alóafvit-
andi •— að gera leynisamninga við mót-
flokkinn, og það um það málið, sem ver-
ið hefir eitt af aðal-málum sjálfstseðis-
flokksina. og langmestum ágreininginum
valdið við mótflokkinn.
Hví mátti eigi koma hreinlega til
dyra ?
Og hví átti að leyna suma af þing-
mönnum sjálfstæðisflokksins — sem og
kjósendur landsins —, hvers eðlis lejmi-
samningarnir væru?
Tilgangurinn heíir auðsjáanlega verið,
að mynda öflugum flokk í þingbyrjun —
*) Hinir miðBtjórnarmennirnir eru: Björn
Jónsson, Björn Kristjánssoo, Ben. Sveinsson,
síra Jens Pálsson, dr. Jón Þorkelsson, og Magn-
ús Blöndahl.
Reykjavík 27. apríl 1912.
18.-19. tbl.
Fregmniði Þjóðviijans.
Mikil tiöincli og: ill!
Nokkrir menn úr sjálfstæðisflokknum — »ísafoldar«-menn — hafa ný skeð,
að flokksstjórninni fornspurðri, og með leynd mikilli, bundist samtökum við nokkra
menn úr »keimastjórnar«-flokknum, — sem einnig kvað hafa láðzt, að gera flokks-
stjórn sinni aðvart.
Samtök þessi fara í þá átt, að smella nú á »sambandslaga-uppkastinu«, —
— »innlimunar«-frumvarpinu frá 1908, sem hafnað var af þjóð og þingi.
Blöðin »Isafold«, »Ingólfur« og »Reykjavíkin« benda í síðustu nr. sínum
á samtök þessi, —1 og þó mjög á huldu —, sem einskonar gleðiboðskap, og kalla
nú ritstjórarnir hverir aðra merkismenn!
En merg málsins, eða að hverju samtökin beinast, fá menn eigi að vita.
Það átti að fara allt, sem leyndast, — bíða þess, að þing kæmi saman.
Engu að síður hefir »Þjóðviljanum« þó tekist — þótt sízt væri svo til ætl-
ast — að komast á snoðir um það, hvað það er, sem bandamennirnir — nýbökuðu
merkismennirnir — hafa brætt sig saman um, og er drepið á það ögn siðar í fregn-
miða þessum.
Enn fremur hafa þeir og skrifað undir ofur hátíðlegt skuldbindingarskjal,
svo enginn bregðist, er að því kemur, að haldast í hendur um »innlimunar-verkið«.
Og með því að þessi fyririmmun mannanna hefir, sem von er, vakið
undrun, efasemdir og forvitni fólks hér í bænum, þykir rétt, að lypta þegar
ögn skýlunni af leynibræðingi þessum, — þó að vel geti að vísu svo farið, að ein-
hverja þeirra espi það, og æsi.
Skuldbindingin er svo látandi:
Um framanritaðar breytingartillögnr við frumvarp
millilandanefndarinnar frá 1907 höfum vér undirrit-
aðir orðið sammála og heitum hver öðrmn að vinna
að því utan lands og innan að frumvarpið með áður
töldum breytingum verði að lögum.
í l>ví skyni að þetta megi verða höfum vér af-
ráðið og heitið hver öðrum að ganga saman i einn
stjórnmálaflokk, er skipi sambandsmálinu i fremstu
röð stjórnmálanna.
Þeir af oss undirskrifuðum, sem eru alþingismenn,
heitum því að stofna þegar i þingbyrjun í sumar nýj-
an þingflokk, er vinni að þvi framar öllu öðru, að
sambandsmálið verði til lykta leitt samkvæmt áður-
nefndu frumvarpi millilandanefndarinnar með þeim
breytingum, sem skráðar eru hér að framan.
Reykjavik
Rjörn Jónsson.
Björn Kristjánsson.
Jón Magnússon.
Einar Hjörleifsson.
Jón Þorláksson.
Sigurður Hjörleifsson.
Þorsteinn Erlingsson.
i April 1912.
Hannes Hafstein.
Jens Pálsson.
Jón Ólafsson.
Guðm. Björnsson.
ólafur Björnsson.
Sveinn Björnsson.
Árni Pálsson.
Samhljóða mér sýndri afskript.
Jón Þorkelsson.
_____________________
eins og bent er á i skuldbindingunni, sem
birt er í fregnmiða »Þjóðv.« — ogsam-
þykkja síðan sambandslaga-»uppkastið«,
áður en þjóðin vissi af.
Þess vegna leyna blöð »nýju banda-
mannannai því algjörlega, um hvað sam-
[Frh. á bls. 70].
komulagið liafi orðið, — en láta í þess
*tað ósköpin öll yfir því, hve gleðilegt
það sé, að hafa nú komið sér saman.
En það hefir aldrei verið tilætlun
sjálfstæðisstefnunnar, að komast að ein-
l hverju samkomulagi, heldur hitt, að berj-